Mieszkam tutaj i żyję, ale w szkole mnie o tym nie uczyli. O problemach edukacji lokalnej i regionalnej w województwie podkarpackim

  • Author: Dominik Porczyński
  • Institution: Uniwersytet Rzeszowski
  • ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1427-9340
  • Year of publication: 2024
  • Source: Show
  • Pages: 83-102
  • DOI Address: https://doi.org/10.15804/em.2024.03.06
  • PDF: em/26/em2606.pdf

I dwell here and live but they didn’t teach me about this. On problems of local and regional education in the Subcarpathian Voivodeship

In the paper the problem of improper functioning is undertaken of local and regional education in the Subcarpathian Voivodeship. The issue emerges from interviews conducted with museum staff members, culture animators, and residents of some municipalities during three research projects in years 2015–2022. The starting point for the discussion is the assumption that local cultural heritage is a valuable resource that, if properly used, can foster local development, while omitting it in educational practices weakens the potential of local communities. On the basis on the analysis of in-depth interviews and focus groups, the factors underlying the weakness of local and regional education in the voivodeship are distinguished: historical (complicated past) and contemporary, which include neglecting the education system, permanent underfunding of cultural institutions, but also difficulties related to intergenerational transfer and negative demographic trends. I present regional education as an element that potentially strengthens the integration of local communities and economic development: knowledge about the past improves the processing of heritage into resources used in the arena of territorial marketing. I also attempt to demonstrate that the fragmented past of the voivodeship, which as a result of an administrative decision has merged historically different areas and traditions, can be a potential that, by combining regional and multicultural education, can be a value used in sustainable development processes.

W artykule podejmuję problem niewłaściwego funkcjonowania edukacji lokalnej i regionalnej w województwie podkarpackim. Kwestia ta pojawia się w wywiadach przeprowadzonych z muzealnikami, animatorami kultury oraz mieszkańcami niektórych gmin w trakcie trzech projektów badawczych z lat 2015–2022. Punktem wyjścia do dyskusji jest założenie, że lokalne dziedzictwo kulturowe stanowi wartościowy zasób, który odpowiednio wykorzystany może sprzyjać rozwojowi lokalnemu, zaś pomijanie go w praktykach edukacyjnych osłabia potencjał wspólnot lokalnych. Na podstawie analizy przeprowadzonych wywiadów pogłębionych i grup fokusowych wyodrębniam czynniki stojące u podstaw słabości edukacji lokalnej i regionalnej w województwie: historyczne (skomplikowana przeszłość) oraz współczesne, do których można zaliczyć zaniedbania systemu edukacji, permanentne niedofinansowanie instytucji kultury, ale również trudności związane z przekazem międzypokoleniowym i negatywne trendy demograficzne. Edukację lokalną i regionalną przedstawiam jako element potencjalnie wzmacniający integrację społeczności lokalnych oraz rozwój gospodarczy – wiedza o przeszłości usprawnia przetwarzanie dziedzictwa w zasoby wykorzystywane na arenie marketingu terytorialnego. Podejmuję również próbę wykazania, że sfragmentaryzowana przeszłość województwa, które w wyniku decyzji administracyjnej połączyło historycznie różne obszary i tradycje, może stanowić potencjał, który poprzez sprzężenie edukacji regionalnej i wielokulturowej może być walorem wykorzystywanym w procesach zrównoważonego rozwoju.

REFERENCES:

