Kompetencja emocjonalna w warunkach wielokulturowości

Emotional competence in the conditions of multiculturalism

Taking into account the cultural sources of knowledge and the meaning of emotions, in this text, some questions are posed pertaining to the multiculturalism of emotional competence and its importance in education. The theoretical framework of this discussion consists of two concepts: emotional culture, according to A. Russel Hochschild, and emotional competence by C. Saarni. In the first part of the article, I justify the cultural nature of emotional competence and consistently point to selected intercultural differences in the experience and expression of emotions. Sensitivity to beliefs, values, and rules related to emotions in a particular culture is the basis for recognizing children’s developmental and educational needs and developing a culturally conscious support system. In the second part, I make an attempt to describe the effects of the monocultural embedding of emotional competence development programs and indicate the conditions necessary for education in multiculturalism. I argue that learning how culture shapes emotional life and how emotions affect functioning in different cultures is vital for understanding other people.

Biorąc pod uwagę kulturowe źródła wiedzy i znaczenia emocji, w niniejszym tekście stawiam pytania o wielokulturowość kompetencji emocjonalnej i jej znaczenie w edukacji. Ramę teoretyczną rozważań stanowią dwie koncepcje: kultury emocjonalnej w ujęciu A. Russell Hochschild oraz kompetencji emocjonalnej C. Saarni. W części pierwszej uzasadniam kulturowy charakter kompetencji emocjonalnej i konsekwentnie wskazuję na wybrane różnice międzykulturowe dotyczące doświadczania i wyrażania emocji. Zakładam, że wrażliwość na przekonania, wartości i reguły związane z emocjami w danej kulturze jest podstawą do rozpoznania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dzieci oraz opracowania świadomego kulturowo systemu wsparcia. W drugiej części podejmuję próbę opisania skutków monokulturowego umocowania programów rozwoju kompetencji emocjonalnej oraz wskazuję na warunki konieczne dla edukacji w warunkach wielokulturowości. Wiedza – w jaki sposób kultura kształtuje kompetencję emocjonalną, a emocje wpływają na funkcjonowanie jednostki – ma znaczenie dla rozumienia innych, dlatego powinna znaleźć się w obowiązkowym programie przygotowania do zawodu nauczyciela i wychowawcy.

REFERENCES:

