Współobecność w badaniu i działaniu – 30 lat doświadczeń międzykulturowych na Wydziale Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Tekst ten poświęcony jest historii toruńskiego ośrodka badań pogranicza kultur, w którym w latach 90. XX wieku do programu studiów pedagogicznych zostały włączone zagadnienia z edukacji międzykulturowej, najpierw jako zajęcia fakultatywne, później obowiązkowe. Inicjatorami były osoby zajmujące się eksploracją towarzyszącą działaniu pomocowemu dedykowanemu Polakom na Wschodzie. Ośrodek badań ulokowanych w przestrzeni pogranicza zyskał więc własną specyfikę, ma swoje osiągnięcia związane z odbudową szkolnictwa dla polskiej mniejszości narodowej na Łotwie – badanie i działanie w tym obszarze wpisane jest w biografię drogi grupy pracowników i studentów, którzy podjęli naukową współpracę. W tekście zawarto przegląd wybranych projektów, które były i są udziałem osób zajmujących się edukacją międzykulturową na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK w Toruniu.

Co-presence in research and in action – 30 years of intercultural experiences of the Faculty of Education at Nicolaus Copernicus University in Toruń

This text is devoted to the history of the Toruń research centre on the borderland of cultures, in which in the 1990s curriculum the issues of intercultural education were included in the pedagogical studies program (first as optional and later obligatory classes). The initiators were people involved in the exploration accompanying the relief activity dedicated to the Poles in the East. Therefore, the research center located in the border area gained its own specificity specificity and has its achievements related to the reconstruction of education for the Polish national minority. Research and action in this area is inscribed in “the biography of the road” of the group of employees and students who have undertaken scientific cooperation. The text includes an overview of selected projects that have constituted the participation of people involved in intercultural education at the Faculty of Education of the Nicolaus Copernicus University in Toruń.

References:

• Biernat, T. 1992. Dzieci pokochały szkołę (o polskiej szkole w Rydze). Nowa Szkoła. 10, ss. 586–588.
• Biernat, T. 2003. Być Polakiem na Łotwie. Świat życia codziennego Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Jan Paweł II. 2011. Pamięć i tożsamość. Kraków: Znak.
• Kwieciński, Z. 2002a. Nieuniknione? Funkcje alfabetyzacji w dorosłości. Toruń – Olsztyn: UMK.
• Kwieciński, Z. 2002 b. Toruń: UMK.
• Kwieciński, Z. 2011. Cztery i pół. Preliminaria – liminaria – varia. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW.
• Lewowicki, T., Szczurek-Boruta, A. i Grabowska, B. red. 2013. Kultura w edu­kacji międzykulturowej – konteksty teoretyczne i społeczno-polityczne. Cieszyn – Warszawa – Toruń: Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uni­wersytetu Śląskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Stowarzyszenie Wspierania Edukacji Międzykulturowej, Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Nikitorowicz, J. 1995. Pogranicze – tożsamość – edukacja międzykulturowa. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Nikitorowicz, J., Sobecki, M. i Misiejuk, D. red. 2001. Kultury tradycyjne a kultura globalna. Konteksty edukacji międzykulturowej. Białystok: Wy­dawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Szulakiewicz, W. 2013. Ego-dokumenty i ich znaczenie w badaniach nauko­wych. Przegląd Badań Edukacyjnych. 1 (16), ss. 65–84.
• Urlińska, M.M. red. 1995. Edukacja a tożsamość etniczna. Toruń: UMK.
• Urlińska, M.M. 2007. Szkoła polska na obczyźnie wobec dylematów tożsamo­ściowych. Toruń: UMK.
• Urlińska, M.M. i Jurzysta, K. 2001. „Na granicach własnych i cudzych słusz­ności” – program edukacji międzykulturowej studentów. W: Nikito­rowicz, J., Sobecki, M. i Misiejuk, D. red. Kultury tradycyjne a kultura globalna. Konteksty edukacji międzykulturowej. II. Białystok: Wydaw­nictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”, ss. 187–196.
• Urlińska, M.M. i Jurzysta, K. 2017. Pomiędzy nadzieją a (nie)spełnieniem. Rola polskiego nauczyciela na Łotwie. Toruń: UMK.
• Urlińska, M.M. 2013. Kultura szkoły pogranicza kultur (łotewska przestrzeń – polskie klimaty). W: Lewowicki, T., Szczurek-Boruta, A. i Grabowska, B. Kultura w edukacji międzykulturowej – konteksty teoretyczne i spo­łeczno-polityczne. Cieszyn – Warszawa – Toruń: Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Stowarzyszenie Wspierania Edukacji Międzykulturowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 159–180.
• Witkowski, L. 1995. Ambiwalencja tożsamości z pogranicza kulturowego. W: Urlińska M.M. red. Edukacja a tożsamość etniczna. Toruń: UMK, ss. 11– –23.