Edukacja międzykulturowa – bilans otwarcia 2012

Artykuł jest swoistym bilansem dokonań i problemów edukacji międzykulturowej. Przedstawia próbę typologii odmian wielokulturowości oraz przykłady zjawiska wielokulturowości w różnych częściach świata. Na tym tle nakreślony został szkic dziejów edukacji wielokulturowej – celów tej edukacji, przyjmowanych modeli, a także skutków. Jako propozycja przezwyciężenia słabości edukacji wielokulturowej przedstawiona jest edukacja międzykulturowa. Nową tendencją w życiu współczesnych społeczeństw – przywołaną w artykule – staje się wielowymiarowe ujmowanie tożsamości człowieka. W warunkach globalizacji, europejskiej integracji, demokracji i respektowania praw ludzi ważne są możliwości dokonywania wyborów własnej tożsamości. Wymienione sprawy, a także inne sprawy sygnalizowane w tekście, wyznaczają istotne zadania edukacji międzykulturowej.

Intercultural education – 2012 openning balance

The article is a kind of balance of achievements and problems of intercultural education. It constitutes an attempt at presenting both a typology of the varieties of multiculturalism and some examples of multiculturalism in different parts of the world. This becomes a background for the outline of the history of multicultural education – its aims, applied models, and effects. What is introduced as a suggestion for overcoming the weaknesses of multicultural education is intercultural education. A new tendency in the life of contemporary societies, which the article refers to, is the multidimensional approach to human identity. In the environment of globalization, European integration, democracy and respect for human rights, the possibility to choose one’s own identity is of crucial significance. The above mentioned issues, along with other things touched upon in the text, determine the important tasks of intercultural education.Translated by Agata Cienciała

REFERENCES:

• Bernstein B.: Odtwarzanie kultury. Warszawa 1990, PIW.
• Bourdieu P., Passeron J. C.: Reprodukcja. Warszawa 1990, PWN.
• WORLD.EU (26.04.2012).
• Eurostat – online data code:migr-pop1etz. (26.04.2012).
• https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2075.html (26.04.2012).
• Kohlberg L., Mayer R.: Rozwój jako cel wychowania. W: Z. Kwieciński, L. Wit­kowski (red.): Spory o edukację. Warszawa 1993, IBE.
• Lewowicki T.: Przemiany oświaty. Warszawa 1994, UW.
• Lewowicki T.: Problemy tożsamości narodowej – w poszukiwaniu sposobów uogólnionych ujęć kwestii poczucia tożsamości i zachowań z tym poczu­ciem związanych. W: M. Urlińska (red.): Edukacja i tożsamość etniczna. Toruń 1995, UMK.
• Lewowicki T.: O badaniach społeczności pogranicza – od parcjalnych opisów ku elementom teorii zachowań tożsamościowych. W: J. Nikitorowicz (red.): Edukacja międzykulturowa: w kręgu potrzeb, oczekiwań i stereotypów. Bia­łystok 1995, „Trans Humana”.
• Lewowicki T.: W poszukiwaniu modelu edukacji międzykulturowej. W: T. Le­wowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta (red.): Edukacja mię­dzykulturowa w Polsce i na świecie. Katowice 2000, UŚ.
• Lewowicki T., Ogrodzka-Mazur E., Szczurek-Boruta A. (red.): Edukacja mię­dzykulturowa w Polsce i na świecie. Katowice 2000, UŚ.
• Lewowicki T.: Szkic do teorii zachowań tożsamościowych. W: T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur (red.): W poszukiwaniu teorii przydatnych w bada­niach międzykulturowych. Cieszyn 2001, UŚ – Filia w Cieszynie.
• Lewowicki T.: Wielokulturowość i edukacja. Tradycje i meandry edukacji wie­lokulturowej. „Głos Nauczycielski” 2010, nr 38.
• Lewowicki T.: Wielokulturowość i edukacja – perspektywa edukacji między­kulturowej. „Głos Nauczycielski” 2010, nr 39.
• Lewowicki T.: Wielokulturowość i edukacja. „Ruch Pedagogiczny” 2010, nr 3–4.
• Lewowicki T.: O doświadczeniach edukacji międzykulturowej i perspektywie edukacji i pedagogiki międzykulturowej. W: T. Lewowicki, E. Ogrodzka­-Mazur, A. Szczurek-Boruta (red.): Edukacja międzykulturowa – dokona­nia, problemy, perspektywy. Cieszyn – Warszawa – Toruń 2011, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Lewowicki T., Ogrodzka-Mazur E., Szczurek-Boruta A. (red.): Edukacja mię­dzykulturowa – dokonania, problemy, perspektywy. Cieszyn – Warszawa – Toruń 2011, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Wydaw­nictwo Adam Marszałek.
• Lewowicki T.: Oświata w warunkach wielokulturowości – od asymilacji do edukacji międzykulturowej i wielowymiarowej tożsamości. W: W. G. Kre­mień, T. Lewowicki, J. Nikitorowicz, S. O. Sysojewa (red.): Edukacja w społeczeństwach wielokulturowych. Warszawa 2012, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Uniwersytet w Białymstoku.
• Nikitorowicz J.: Koncepcja tożsamości międzykulturowej w społeczeństwie wielokulturowym. W: J. Gajda, J. Izdebska (red.): Kultura – wartości – kształcenie wobec wyzwań i zagrożeń XXI wieku. Suwałki 2004, Wyższa Szkoła Suwalsko-Mazurska im. Papieża Jana Pawła II.
• Nikitorowicz J.: Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji między­kulturowej. Gdańsk 2005, GWP.
• Nikitorowicz J.: Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa 2009, WAiP.
• Rabczuk W.: Polityka edukacyjna Unii Europejskiej wobec mniejszości naro­dowych i etnicznych. W: W. Rabczuk: Z problematyki pedagogiki porów­nawczej. Warszawa 1998, IBE.
• Smolicz J. J.: Kultura i nauczanie w społeczeństwie wieloetnicznym. Warszawa 1990, PWN.
• Suchodolski B.: Wychowanie mimo wszystko. Warszawa 1990, WSiP.
• Szymański M. S.: Od pedagogiki dla cudzoziemców do pedagogiki między­kulturowej w Republice Federalnej Niemiec, czyli modernizm i postmo­dernizm. W: J. Nikitorowicz (red.): Edukacja międzykulturowa: w kręgu potrzeb, oczekiwań i stereotypów. Białystok 1995, „Trans Humana”.