Polityka edukacyjna Turcji wobec mniejszości religijnych i językowych

Autor wskazuje, że w Turcji asymilacyjną, ultranacjonalistyczną politykę edukacyjną wobec mniejszości religijnych i etnicznych determinuje szereg czynników, m.in.: restrykcyjne interpretowanie przez Turcję postanowień Traktatu z Lozanny z 1923 roku, tj. uznanie wyłącznie za mniejszości religijne wspólnot należących do Kościoła obrządku greckiego i ormiańskiego oraz Żydów, z wyłączeniem jakichkolwiek muzułmańskich mniejszości religijnych; specyficznie rozumiana zasada laickości państwa, nakładająca na szkoły obowiązek prowadzenia lekcji „kultury religijnej i etyki”, które w praktyce sprowadzają się do nauki islamu obrządku sunnickiego i budzą protest alawitów; konstytucyjna zasada, zgodnie z którą w placówkach kształcenia i nauczania obywatele tureccy mogą być nauczani jedynie języka tureckiego jako języka ojczystego, skutkiem czego tylko tzw. mniejszości uznane w Traktacie z Lozanny mają prawo zakładania szkół prywatnych z ojczystym językiem nauczania, podczas gdy mniejszości językowe muzułmańskie mają tylko prawo organizowania w weekendy i w czasie wakacji lekcji „różnych języków i dialektów używanych przez obywateli tureckich w życiu rodzinnym”. Tak więc, np. Kurdowie stanowiący około 15% ludności Turcji nie mają możliwości kultywowania swojego języka. Autor wymienia przykłady pozytywnych zmian władz tureckich w stosunku do mniejszości językowych i religijnych, upatrując ich źródeł w dążeniu Turcji do członkostwa w Unii Europejskiej oraz w tendencji Turcji do doceniania wieloetniczności i wielokulturowości imperium osmańskiego.

Educational policy of Turkey towards religious and language minorities

According to the author, in Turkey, the assimilation, ultranationalist educational policy against religious and ethnic minorities is determined by a number of factors: the restrictive interpretation by Turkish authorities of the provisions of the Treaty of Lausanne, i.e. only some citizens of Turkey belonging to non-Muslim minorities fall within the scope of the term “minority”; a peculiar understanding of the principle of secular state imposing a duty on schools to conduct lessons of “religious culture and ethics”, which in practice boils down to the teachings of Sunni Islam. What raises an objection of the religious community of Alawites is the constitutional principle that no language other than Turkish shall be taught as the mother tongue to Turkish citizens at any institution of training or education. The effect is that only the so-called “minorities recognized” by the Treaty of Lausanne have the right to establish private schools educating in the native language, while the Muslim minority has only the right to organize at weekends and during school holidays lessons “of different languages and dialects used by Turkish citizens in their family life.” Thus, the Kurds, who represent around 15% of Turkey’s population, are unable to cultivate their language. The author cites examples of positive changes of Turkish authorities in relation to linguistic and religious minorities, seeing their source in Turkey’s aspirations to the EU membership and in the recent tendency to the appreciation of multi-ethnicity and multiculturalism of the Ottoman Empire.Keywords: religious and linguistic minorities, diversity, Treaty of Lausanne, educational policy, assimilationTranslated by Wiktor Rabczuk

REFERENCES:

• Aydin, M. Z., Manço, U. 1998. L’enseignement de la religion et de la morale dans le système éducatif turc. Conférence du Centre El Kalima. 28. http://www.flwi.ugent.be/cie/aydin_manco1.htm (29.02.2017).
• Bocheńska, J. 2011. Piękne słowo Anadolu. Znak. 669. http://www.mieiecznik.znak.com.pl/6692011spis-tresci/.
• Burdy, J.-P. i Marcou, J. 1995. Laicité/laiklik: introduction. Cahiers d’études sur la Méditerranée orientale et le monde turco-iranien. 19, ss. 5–34.
• Collectif VAN (Vigilance Arménienne contre le Négationisme) 2009. UE/Turquie: des écoliers sous mauvaise influence. Info 10 Mars. http://collectifvan.org (28.02.2017).
• Commission européenne contre le racism et l’intolérance 2011. Rapport de l’ECRI sur la Turquie (quatrième cycle de monitoring). Adopté le 10 decembre 2010. Strasbourg: Conseil de l’Europe. www.coe.int/ecri (28.02.2017).
• Commission européenne contre le racism et l’intolérance 2016. Rapport de l’ECRI sur la Turquie (cinquième cycle de monitoring). Adopté le 29 juin 2016. Strasbourg: Conseil de l’Europe. www.coe.int/ecri (28.02.2017).
• Duman, D. 2004. Laïcité et islamisme en Turquie aujourd’hui. Revue internationale d’éducation de Sèvres. 36, ss. 123–133.
• Hamit, B. 2005. Les minorités en Turquie. Pouvoirs. 4, s. 101. www.cairn.info/revue-pouvoirs-2005 4page-101.htm (28.02.2017). Institut Kurde de Paris 2009. Turquie: l’enseignement de la langue kurde
• “imposible” selon R. Teyyip Erdogan“. Bulletin. 3. http:/www.institutkurde.org/publications/bulletins/288.html (2.03.2017).
• İzzettin Doğan i inni przeciwko Turcji (wyrok – 26 kwietnia 2016 roku, Wielka Izba, skarga nr 62649/10. Odmowa m.in. umożliwienia alawitom odbywania publicznych uroczystości religijnych zastrzeżonych wyłącznie dla sunnitów.
• Konstytucja Republiki Tureckiej. 2013. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.Observations of the turkish governement on ECRI’s fifth report on Turkey.
• 2016. W: Commission européenne contre le racism et l’intolérance. Rapport de l’ECRI sur la Turquie (cinquième cycle de monitoring). Adopté le 29 juin 2016. Strasbourg: Conseil de l’Europe. www.coe.int/ecri (2.03.2017).
• OECD 2014. Education at a Glance 2014. OECD Indicators. OECD, s. 317.http://dx.doi.org/10.1787/eag-2014-en (1.03.2017).
• Rabczuk, W. 2007. Polityka edukacyjna Unii Europejskiej. Nowe konteksty. Warszawa: IBE.
• Traité de Paix, signé à Lausanne le 24 Juillet 1923. www.eurel.info/IMG/pdf/gr_traite_lausanne.pdf (28.02.2017).
• Üstel, F. 2006. Les partis politiques turcs, l’islamisme et la laïcité. Cemoti. 19.http://cemoti.revues.org/document1703.html (29.02. 2017).