Uchodźstwo jako wyzwanie edukacji międzykulturowej

Refugees as a challenge for intercultural education

The article presents the author’s concept of the continuum of intercultural relations referred to the cultural differences concerning refugees. This concept is based on the distinguishing of four stages of relationships: narrowly understood tolerance, cognitive interest, intercultural dialogue and cultural symbiosis. The ordering criteria used to distinguish the stages were: the sign of emotions related to the culturally Other, the sociocultural identity of the interacting individuals (especially people from the society that receives refugees), and the presence or absence of direct interaction between an individual representing the receiving society and the refugee. The concept of the continuum is presented against the background of the ideas underlying the emergence and development of the idea of intercultural education in Poland.

W artykule zaprezentowano autorską koncepcję kontinuum relacji międzykulturowych odniesioną do odmienności kulturowej związanej z uchodźcami. Koncepcja ta oparta jest na wyodrębnieniu czterech etapów relacji: wąsko rozumianej tolerancji, zainteresowania poznawczego, dialogu międzykulturowego oraz symbiozy kulturowej. Kryteriami porządkującymi wykorzystanymi w wyodrębnieniu etapów były: znak emocji związanych z Innym kulturowo, tożsamość społeczno-kulturowa jednostek wchodzących w interakcję, a zwłaszcza osób ze społeczeństwa przyjmującego uchodźców, występowanie lub nie bezpośredniej interakcji między jednostką reprezentującą społeczeństwo przyjmujące a uchodźcą. Koncepcja kontinuum zaprezentowana została na tle idei tkwiących u podłoża pojawienia się i rozwoju idei edukacji międzykulturowej w Polsce.

REFERENCES:

• Catarci, M., Sigueira, S. and Prata Gomes, M. red. 2020. Refugees, Interculturalism and Education. London: Taylor & Francis Group.
• Gagne, A., Schmidt, C. and Markus, P. 2017. Teaching about refugees: developing culturally responsive educators in contexts of politicised transnationalism. Intecultural Education. 5 (28), pp. 429–446.
• Grzymała-Moszczyńska, H., Klaus, W. i Łodziński, S. 2017. Uchodźcy w Polsce. Sytuacja prawna, skala napływu i integracja w społeczeństwie polskim oraz rekomendacje, Warszawa: https://informacje.pan.pl/images/serwis/2018/02/Uchod%C5%BAcy_w_Polsce_ekspertyza_KBnM_PAN.pdf (30.12.2023).
• Hryniewicz, J. 2005. Uchodźcy w Polsce. Teoria a rzeczywistość. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kłoskowska, A. 1996. Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Konwencja dotycząca statusu uchodźców. 1951. https://www.amnesty.org.pl/wp-content/uploads/2016/04/Konwencja_Dotyczaca_Uchodzcow.pdf (10.11.2023).
• Landowski, Z. i Woś, K. 2002. Słownik cytatów łacińskich. Wyrażenia – Sentencje – Przysłowia, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Markowska, D. 1990. Teoretyczne podstawy edukacji międzykulturowej. Kwartalnik Pedagogiczny. 4, ss. 109–118.
• Nikitorowicz, J. 2015. Model kształtowania się tożsamości kulturowej w warunkach wielokulturowości. Psychologia Wychowawcza. 7, ss. 125–134.
• Sobecki, M. 2016. Komunikacja międzykulturowa w perspektywie pedagogicznej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Sowa-Behtane, E. red. 2016. Relacje międzykulturowe. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ignatianum.