  • Ashworth, G. 2015. Planowanie dziedzictwa. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
  • Babiński, G. 1980. Wybrane zagadnienia z metodologii socjologicznych badań empirycznych. Kraków: Wydawnictwo UJ.
  • Bartkowski, J. 2003. Tradycja i polityka: wpływ tradycji kulturowych polskich regionów na współczesne zachowania społeczne i polityczne. Warszawa: Żak.
  • Blumer, H. 2007. Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda. Kraków: Nomos.
  • Bourdieu, P., Darbel, A. and Schnapper, D. 1991. The love of art. European art museums and their public. Cambridge: Polity Press.
  • Bourdieu, P. 2022. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Wydanie Nowe. Warszawa: Scholar.
  • Bystroń, J.S. 1947. Etnografia Polski. Poznań: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”.
  • Charmaz, K. 2009. Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Chłopecki, J. 1989. Czas, świadomość, historia. Warszawa: Książka i Wiedza.
  • Cierpiał-Wolan, M. 2020. Przestrzenne zróżnicowanie procesów depopulacji w województwie podkarpackim. W: Hrynkiewicz, J., Ślusarz, G. red. Depopulacja: uwarunkowania i konsekwencje. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, ss. 139–162.
  • Domański, R. 1996. Zasady geografii społeczno-ekonomicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Drugi Powszechny Spis Ludności z dnia 9.XII.1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki zawodowe. Województwo Lwowskie bez miasta Lwowa. 1938. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
  • Eversole, R. 2006. Heritage and regional development: a process-and-outcomes typology. Australasian Journal of Regional Studies. 3 (37), pp. 303–312.
  • Giddens, A. 1998. Socjologia: zwięzłe, lecz krytyczne wprowadzenie. Poznań: Zysk i S-ka.
  • Glaser B. i Strauss A. 2009. Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego. Kraków: Nomos.
  • Hall, E.T. 2005. Ukryty wymiar. Warszawa: Muza.
  • Hein, G.E. 1998. Learning in the museum. London, New York: Routledge.
  • Hooper-Greenhill, E. 2007. Museums and Education. London: Routledge.
  • Jańczyk, K. 2005. Subregion Dolnosański: charakterystyka delimitacyjna. Stalowa Wola: Muzeum Regionalne.
  • Kłoskowska, A. 2012. Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Konecki, K.T. 2000. Studia z metodologii teorii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Kotula, F. 1962. Z sandomierskiej puszczy: gawędy kulturowo-obyczajowe. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
  • Kunce, A. 2016. Człowiek lokalny. Rozważania umiejscowione. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
  • Kurczewska, J. 2003. Dwie ideologie lokalności z narodem w tle. Kultura i Społeczeństwo. 3 (47), ss. 131–147.
  • Kurczewska, J. 2004. Robocze ideologie lokalności. Stare i nowe schematy. W: Kurczewska, J. i Bojar H., red. Oblicza lokalności. Stare i nowe schematy. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, ss. 88–129.
  • Kurczewska, J. 2015. Kreacje małych ojczyzn. Societas/Communitas. 1–2 (19–20), ss. 39–64.
  • Lewartowicz, U. 2021. Pomiędzy lokalnością a międzykulturowością. Wielokulturowe tradycje miasta jako (pre)tekst dla praktyki edukacyjnej. Edukacja Międzykulturowa. 2 (15), ss. 367–378.
  • Malicki, K. i Piróg, K. 2016. Postawy młodzieży ponadgimnazjalnej wobec przeszłości i historii Polski XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
  • Milerski, B. i Śliwerski, B. 2000. Pedagogika. Leksykon. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Murzyn-Kupisz, M. 2012. Cultural, economic and social sustainability of heritage tourism: issues and challenges. Economic and Environmental Studies. 21 (2), pp. 113–133.
  • Nikitorowicz, J. 2009. Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
  • Ossowski, S. 1967. Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzny. W: Ossowski, S., Dzieła, T. 3. Z zagadnień psychologii społecznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, ss. 201–226.
  • Petrykowski, P. 2003. Edukacja regionalna. Problemy podstawowe i otwarte. Toruń: Wydawnictwo UMK.
  • Piechaczek-Ogierman, G. 2022. O (nie)zakorzenieniu w śląskości. Nowy Śląsk jako przestrzeń tworzenia się biografii. Edukacja Międzykulturowa. 2 (17), ss. 31–42.
  • Porczyński, D. 2017. Rola muzeów w budowie konkurencyjności samorządów lokalnych województwa podkarpackiego. UR Journal of Humanities and Social Sciences. 3 (4), ss. 67–89.
  • Ritzer, G. 1999. McDonaldyzacja społeczeństwa. Warszawa: Muza.
  • Robertson, R. 1992. Globalization: social theory and global culture. London: SAGE.
  • Robertson, J.W. and Hall, J.N.S. 2002. Restoring „Regional” History Education: A prerequisite in promoting respect for other European and world histories. Intercultural Education. 3 (13), pp. 331–339.
  • Rocznik Statystyczny Województwa Podkarpackiego. 2021. Rzeszów: Urząd Statystyczny w Rzeszowie.
  • Tomaszewski, A. 2012. Ku nowej filozofii dziedzictwa. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
  • Tönnies, F. 2001. Community and civil society. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Turystyka w 2015 r. 2016. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
  • Turystyka w 2019 r. 2020. Rzeszów: Główny Urząd Statystyczny.
  • Turystyka w 2021 r. 2022. Rzeszów: Główny Urząd Statystyczny.
  • Wojakowski, D. 2018. Czy marka miasta jest symbolem dominującym? Antropologiczna analiza wyobrażeń i praktyk marketingowych animatorów kultury i władz lokalnych na pograniczu. Pogranicze. Studia Społeczne. 33, ss. 167–189.
  • Żołądź-Strzelczyk, D., Jamrożek, W. 2006. Edukacja regionalna w ujęciu Aleksandra Kazimierza Patkowskiego. W: Brzezińska, A.W, Hulewska, A. i Słomska, J. red. Edukacja regionalna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, ss. 115–130.

Subcarpathian Voivodeship local education edukacja lokalna rozwój lokalny województwo podkarpackie local identity tożsamość lokalna edukacja regionalna regional education cultural heritage local development dziedzictwo kulturowe edukacja międzykulturowa intercultural education

Wiadomość do:

 

 

© 2017 Adam Marszałek Publishing House. All rights reserved.

Projekt i wykonanie Pollyart