Doświadczanie wojennej traumy w narracjach dzieci ukraińskich

Experience of war trauma in narratives of Ukrainian children

During war children are a group particularly vulnerable to traumatic experiences, as they face the real threat of loss of life or health. Children experience fear, pain, hunger, disease, disability, homelessness and loneliness. Wartime misfortunes can trigger post-traumatic stress disorder (PTSD) in both adults and children, which is also associated with “survivor syndrome”. This study sought to learn about the image of war and to understand the traumatic wartime experiences of Ukrainian children. Qualitative research was used to learn about in-depth experience of the subjects. Written narratives of the “children of war” who remained in Ukraine and those who found refuge in Poland were analysed and interpreted. The analysis of the relations allowed for conceptualizing the image of war and categorizing the experiences of children suffering wartime atrocities. Firstly, for the children, war brings an experience of death; secondly, war is related to cruelty, violence and callousness; thirdly, it brings a transformation of the value system; fourthly, war is a long-term state of uncertainty; fifthly, war involves sudden migration. Due to the testimonies analysed, it was possible to learn about children’s perceptions of war.

Grupą szczególnie narażoną na traumatyczne przeżycia podczas wojny są dzieci, które stają w obliczu realnej groźby utraty życia lub zdrowia. Dzieci doświadczają strachu, bólu, głodu, chorób, niepełnosprawności, bezdomności i samotności. Wojenne doświadczenia mogą zarówno u dorosłych, jak i u dzieci wywołać zespół stresu pourazowego (PTSD), z którym wiąże się też „syndrom ocalonego”. W pracy badawczej dążono do poznania językowego obrazu wojny i traumatycznych doświadczeń dzieci ukraińskich. Posłużono się badaniami jakościowymi, które umożliwiają poznanie sposobu przeżywania sytuacji życiowych doświadczanych przez osoby badane. Analizie i interpretacji poddano pisemne narracje „dzieci wojny” pozostających na Ukrainie oraz tych, które znalazły schronienie w Polsce. Analiza relacji pozwoliła na skonstruowanie obrazu wojny i skategoryzowanie przeżyć dzieci zaznających jej okrucieństwa. Po pierwsze, dla dzieci wojna to doświadczenie śmierci, po drugie, wojna to okrucieństwo, przemoc i bezduszność; po trzecie, przekształcenie systemu wartości; po czwarte, wojna to długotrwała sytuacja niepewności; po piąte, wojna to nagła migracja. Dzięki analizowanym świadectwom można było lepiej poznać sposób postrzegania wojny przez dzieci.

REFERENCES:

