Rodziny polskiego pochodzenia mieszkające w Austrii - trudności i korzyści życia na pograniczu kultur. Studium indywidualnych przypadków

Pogranicze, rozumiane jako miejsce spotkania kultur, z jednej strony może przynosić wiele korzyści dla życia i rozwoju jednostki, z drugiej, być przyczyną problemów i dylematów. W artykule wykorzystano koncepcję edukacji międzykulturowej w ujęciu Jerzego Nikitorowicza, a w badaniach posłużono się metodą indywidualnych przypadków. Materiał empiryczny stanowiący podstawę prowadzonych rozważań został zebrany za pomocą autorskich kwestionariuszy wywiadów oraz analizy dokumentów. Wyniki badań opisują trudności, jakie w kraju przyjmującym napotkali rodzice i ich dzieci, oraz korzyści i zalety, jakie dostrzegają, żyjąc poza granicami ojczyzny.

Families of the Polish origin living in Austria - the difficulties and benefits of the life on cultural borderlands. Case studies

The verge, understood as a place where two cultures meet, may on the one hand bring a lot of benefits for the life and development of an individual; on the other hand it can cause plenty of problems and dilemmas. In the following work the conception of multicultural education created by Jerzy Nikitorowicz has been used, and the examinations have been based on the method of individual cases. The empirical material being the basis of the dissertation has been collected by original questionnaires, interviews and analysis of the documents. The results of the examinations describe struggles of parents and their children in the “receiving” country as well as benefits and good points which they notice in the fact of living outside Poland.

REFERENCES:

• Baran, Z. 1997. Przedszkola w Austrii. Wychowanie w Przedszkolu. 9, ss. 530– –532.
• Becker-Pestka, D. 2012. Rodzina w obliczu migracji zarobkowej. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW. 1, ss. 9–26.
• Błuszkowski, J. 2005. Stereotypy a tożsamość narodowa. Warszawa: Dom Wy­dawniczy ELIPSA.
• Boski, P. 2010. Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej. Warszawa: PWN.
• Danilewicz, W. 2008. Wybrane uwarunkowania migracji zagranicznej mło­dych Polaków. W: Lalak, D. red. Dom i ojczyzna. Dylematy wielokultu­rowości. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Instytut Praktyki Społecz­nej i Resocjalizacji, Międzykulturowe Centrum Adaptacji Zawodowej, ss. 279–289.
• Danilewicz, W. 2010. Rodzina ponad granicami. Transnarodowe doświadcze­nia wspólnoty rodzinnej. Białystok: Wydawnictwo „Trans Humana”.
• Dziewulak, D. 1997. Systemy szkolne Unii Europejskiej. Warszawa: Wydaw­nictwo Akademickie „Żak”.
• Gagat-Matuła, A. i Smalej, O. 2014. Komunikacja w małżeństwach doświad­czających rozłąki migracyjnej. W: Nikitorowicz, J., Muszyńska, J. i Bo­ćwińska-Kiluk, B. red. Od wielokulturowości miejsca do międzykulturowo­ści relacji społecznych. Współczesne strategie kreowania przestrzeni życia jednostki. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, ss. 199–210.
• Igielska, B. 2004. Znad Modrego Dunaju. Głos Nauczycielski. 35, ss. 8–9.
• Iglicka, K. 2003. Integracja czy dyskryminacja. Polskie wyzwania i dylematy u progu wielokulturowości. Warszawa: Wydawnictwo Fundacja Instytutu Spraw Publicznych.
• Kopik, A. 2004. Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna w krajach Unii Eu­ropejskiej. Nauczyciel i Szkoła. 3–4, ss. 20–36.
• Kożyczkowska, A. i Kossak-Główczewski, K. red. 2014. Mniejszości etniczne. Dylematy i konteksty tożsamościowe. Gdańsk: UG.
• Królikowska, K. red. 2012. (Złudne) obietnice wielokulturowości. Warszawa: UW.
• Lewowicki, T., Ogrodzka-Mazur, E. i Szczurek-Boruta, A. red. 2000. Eduka­cja międzykulturowa w Polsce i na świecie. Katowice: UŚ.
• Lewowicki, T. i Ogrodzka-Mazur E. red. 2001. W poszukiwaniu teorii przy­datnych w badaniach mię Cieszyn: UŚ – Filia w Cieszy­nie.
• Lewowicki, T. 2002. W poszukiwaniu modelu edukacji międzykulturowej. W: Lewowicki, T., Nikitorowicz, J., Pilch, T. i Tomiuk, S. red. Edukacja wobec ładu globalnego. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, ss. 15–32.
• Lewowicki T., Ogniwjuk, W., Ogrodzka-Maur, E. i Sysojewa, S. red. 2014. Wielokulturowość i edukacja. Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP.
• Łobocki, M. 2010. Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kra­ków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Mamzer, H. 2002. Tożsamość w podróży. Wielokulturowość a kształtowanie tożsamości jednostki. Poznań: UAM.
• Muszczyński, L. 2009. Naddunajski dualizm edukacyjny. Austriacki system edukacyjny. Dyrektor Szkoły. 1, ss. 36–39.
• Nikitorowicz, J. 2001. Pogranicze, tożsamość, edukacja międzykulturowa. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Nikitorowicz, J., Misiejuk D. i Sobecki, M. red. 2005. Region, tożsamość, edu­kacja. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Nikitorowicz, J. 2009. Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: WAiP.
• Nikitorowicz, J. 2012. Wielokulturowość wschodniego pogranicza Polski w przeszłości i współcześnie. W: Królikowska, J. red. (Złudne) obietnice wielokulturowości. Warszawa: UW, ss. 267–291.
• Rubacha, K. 2008. Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: WAiP.
• Szczurek-Boruta, A. 2001. Wybrane wyznaczniki komunikacji międzykul­turowej. W: Nikitorowicz, J., Sobecki, M. i Misiejuk, D. red. Kultury tra­dycyjne a kultura globalna. Konteksty edukacji międzykulturowej. Tom I. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”, ss. 125–134.
• Szydłowska, P., Durlik, J., Grzymała-Moszczyńska, J. i Grzymała-Moszczyń­ska, H. 2017. (Nie)równe traktowanie dzieci powracających w polskiej szkole. Edukacja Międzykulturowa. 2 (7), ss. 200–224.
• Tarka, K. 2014. Sytuacja dziecka w rodzinie migracyjnej. Studia i Prace Pe­dagogiczne. 1, ss. 169–180.