Korczakowskie metody partycypacyjnej pracy z dziećmi i aktualność ich zastosowania w edukacji międzykulturowej

W artykule autorki przedstawiają metody pracy partycypacyjnej z dziećmi w Domu Sierot, wykorzystywane przez Janusza Korczaka – żydowsko-polskiego pedagoga, lekarza, pisarza i działacza praw dziecka. Zwracają uwagę na możliwości zastosowania metod Korczaka we współczesnym świecie – zwłaszcza w pracy międzykulturowej z dziećmi w trudnych warunkach ich funkcjonowania, w okresie wzmożonych ruchów migracyjnych i pogłębiających się nierówności społecznych. Odwołują się do aspektów praw dziecka, ich aktywności i uczestnictwa w ramach podejścia edukacyjnego zainicjowanego przez Korczaka. Jest to podejście oparte na wartościach szacunku dla dziecka i współpracy w partnerstwie z dzieckiem.

Korczak methods of participatory work with children and the topicality of their use in intercultural education

In the text, the authors present the methods of participatory work with children applied in the Orphans’ Home by Janusz Korczak – a Jewish-Polish educator, doctor, writer and children’s rights activist. Attention is drawn to the possibility of applying Korczak’s methods in the contemporary world – particularly in intercultural work with children in difficult conditions of their functioning, in the era of increased migration and growing social inequalities. The text refers to aspects of children’s rights, their agency and participation as part of the educational approach initiated by Korczak. It is an approach based on the values of respect for the child and cooperation in partnership with the child.

REFERENCES:

• Aronson, E., Akert, R. M. i Wilson, T. D. 2012. Psychologia społeczna. Poznań: Zysk i S-ka.
• Bińczycka, J. 2009. Spotkanie z Korczakiem. Olsztyn: OSW.
• Dąbrowska, I. E. 2016. Idea społeczeństwa dziecięcego w ujęciu Janusza Korczaka (na przykładzie systemu wychowawczego Domu Sierot). http://repozytorium.ukw.edu.pl/handle/item/369 (02.02.2019).
• Falska, M. 2007. Nasz Dom. Zrozumieć się, porozumieć, poznać. Zakład Wychowawczy „Nasz Dom”. Szkic informacyjny, Warszawa: Wydawnictwo ANCHOR.
• Korczak, J. 1919. Święto wiosny. „Gazeta Polska”, no. 195. W: Kirchner, H., Lewin, A., Wołoszyn, S. i Ciesielska M. red. 2008. Dzieła. Vol. XIV. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Badań Literackich PAN, s. 10.
• Korczak, J. 1948. Prawo dziecka do szacunku. Warszawa, Kraków: Wydawnictwo J. Mortkowicza, Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie.
• Korczak, J. 1957. Wybór pism pedagogicznych. Tom 1. Warszawa: PZWS.
• Korczak, J. 1957. Wybór pism pedagogicznych. Tom 2. Warszawa: PZWS.
• Korczak, J. 1957. Wybór pism. Vol. 3. W: Newerly, I. red. Warszawa: Nasza Księgarnia, ss. 79–80.
• Korczak, J. 1958. Jak kochać dziecko. Internat, kolonie letnie. Warszawa: PZWS.
• Korczak, J. 1978. Pisma wybrane. Vol. 2. W: Lewin, A. red. Warszawa: Nasza Księgarnia, s. 118.
• Korczak, J. 1984. Pamiętnik. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Korczak, J. 1998. Wędrowiec. W: Kirchner, H., Lewin, A., Wołoszyn, S. i Ciesielska, M. red. Janusz Korczak. Dzieła 4. Szkoła życia. Obrazki Szpitalne. Artykuły pedagogiczne i medyczne (1900–1912). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Latona, s. 151.
• Korczak, J. 2012. Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie. Warszawa: Dimograf Sp. z o. o.
• Markowska-Manista U. i Liebel, M. Wprowadzenie. W: Liebel, M. i Markowska-Manista, U. 2017a. Prawa dziecka w kontekście międzykulturowości. Janusz Korczak na nowo odczytywany, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, ss. 9–13.
• Liebel, M. i Markowska-Manista, U. 2017a. Prawa dziecka w kontekście międzykulturowości. Janusz Korczak na nowo odczytywany. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Liebel, M. i Markowska-Manista, U. 2017b. Mit Hoffnung der Verzweiflung und Hilflosigkeit widerstehen. Nachdenken über Janusz Korczak. W: Göppel, R. i Zander, M. red. Resilienz aus der Sicht der betroffenen Subjekte. Die autobiografische Perspektive. Weinheim, Bazylea: Beltz-Juventa, ss. 83–109.
• Markowska-Manista, U. 2016. Determining marginalised children’s best interests through meaningful participation – Lessons learned from the pedagogy of Janusz Korczak. In: Sormunen, M. ed. The best interests of the child – A dialogue between theory and practice. Bruksela: Council of Europe Publishing, pp. 47–58.
• Markowska-Manista, U. 2016. Walka ze stereotypami odmienności kulturowej – szkolne i pozaszkolne pola bitewne. W: Dudzikowa, M. i Jaskulska, S. red. Twierdza: szkoła w metaforze militarnej: co w zamian? Warszawa: Wolters Kluwer, ss. 315–339.
• Markowska-Manista U. and Zakrzewska-Olędzka D. 2019 Children’s rights through Janusz Korczak’s perspective and their relation to children’s social participation. In: Thomas S., Hildebrandt F., Rothmaler, J., Pigorsch, S. and Budde, R. eds. Partizipation in der Bildungsforschung, Beltz Juventa (w druku).
• Olczak-Ronikier, J. 2011. Korczak. Próba biografii. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
• Ostrowicka, B. 2012. Jest taka historia. Opowieść o Januszu Korczaku. Łódź: Wydawnictwo Literatura.
• Pasamonik, B. i Markowska-Manista, U. red. 2017. Kryzys migracyjny. Perspektywa społeczno-kulturowa. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Starczewska, K. 2012. Idee wychowawcze Korczaka wobec wyzwań współczesnego świata. Psychologia Wychowawcza. 1–2, ss. 146–160.
• Szlązakowa, A. 1978. Janusz Korczak. Warszawa: WSiP.
• Tarkowska, E. 2012. Zrozumieć biednego. W: Mencwel, J., Skibiński, C. i Wiśniewski, J. red. Układanka. Janusz Korczak a współczesność: pasujące elementy. Warszawa: Pracownia Badań i Innowacji Społecznych Stocznia, ss. 42–43.
• Witkowska-Krych, A. 2012. Metody pracy Korczaka. Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej.
• Wołoszyn, S. 1978. Korczak. Reformator wychowania. Warszawa: WP.