Transpedagogika, czyli studencko-profesorski dyskurs wokół transkulturowości

Transpedagogy or student-professor discourse on transculturality

This article is the germ of the concept of transcultural pedagogy based on reflections of female pedagogy students at [author’s] University related to the lecture “Introduction to transcultural pedagogy”. This lecture was given in the academic years 2021/2022 and 2022/2023 by the author of the text; it was probably the first lecture in Poland dedicated entirely to the application of the idea of transculturality into pedagogy. In principle, it was attended by second-year female students of the following master’s degree courses: Pre-school and Early School Education and Special Needs Education (additionally, a few fourth-year female students of Pre-school and Early School Education took part in the course on an optional basis). At the end of the course, the students produced essays on their perception of transcultural pedagogy. They gave written permission to make use of their work for scientific analysis, being aware that their perspective would be presented as a voice in the discussion on transcultural pedagogy in Poland, to which Jerzy Nikitorowicz and Marta Guziuk-Tkacz (2021) invited. This analysis is a qualitative study. It employs elements of grounded theory methodology (Charmaz, 2009) in the way that categories and subcategories were generated from the analysis of student papers. The qualitative data analysis software QDAMiner Version 5.0.12 with an individual licence was used to generate categories and subcategories.

Niniejszy artykuł stanowi zalążek krystalizacji idei transpedagogiki na bazie refleksji studentek pedagogiki Uniwersytetu [autora tekstu], dotyczących wykładu „Wprowadzenie do pedagogiki transkulturowej”. Wykład ten został zrealizowany w latach akademickich 2021/2022 oraz 2022/2023 przez autora tekstu; prawdopodobnie jako pierwszy wykład w Polsce poświęcony w całości aplikacji idei transkulturowości na gruncie pedagogiki. Uczestniczyły w nim studentki II roku jednolitych studiów magisterskich: pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej oraz pedagogiki specjalnej (ponadto kilka studentek IV roku pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej). Na koniec kursu studentki opracowały eseje dotyczące ich percepcji pedagogiki transkulturowej. Wyraziły przy tym pisemną zgodę na wykorzystanie swoich prac do analiz naukowych, mając świadomość, iż ich perspektywa zostanie zaprezentowana jako głos w dyskusji wokół pedagogiki transkulturowej w Polsce, do której zaprosili Jerzy Nikitorowicz oraz Marta Guziuk-Tkacz (2021). Przedmiotowa analiza ma charakter badania jakościowego. Wykorzystano w niej elementy metodologii teorii ugruntowanej (Charmaz, 2009), w tym sensie, iż wygenerowano kategorie oraz subkategorie na podstawie analizy studenckich prac. W procesie generowania kategorii i subkategorii wykorzystano program jakościowej analizy danych QDAMiner Version 5.0.12 z licencją indywidualną.

REFERENCES:

• Aas, K.F. 2006. Globalization & Crime. Los Angeles London–New Delphi– –Singapore: Sage Publications.
• Aldridge, J., Kilgo, J.L. and Christensen L.M. 2014. Turning Culture Upside Down: The Role of Transcultural Education. Social Studies and Practice. 9 (2), pp. 107–119.
• Altheide, D.L. 1987. Ethnographic Content Analysis. Qualitative Sociology. 10 (1), pp. 65–77.
• Benardete, S. 1989. Socrates’ Second Sailing on Plato’s Republic. Chicago: The University of Chicago Press.
• Bhabba, H.K. 2004. The Location of Culture. London – New York: Routledge.
• Bylica, J. 2019. Transkulturowa formuła edukacji uczniów i studentów pochodzenia romskiego – szansa, zagrożenie czy naukowa iluzja? Studia Romologica. 12, ss. 73–89.
• Bylica, J. 2020. Towards the Social and Cultural Integration. Around the book „Social Services in Work with Refugees on Polish German cross-border Region”. Polska Myśl Pedagogiczna. 6 (6), pp. 383-393.
• Cadman, K. and Song, X. 2012. Embracing Transcultural Pedagogy: An Epistemological Perspective. W: Song, X. and Cadman, K. eds. Bridging Trans- cultural Divides: Asian Languages and Cultures in Global Higher Education. Adelaide: University of Adelaide Press, pp. 3–28.
• Charmaz, K. 2009. Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Deja, K. 2015. Transkulturowość: od koncepcji Wolfganga Welscha do trans- kulturowej historii literatury. Wielogłos. 4 (26), ss. 87–107.
• Foucault, M. 1972. The Archaeology of Knowledge. New York: Pantheon.
• Gibbs, G. 2011. Analizowanie danych jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Glaser, B.G. i Strauss, A.L. 2009. Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego. Kraków: Nomos.
• Goffman, I. 1974. Frame Analysis: An Essay on the Organization of Experience. Cambridge: Harvard University Press.
• Krzyżowski, J. 2002. Psychiatria transkulturowa. Warszawa: Medyk.
• Kubinowski, D. 2015. Postkolonialno-autochtoniczny paradygmat badań społecznych nad wielokulturowością w perspektywie pedagogicznej. Pogranicze. Studia Społeczne. XXV, ss. 197–208.
• Matsumoto, D. and Juang, L. 2007. Psychologia międzykulturowa. Gdańsk: GWP.
• Misiejuk, D. 2011. Transkulturowość w świetle zwyczajów, obyczajów oraz twórczości regionalnej Podlasia. Rewitalizacja tradycji pogranicza. Pogranicze. Studia Społeczne. XVII, ss. 133–148.
• Misiejuk, D. 2015. Strategia transkulturowości w edukacji. Perspektywa artefaktu kulturowego. Pogranicze. Studia Społeczne. XXV, ss. 209–220.
• Mitek, A. 2004. O estetycznych aspektach wielokulturowej autokreacji (Richarda Schustermana „sztuka życia”). W: Wilkoszewska, K. red. Estetyka transkulturowa. Kraków: Universitas, ss. 61–78.
• Nikitorowicz, J. 2004. Dialog kultur w społeczeństwie wielokulturowym i w działaniach edukacji międzykulturowej w kontekście integracji. W: Paszko, A. red. Edukacja międzykulturowa w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. Kraków: WBP, ss. 13–32.
• Nikitorowicz, J. 2020. Jacek Bylica, Cygańska rapsodia. Transkulturowe studium rzeczywistości społecznej andrychowskich Romów – konteksty pedagogiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019, ss. 238. Kultura i Edukacja. 1 (127), ss. 211–225. DOI: 10.15804/kie.2020.01.13.
• Nikitorowicz, J. i Guziuk-Tkacz, M. 2021. Wielokulturowość – międzykulturowość – transkulturowość w kontekście pedagogicznym. Edukacja Międzykulturowa. 2 (15), ss. 23–36.
• Onghena, Y. 2003/2006. Transculturalism and Relation Identity. In: Intercultural Dialogue between Europe and the Mediterranean. Barcelona: Consortium of the European Institute of the Mediterranean, IEMed, pp. 181–184.
• PWN.  2023. https://sjp.pwn.pl/mlodziezowe-slowo-roku/haslo/REL-Mlodziezowym-Slowem – Roku-2023;9286107.html (26.03.2024).
• Rata, G. 2013. Bi-, Cross-, Inter-, Multi-, Pluri-, or Trans-Cultural Education? In: Arslan, H., Rata, G. eds. Multicultural Education: From Theory to Practice. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, pp. 3–14.
• Romanowska, J. 2013. Transkulturowość czy transkulturacja? O perypetiach pewnego bardzo modnego terminu. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Humanistyczne. 6 (1), ss. 143–153.
• Salvadori, R.G. 1997. The Difficulties of Interculturalism. European Journal of Intercultural Studies. 8 (2), pp. 185–191.
• Szkudlarek, T. 2003. Pedagogika międzykulturowa. W: Kwieciński, Z. i Śliwerski, B. red. Pedagogika. Podręcznik akademicki. Cz. I. Warszawa: PWN, ss. 415–424.
• Szpunar, M. 2022. Niewidoczna kultura. O znaczeniu i wartości podejścia kulturowego w psychiatrii. Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL. 35, 2 (138), ss. 156–179.
• Welsch, W. 1998a. Stając się sobą. W: Zeidler-Janiszewska, A. red. Problemy ponowoczesnej pluralizacji kultury. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha. Cz. I. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, ss. 11–34 .
• Welsch, W. 1998b. Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury. W: Kubicki, R. red. Filozoficzne konteksty rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha. Cz. II. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, ss. 195–222.
• Wilkoszewska, K. 2004. Ku estetyce transkulturowej. Wprowadzenie. W: Wilkoszewska, K. red. Estetyka transkulturowa. Kraków: Universitas, ss. 7–16.
• Wnuk, A. 2010. Koncepcja transkulturowej tożsamości Wolfganga Welscha – nowa perspektywa dla psychologii. Podteksty. 4 (22), ss. 1–6.
• Wulf, Ch. 2010. Education as Transcultural Education: A Global Challenge. Educational Studies in Japan: International Yearbook. 5, pp. 33–47.
• Young, W.A. 2009. „Nah, We Straight”: An Argument Against Code Switching. Journal of Advanced Composition. 29 (1–2), pp. 49–76.