• Cheryan, S. and Monin, B. 2005. Where are you really from?: Asian Americans and identity denial. Journal of Personality and Social Psychology. 89 (5), pp. 717–730.
• Cybal-Michalska, A. 2017. „Indywidualistyczne” vs „kolektywistyczne” orientacje normatywne młodzieży akademickiej. Studia Edukacyjne. 45, ss. 7–17.
• de Gelder, B. and Huis, E.M.J. 2015. Cultural differences in emotional expressions and body language. In: J.Y. Chiao et al. eds. The Oxford Handbook of Cultural Neuroscience. Oxford: Oxford Library of Psychology, pp. 223– 234.
• Durlak, J.A. Weissberg, R.P., Dymnicki, A.B., Taylor, R.D. and Schellinger, K.B. 2011. The impact of enhancing students’ social and emotional learning: a meta-analysis of school-based universal interventions. Child Development. 82 (1), pp. 405–32.
• Ekman, P. i Davidson, R.J. 2015. Nauka o afekcie: dalsze perspektywy badań. W: Ekman, P. i Davidson, R.J. red. Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. Gdańsk: GWP, ss. 343–362.
• Filipiak, M. i Rajewski, M. 2006. Rytuał. Przeszłość i teraźniejszość. Lublin: Wyd. UMCS.
• Geertz, C. 2005. Wiedza lokalna. Kraków: Wyd. UJ.
• Goffman, E. 2000. Człowiek w teatrze życia codziennego. Warszawa: Aletheia.
• Goleman, D. 1997. Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina.
• Gordon, S.L. 1989. Institutional and impulsive orientations in selectively appropriating emotions to self. In: Franks, D.D. and McCarthy E.D. eds. The sociology of emotions. Greenwich: JAI Press Inc, pp. 115–135.
• Góralska, R. 2020. Emotional Education Discourses: Between Developing Competences and Deepening Emotional (Co-)Understanding. Qualitative Sociology Review. 16, pp. 110–125.
• Harré, H.R. 1986. The social constructionist viewpoint. In: Harré, R. ed. The social construction of emotions. Oxford: Blakwell, pp. 2–14.
• Heelas, P. 1986. Emotional talk across cultures. In: Harré, R. ed. The social construction of emotions. Oxford: Blakwell, pp. 234–266.
• Hochschild, A.R. 2009. Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć. Warszawa, PWN.
• Jagers, R.J., Rivas-Drake, D. and Williams, B. 2019. Transformative social and emotional learning (SEL): Toward SEL in service of educational equity and excellence. Educational Psychologist. 54 (3), pp. 162–184.
• Keller, H. 2022. Cultures of Infancy. New York: Psychology Press and Routledge Classic Editions.
• Kemper, T.D. 2005. Modele społeczne w wyjaśnianiu emocji. W: Psychologia emocji. Lewis, M. i Haviland-Jones, J.M. red. Gdańsk: GWP, ss. 72–88.
• Kwiatkowska, A., Roszak, J., Sikora, R., Kuo, B.C.H., Karpinskij, K., Gushchina, T. i Gober, G. 2014. Kultura a strategie radzenia sobie ze stresem. Badania międzykulturowe. Psychologia Społeczna. 1 (28), ss. 68–91.
• Kwiatkowska, A. 2019. Wielokulturowość w ujęciu interdyscyplinarnym. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Leavitt, J. 2012. Znaczenie i uczucie w antropologii emocji. W: Rajtar, M. i Straczuk, J. red. Emocje w kulturze. Warszawa: Wyd. UW i NCK, ss. 59–99.
• Lim, N. 2016. Cultural differences in emotion: Differences in emotional arousal level between the East and the West. Integrative Medicine Research. 5 (2), pp. 105–109.
• Lutz, C.A. 2012. Emocje, rozum i wyobcowanie. Emocje jako kategoria kulturowa. W: Rajtar, M. i Straczuk, J. red. Emocje w kulturze. Warszawa: Wyd. UW i NCK, ss. 27–56.
• Markus, H. and Kitayama, S. 2003. Culture, self, and the reality of the social. Psychological Inquiry. 14 (3/4), pp. 277-283.
• Moisi, D. 2012. Geopolityka emocji. Jak kultury strachu, upokorzenia, nadziei przeobrażają świat. Warszawa: PWN.
• Oatley, K. i Jenkins, J.M. 2014. Zrozumieć emocje. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Przybylska, I.B. 2018. Dyskursy o emocjach – pedagogika i codzienność szkolna. Katowice: Wyd. UŚ.
• Przybylska, I.B. 2022. Ideologies and practice of emotional education at school – interactional perspective. Edukacyjna Analiza Transakcyjna. 11, pp. 171–192.
• Rosenwein, B.H. 2002. Worrying about emotions in history. American Historical Review. 3(107), pp. 821–845.
• Russell, J.A., Lemay, G. 2005. Pojęcia dotyczące emocji. W: Lewis, M. i Haviland-Jones, J.M. red. Psychologia emocji. Gdańsk: GWP, ss. 617-633.
• Saarni, C. 2005. Społeczny kontekst rozwoju emocjonalnego. W: Lewis, M. i Haviland-Jones, J.M. red. Psychologia emocji. Gdańsk: GWP, 2005, ss. 292–412.
• Sadowski, A. 2019. Społeczeństwo wielokulturowe z perspektywy pogranicza. Kraków: Nomos.
• Scherer, K.R., Clark-Polner, E. and Mortillaro, M. 2011. In the eye of the beholder? Universality and cultural specificity in the expression and perception of emotion. International Journal of Psychology. 46 (6), pp. 401–435.
• Shaver, P.R., Wu, S. and Schwartz, J.C. 1992. Cross-cultural similarities and differences in emotion and its representation. In: Clark, M.S. ed. Emotion. CA: SAGE Publications, pp. 175–212.
• Śmieja, M. i Orzechowski, J. 2008. Inteligencja emocjonalna: fakty, mity, kontrowersje. W: Śmieja, M. i Orzechowski, J. red. Fakty, mity, kontrowersje. Warszawa: PWN, ss. 19–45.
• Śliz, A. i Szczepański, M.S. 2020. Wielokulturowość: idea, teoria i polityka. Kultura i Społeczeństwo. 64 (2), ss. 175–206.
• Tamir, M., Vishkin, A. and Gutentag, T. 2020. Emotion regulation is motivated. Emotion. 20 (1), pp. 115–119.
• Triandis, H.C. 2001. Individualism-collectivism and personality. Journal of Personality. 69 (6), pp. 907–924.
• Tsai, J.L., Knutson, B. and Fung, H.H. 2006. Cultural variation in affect valuation. Journal of Personality and Social Psychology. 90 (2), pp. 288–307.
• Tsai, J.L. and Clobert, M. 2016. Cultural Influences on Emotion: Established Patterns and Emerging Trends. In: Cohen, D. and Kitayama, S. eds. Handbook of cultural psychology. The Guilford Press, pp. 292–318.
• Wierzbicka, A. 1999. Język – umysł – kultura. Warszawa: PWN.
• Valsiner, J. 2001. Comparative study of human cultural development. Madryt: Fundacion Infancia y Aprendizaje.