Religijność młodzieży szkolnej w procesie przemian (1988–2017)

W niniejszym artykule zostały przedstawione wyniki badań socjologicznych zrealizowanych w latach 1988–2017, na próbach ogólnopolskich młodzieży uczęszczającej do szkół średnich. W hipotezie głównej założono, że młodzież wykazuje skłonność do negowania tradycyjnych wartości (religijnych i moralnych) obowiązujących w Kościele katolickim oraz ulega wartościom lansowanym przez nowe nurty ideowe charakterystyczne dla społeczeństw ponowoczesnych i pluralistycznych. Badania empiryczne z lat 1988–2017 wykazały ponadto przyspieszenie zmian w kondycji religijnej i moralnej młodzieży szkolnej. W 2017 roku wskaźnik przeciętny odnoszący się do wybranych przejawów religijności wynosił 47%, a spadek aprobaty tych elementów kształtował się na poziomie 15,7%. „Pełzająca” sekularyzacja w środowiskach młodzieżowych, wyraźnie przyspieszająca, wydaje się już faktem społecznym.

Religiousness of school youth in the process of changes (1988–2017)

This article presents the results of sociological research carried out in the years 1988–2017 on some samples of Polish youth attending secondary schools. The main hypothesis assumes that young people show a tendency to negate traditional values (religious and moral) in the Catholic Church and succumb to the values promoted by new ideological trends characteristic of postmodern and pluralistic societies. The empirical research from the years 1988–2017 showed an acceleration of changes in the religious and moral condition of schoolchildren. In 2017, the average rate pertaining to selected religious features was 47.0%, and the decrease in the approval of these elements was 15.7%. The “creeping” secularization in youth circles, which is clearly accelerating, already seems to be a social fact.

REFERENCES:

• Baniak, J. 2015. Religia katolicka i Kościół rzymskokatolicki w opiniach młodzieży polskiej. Od akceptacji do kontestacji. Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”.
• Borowik, I. 2012. Religijność w Polsce okresu transformacji – na tropach zmian. W: Frysztacki, K. i Sztompka, P. red. Polska początku XXI wieku: przemiany kulturowe i cywilizacyjne. Warszawa: Komitet Socjologii PAN, ss. 339–342.
• Gwiazda, M. 2016. Religia w szkole – uczestnictwo i ocena. W: Młodzież 2016. Raport z badania sfinansowanego przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Warszawa: CBOS, ss. 141–148.
• Koseła, K. 2004. Religijność młodych Niemców i Polaków. W: Baniak, J. red. Katolicyzm polski w warunkach Unii Europejskiej. Szanse i zagrożenia, obawy i nadzieje. Poznań: UAM, ss. 123–153.
• Mariański, J. 2017. Religijność maturzystów puławskich w procesie przemian. Zeszyty Naukowe KUL. 2, ss. 225–251.
• Mariański, J. 2018. Kondycja religijna i moralna młodzieży szkół średnich w latach 1988–1998–2005–2017 (raport z ogólnopolskich badań socjologicznych). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Sroczyńska, A. M. 2013. Rytuały w młodzieżowym świecie. Studium socjologiczne. Kraków: Wydawnictwo FALL.
• Štefaňak, O. 2018. Globalny stosunek do wiary młodzieży słowackiej w procesie przemian. Katowice: Studio NOA.
• Świątkiewicz, W. 2007. Młodzież i religia. W: Rogowski, C. red. Leksykon pedagogiki religii. Warszawa: VERBINUM Wydawnictwo Księży Werbistów, ss. 414–418.
• Zaręba, S. H. 2012. Religijność młodzieży w środowisku zurbanizowanym. Socjologiczne studium teoretyczno-empiryczne. Warszawa – Rzeszów: Wydawca POBITNO OFICYNA.