Poczucie funkcjonalności rodzinnej w percepcji studentów pogranicza północno-wschodniej Polski

Rodzina jest środowiskiem, które w największym stopniu pozostawia swój ślad i piętno w strukturze tożsamości człowieka. Wynika to zarówno z szerokiego w swoich ramach, jak i permanentnego charakteru oddziaływań. Każda rodzina wytwarza i reguluje swoistą rodzinną tożsamość. W tekście przedstawione zostały wyniki badań prowadzonych w grupie młodzieży akademickiej dotyczących poziomu poczucia satysfakcji z funkcjonowania ich rodziny pochodzenia oraz próba uchwycenia czynników je warunkujących. Analizy prezentowanych modeli ukazują obraz młodzieży akademickiej, która w swoich orientacjach życiowych bardzo ceni rodzinę, jako podstawowy punkt odniesienia w konstrukcie ich własnej tożsamości. Widoczne jest duże zorientowanie na wspólnotowy charakter jej funkcjonowania, jakość relacji poszczególnych członków systemu oraz możliwość własnego partycypowania w zasadach i regułach wypracowywanych w rodzinie. Kształtująca się w nich tożsamość rodzinna jest pewnego rodzaju negocjowanym tworem uznanych przez nich tradycji rodzinnych, z jednoczesnymi zarysowanymi tendencjami dekonstrukcji dotychczasowych modelowych sposobów ujmowania struktury rodzinnej, na rzecz poszukiwania innego spojrzenia, które jest rodzajem adaptacji systemu do dynamicznie zmieniających się warunków społeczno-kulturowych.

The feeling of family functionality in the perception of university students from the North-Eastern borderland of Poland

The family is the environment that leaves its mark and imprint the most in the structure of the human identity. This is because of both the broadly reaching and permanent character of impacts. Every family creates and regulates its peculiar familial identity. The text presents the results of research conducted in the group of academic youth regarding the sense of family functionality and an attempt to capture the determinants of them. Analyzes of the presented models show the image of academic youth who, in their life orientations, highly values the family as the basic reference point in the construction of their own identity. There is a visible focus on the community nature of its functioning, the quality of the 179T. Bajkowski  Poczucie funkcjonalności rodzinnej relations of individual members of the system and the possibility of participating in the rules and rules developed in the family. The family identity that develops with said rules is a kind of negotiated creation of the family traditions recognized by them, with simultaneous outlined tendencies of deconstruction of the existing model ways of capturing the family structure, in favor of seeking a different view, which is a kind of adaptation of the system to dynamically changing socio-cultural conditions.

REFERENCES:

• Antonovsky, A. 1995. Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stre­sem i nie zachorować. Warszawa: Fundacja IPN.
• Bajkowski, T. 2018. U źródeł tożsamości rodzinnej. System rodzinny w percep­cji młodzieży akademickiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Barbaro, B. red. 1999. Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: UJ.
• Barbaro, M. 1999. Struktura rodziny. W: Barbaro, B. red. Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: UJ.
• Beavers, R. and Hampson, R.B. 2000. The Beavers Systems Model of Family Functioning. Journal of Family Therapy. 22, pp. 128–143.
• Bowen, M. 1978. Family therapy in clinical practice. New York: Jason Aron­son Inc.
• Bronfenbrenner, U. 2005. Making human beings human: Bioecological per­spectives on human development. California: Thousand Oaks.
• Gaś, Z.B. 1994. Uzależnienia. Skuteczność programów profilaktycznych. War­szawa: WSiP.
• Gaś, Z.B. 2004. Inwentarz Profil Rodziny jako narzędzie kompleksowej dia­gnozy systemu rodzinnego. W: Gaś, Z.B. red. Badanie zapotrzebowania na profilaktykę w szkole. Poradnik dla szkolnych liderów profilaktyki. Lu­blin: Wyd. Masz Szansę.
• Grzesiuk, L. 1987. Strukturalna terapia rodziny w ujęciu Minuchina. Nowiny Psychologiczne. 1, ss. 33–48.
• Józefik, B. 2003. Rozwój myślenia systemowego a terapia rodzin. W: Górniak, L. i Józefik, B. red. Ewolucja myślenia systemowego w terapii rodzin. Od metafory cybernetycznej do dialogu i narracji. Kraków: UJ.
• Kaleta, K. 2011. Rodzinne uwarunkowania społecznego funkcjonowania jed­nostek w świetle teorii Minuchina i Bowena. Rocznik Psychologiczny. 14 (2), ss. 141–158.
• Melosik, Z. 1998. Wychowanie obywatelskie: nowoczesność, ponowocze­sność. W: Melosik, Z. i Przyszczypkowski, K. red. Wychowanie obywa­telskie. Studium teoretyczne, porównawcze i empiryczne. Toruń–Poznań: Edytor.
• Miller, I. W., Ryan, C.E., Keitner, G.I., Bishop, D.S. and Epstein, N.B. 2000. The McMaster Approach to families: theory, assessment, treatment and research. Journal of Family Therapy. 22, pp. 168–189.
• Minuchin, S. 1974. Families and family therapy. Cambridge: Harvard Uni­versity Press.
• Olson, D.H. 2011. FACES IV and the Circumplex Model: validation study. Journal of Marital and Family Therapy. 1 (37), pp. 64–80.
• Olson, D.H., Sprenkle, D.H. and Russell, C. 1979. Circumplex model of ma­rital and family systems: cohesion and adaptability dimensions, family types, and clinical applications. Family Process. 18, pp. 3–28.
• Paufal-Struzik, I. i Szewczyk, A. 2016. Poczucie funkcjonalności systemu ro­dzinnego a postawa twórcza młodzieży. Społeczeństwo i Rodzina. 1 (46), ss. 69–85.
• Przetacznik-Gierowska, M. 2002. Psychologia wychowania. W: Przetacznik- Gierowska, M. i Włodarski, Z. red. Psychologia wychowawcza. Tom 2. Warszawa: PWN.
• Rostowski, J. 2006. Jakość życia rodzinnego w kontekście teorii systemowej. Pedagogika Rodziny. 1, ss. 127–143.
• Skinner, H., Steinhauer, P. and Sitarenios, G. 2000. Family Assessment Me­asure (FAM) and Process Model of Family Functioning. Journal of Family Therapy. 22, pp. 190–210.
• Walsh, F. 2012. Family resilience. Strengths forged through adversity. W: Walsh, F. ed. Normal family processes. Growing diversity and complexity. New York: Guilford Publications.
• Werner, I. 2013. Poczucie rodzinnej koherencji – pojęcie oraz implikacje psy­chopedagogiczne. W: Piorunek, M., Kozielska, J. i Skowrońska-Pućka, A. red. Rodzina – Młodzież – Dziecko. Szkice z teorii i praktyki pomocy psy­chopedagogicznej i socjalnej. Poznań: UAM.