Nauczyciel wobec nieładu światowego – czyli o potrzebie (redefinicji) świadomości zadań nauczyciela w sytuacji kontrolowanychi niekontrolowanych zmian oraz możliwościach wykorzystania sztuki w procesie ich oswajania

Prezentowany tekst jest próbą zwrócenia uwagi na potrzeby oswojenia dokonujących się zmian w przestrzeni globalnej. Zagrożenia i konsekwencje współcześnie dokonujących się przemian w wieloaspektowym zakresie implikują potrzebę podejmowania zintegrowanych działań edukacyjnych. W tekście uwagę skupiam na działaniach szkoły/nauczyciela w sytuacji nieładu światowego. Istotną kwestią pozostaje świadomość nauczycieli oraz ich aktywność wychowawczo-edukacyjna zorientowana na kreowanie świadomości młodych ludzi wobec permanentnych zmian oraz zjawiska wielokulturowości. Jak wskazują minione epoki, istotnym instrumentem regulującym pozytywne współistnienie, relacje społeczne, wspólne funkcjonowanie pozostaje kultura i sztuka, będąca nie tylko odzwierciedleniem rzeczywistości, ale ważnym społecznym komunikatem, materiałem edukacyjnym, a nade wszystko spoiwem społeczności, szczególnie wielokulturowych. Uwzględniając wartość kultury/sztuki, nie tylko jej artyzm, estetykę, ale jej utylitaryzm, celowym zamysłem pozostaje włączenie jej do działań edukacyjnych.

A teacher in the face of worldwide disorder – on the need for (redefining) the consciousness of teachers’ tasks in controlled and uncontrolled changes and the possibilities of using art in the process of adapting to them

The presented text is an attempt to draw attention to the necessity to domesticate the changes in the global space. The threats and consequences of current multifaceted changes imply the need of integrated educational actions. In this study, the attention is paid to the activity of school/teachers in the situation of world disorder. What remains an important issue is teachers’ awareness and their educational and didactic activity oriented towards shaping young people’s consciousness of permanent changes and the phenomenon of multiculturalism.Due to the experience of past ages, an important tool for controlling positive coexistence, social relations and functioning in a group is culture and art, which do not only reflect the reality, but also constitute an important social message, educational material, and most of all the bond connecting communities, especially multicultural ones. Taking into consideration the value of culture/art – not only its artistry, aesthetics but also its utilitarianism, it becomes an intentional plan to incorporate culture/art into educational activities.

REFERENCES:

• Bendyk, E. 2013. Między mitem a rozumem. Polityka. 37, ss. 74–76.Bernasiewicz, M. 2006. Pedagogika milczenia czy zaangażowania – o dylematach współczesnego nauczyciela. W: Pituła, B. red. Nauczyciel wobec problemów współczesności. Katowice: Wydawnictwo Śląskiej Wyższej Szkoły Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka w Katowicach, ss. 19–27.
• Bielska, E. 2006. Postkonteksty roli społecznej nauczyciela. Wybrane aspekty dyskursu. W: Pituła B. red. Nauczyciel wobec problemów współczesności. Katowice: Wydawnictwo Śląskiej Wyższej Szkoły Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka w Katowicach, ss. 59–66.
• Cassirer, E. 1977. Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury. Warszawa: „Czytelnik”.
• Edukacja, jest w niej ukryty skarb. 1998. Jacques’a Delorsa Raport dla UNESCO. Tłum. W. Rabczuk. Warszawa: Stowarzyszenie Oświatowców Polskich.
• Giddens, A. 2002. Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: PWN.
• Goban-Klas, T. 1971. Z zagadnień socjologii sztuki. Kraków: PAN.
• Goffman, E. 1981. Człowiek w tetrze życia codziennego. Warszawa: PWN.Kawula, S. 2010. Pedagogika społeczna w perspektywie zmiany społecznej
• w Polsce współczesnej. W: Syrek E. red. Czas społeczny akademickiego uczestnictwa w rozwoju i doskonaleniu civil society. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Radziewiczowi-Winnickiemu w 65. rocznicę urodzin. Katowice: UŚ, ss. 118–133.
• Krajewski, M. 1995. Sztuka jako praktyka społeczna. Miejsce instytucji świata artystycznego w społecznej rzeczywistości. Kultura i Społeczeństwo. 1, ss. 49–63.
• Kyzioł, A. 2008. Wędrówka przez piekło. Polityka. 31, ss. 52–54.Kwiatkowska, H. 1996. Europejskość edukacji nauczycielskiej. Geneza – wyznaczniki – konkretyzacje. W: Wojnar, I. i Kubin, J. red. Edukacja wobec wyzwań XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Komitet Prognoz „Polska w XXI wieku” przy Prezydium PAN, ss. 256–274.
• Meighan, R. 1993. Socjologia edukacji. Toruń: UMK.Nikitorowicz, J. 2009. Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa:
• WAiP. Pietrasik, Z. 2015. Klasa światowa. Polityka. 23, s. 96.Pituła, B. 1999. Postrzeganie nauczyciela w wybranych koncepcjach jego
• kształcenia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Podgórska, J. 2016. Po dzwonku. Polityka. 17, ss. 42–43.Poprzeczko, J. 2016. Zło wszechobecne. Polityka. 45, s. 59. Pruski, Z. 2012. Gadać i działać. Polityka. 27, ss. 62–63.Wilk, T. 2006. Zadania nauczyciela wobec dziecka, którego rodzina jest „nieobecna”. Refleksje na przykładzie filmu „Wrony”. W: Pituła, B. red. Nauczyciel wobec problemów współczesności. Katowice: Wydawnictwo Śląskiej Wyższej Szkoły Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka w Katowicach, ss. 66–80.
• Wilk, T. 2010. Rewitalizacja społeczna poprzez współczesną sztukę teatralną w ocenie reprezentantów (twórców i odbiorców) sztuki dramatycznej Legnicy, Nowej Huty i Wałbrzycha. Katowice: UŚ.
• Wojnar, I. 1996. Aktualne problemy edukacji i kultury w Polsce i na świecie. Warszawa: Wydawnictwo Komitet Prognoz „Polska w XXI wieku” przy Prezydium PAN.
• Wróblewski, J. 2013. Grupowa terapia. Polityka. 5, s. 69.Żakowski, J. 2010. Nowy nieład światowy. Polityka. 51, ss. 30–34.
• A teacher in the face of worldwide disorder – on the need for (redefining) the consciousness of teachers’ tasks in controlled and uncontrolled changes and the possibilities of using artin the process of adapting to them