• Awuah, W. et al. 2022. Vulnerable in silence: Paediatric health in the Ukrainian crisis. Annals of Medicine and Surgery. 82, 104369. https://doi.org/10.1016/j.
• Bocharova, O. i Giza, T. 2015. Ludzie w sytuacji granicznej – casus Donbasu. Między niebem a ziemią, Człowiek w sytuacji granicznej. W: Jabłonowska, J. red. Filozoficzne, kulturowe i historyczne wymiary refleksji i jej implikacje pedagogiczne. Radom: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji, ss. 234–248.
• Budnyk, O. 2023. Трагедія українських дітей війни – глобалізація та цивілізаційні перехрестя сучасної доби [The Tragedy of Ukrainian Children of War – Globalisation and Civilisation Crossroads of the Modern Era]. Viae Educationis. Studies of Education and Didactics. 2 (4), pp. 7–15. https://doi.org/10.15804/ve.2023.04.01.
• Budnyk, O., Delenko, V., Dmytryshchuk, N., Podanovska, H., Kuras, V., and Fomin, K. 2023. The teaching approach for Ukrainian children affected by war: addressing challenges in the 21st Century. Revista Brasileira de Educação do Campo. 8:e173328:e17332 http://dx.doi.org/10.20873/uft.rbec.e17332ABNT.
• Caruth, C. 1996. Unclaimed Experience: Trauma, Narrative, and History. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
• Cerny, C.A. 2012. Survivor Syndrome. In: Loue, S. and Sajatovic, M. red. Encyclopedia of Immigrant Health. New York NY; 1398–1400. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-5659-0_741 (12.07.2023).
• Chaaya, C. et al. 2022. Ukraine – Russia crisis and its impacts on the mental health of Ukrainian young people during the COVID-19 pandemic. Annals of Medicine and Surgery. 79 (13), Article 104033. https://doi.org/10.1016/j.amsu.2022.104033.
• Children: Innocent victims of war in Ukraine. (2022). Editorial. The Lancet: Child & Adolescent Health. 6 (5), P279. https://doi.org/10.1016/S2352-4642(22)00102-X.
• Crocq, L. 1999. Les traumatismes psychiques de guerre. Paris: Jacob.
• Cyrulnik, B. 2016. La mémoire traumatique: Conférence à l’Université de Nantes (26 nov. 2012), http://webtv.univ-nantes.fr/fiche/2639/boris-cyrulnik-la-memoire-traumatique (20.08.2023).
• Dity pro wijnu (2022). Ważki twory semiklasnykiw obstrilianoji Berezneguwatszczyny (2022). https://thegard.city/articles/213801/diti-berezneguvatogo-pro-vijnu (16.07.2023).
• Dytynstwo na pauzi? Szczo rozpowidajuc pro wijnu dity-pereselenci (2022). https://www.donbasssos.org/ditinstvo-na-pauz%D1%96/ (12.07.2023).
• Grzywacz, M. i Okupnik, M. 2020. Dzieci i doświadczenie wojny. Wiek XX i XXI. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Herman, J.L. 2004. Przemoc: uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: GWP.
• Hodgkinson, P.E. 2019. Zaburzenie stresowe pourazowe. W: Feltham, C. i Horton, I. red. Psychoterapia i poradnictwo, t. 2. Sopot: GWP.
• Jankowski, J., Awtuch, A. and Rusiecka, B. 2017. The survivors. The category of survivors and its various forms. Psychoonkologia. 21(3) , pp. 113–134.
• Nikitorowicz, J. 2022. Dramaty tożsamości wpisane w pogranicze kultur. Implikacje edukacyjne. Edukacja Międzykulturowa. 1 (16), ss. 21–38.
• Pogorzała, E. 2023. System oświaty w Polsce wobec napływu dzieci-uchodźców wojennych z Ukrainy po 24 lutego 2022 roku. Acta Politica Polonica. 1 (55), ss. 113–121.
• Popławska, A. and Bocharova O. 2023. Threatened Childhood in the Drawings of Ukrainian Children. Lubelski Rocznik Pedagogiczny. 43 (4), ss. 77–96.
• Shoib, S. et al. 2022. Refugees and Mental health crisis in Ukraine. Asian Journal of Psychiatry. 74, 103169. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2022.103169. (12.07.2023).
• Strolin-Goltzman, J., Kollar, S., and Trinkle, J. (2010). Listening to the voices of children in foster care: Youths speak out about child welfare workforce turnover and selection. Social Work. 55 (1), pp. 47–53. https://doi.org/10.1093/sw/55.1.47.
• Suleiman, S.R. 2008. Expérimentation littéraire et traumatisme d’enfance: Perecet Federman. W: Schulte Nordholt, A. red. Témoignages de l’après- -Auschwitz dans la littérature juive-française d’aujourd’hui. Enfants de survivants et survivants-enfants. Amsterdam, New York: Rodopi, pp. 81– –101.
• Toros, K. et al. 2024. I just want to go home, is what I need’ – Voices of Ukrainian refugee children living in Estonia after fleeing the war. Children and Youth Services Review. 158, 107461. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2024.107461.
• Trzebiński, J. 2002. Narracja jako sposób rozumienia świata. Gdańsk: GWP.
• van Oers, B. 2003. Narratives of Childhood: Theoretical and Practical Explorations for the Innovation of Early Childhood Education. Amsterdam: Vu University Press.
• Völkl, Y. 2017. L’enfant, la guerre, le trauma. La parole des «enfants du silence. TransCanadiana. 9, pp. 199–213. http://www.ptbk.org.pl/userfiles/file/TransCanadiana/TransCanadiana_9_2017_cover.pdf.
• Wądolny-Tatar, K. 2017. Dziecko i wojna w perspektywie postpamięci. Narracje dla najmłodszych. Litteraria Copernicana. 3 (23), ss. 111–124.
• Zalashik, R. 2011. Differenziertes Trauma – Die (Wieder)Entdeckung der Child Survivor-Kategorie. https://peterfelix.tripod.com/home/TTT.pdf (23.08.2023).
• Zbróg, Z. 2022. Dzieci z Ukrainy – pomoc, integracja i wsparcie edukacyjne w przedszkolu, w szkole i w instytucjach samorządowych. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe.
• Левченко, В. 2023. Вплив військових подій на психічне здоров’я дітей [Impact of Military Events on the Mental Health of Children]. Габітус. 50, ss. 85–92.
• Яцина, О. 2022. Вплив війни на психічне здоров’я: ознаки травматизації психіки дітей та підлітків. [Impact of War on Mental Health: Signs of Psychological Trauma of Children and Adolescents]. Наукові перспективи. 7 (25), ss. 554–567, https://doi.org/10.52058/2708-7530- 2022-7(25).