Międzykulturowość w szkole w percepcji twórczych nauczycieli

W artykule przedstawiono skrótowo podstawowe założenia autorskiej koncepcji twórczych orientacji życiowych. Wyeksponowano znaczenie holistycznej koncepcji edukacji międzykulturowej we współczesnym świecie. Opisano założenia metodologiczne własnych badań jakościowych oraz ich wyniki. Materiał empiryczny z badań terenowych przedstawiono w formie opisu jakościowego oraz matrycy i sieci, zgodnie z koncepcją analizy danych Milesa i Hubermana. Wskazano na otwartą postawę badanych nauczycielek wobec odmienności kulturowej, podejmowanie różnych działań edukacyjnych na rzecz integracji i budowania wspólnoty. Podkreślono funkcję inspirującą opisanych doświadczeń badanych nauczycielek, za szczególnie cenne uznano angażowanie do wspólnych przedsięwzięć nie tylko uczniów, ale i rodziców, które służy realizacji idei partnerstwa edukacyjnego.

Interculturalism at school perceived by creative teachers

The purpose of this article is to analyze the experience of early school education teachers in implementing intercultural education at school. We are interested here in a special group, the teachers who in previous research declared acceptance of creative life orientation and demonstrated creative pedagogical activities in their daily work at school. The article briefly presents the basic assumptions of the author’s concept of creative life orientations. The importance of the holistic concept of intercultural education in the modern world has been highlighted. Methodological assumptions of qualitative research and its results were described. Empirical material from field research was presented in the form of qualitative description as well as a matrix and network, in accordance with the concept of analysis of Miles and Huberman data. The open attitude of the surveyed teachers towards cultural diversity, undertaking various educational 154 KOMUNIKATY Z BADAŃ activities for the integration and building of the community were pointed out. The inspiring function of the described experiences of the studied teachers was emphasized, the involvement of not only students but also parents, which serves the implementation of the idea of educational partnership, was considered particularly valuable.

REFERENCES:

• Cudowska, A. 1997. Orientacje życiowe współczesnych studentów. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Cudowska, A. 2004. Kształtowanie twórczych orientacji życiowych w procesie edukacji. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Cudowska, A. 2014. Twórcze orientacje życiowe w dialogu edukacyjnym. Stu­dium teoretyczno-empiryczne. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Cudowska, A. 2017. Twórcze orientacje życiowe. Zdrowie i dobrostan. Biały­stok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Cudowska, A., Baj, E., Siluk, L. i Walewska, M. 2019. Twórcze orientacje ży­ciowe studentów. Polsko-białoruskie studium porównawcze. Białystok: Wy­dawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Grzybowski, P.P. i Idzikowski, G. 2018. Inni, Obcy – ale Swoi. O edukacji mię­dzykulturowej i wspólnocie w szkole integracyjnej. Bydgoszcz: UKW.
• Krzyżewska, J. 1998. Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesno-szkolnej. Suwałki: AU OMEGA.
• Lalak, D. 2007. „Swoi” i „obcy” w perspektywie antropologiczno-społecz­nej. W: Lalak, D. red. Migracja, uchodźstwo, wielokulturowość. Zderzenie kultur we współczesnym świecie. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak, ss. 89–121.
• Majerek, B. 2005. Młodzież wobec innych. Kraków: AP.
• Miles, M.B. i Huberman, A.M. 2000. Analiza danych jakościowych. Przekład Zabielski, S. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Misiejuk, D. 2006. Dzieci imigrantów i mniejszości narodowych. W: Szlen­dak, T. red. Małe dziecko w Polsce – raport o sytuacji edukacji elementar­nej. Warszawa: Fundacja Rozwoju Dzieci im. J.A. Komeńskiego, ss. 136–149.
• Młynarczuk-Sokołowska, A., Potoniec, K. i Szostak-Król, K. red. 2011. Przy­gody Innego. Bajki w edukacji międzykulturowej. Białystok: Fundacja Edu­kacji i Twórczości, Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku UNIVERSITAS BIALOSTOCENSIS.
• Młynarczuk-Sokołowska, A., Potoniec, K. i Szostak-Król, K. red. 2015. Przy­gody Innego. Bajki międzykulturowe na rzecz integracji dzieci cudzoziem­skich. Białystok: Fundacja DIALOG.
• Młynarczuk-Sokołowska, A. i Szostak-Król, K. 2016. Uczniowie cudzoziem­scy w polskiej szkole – problemy, wyzwania i egzemplifikacje działań metodycznych. W: Śmiechowska-Petrovskij, E. red. Dzieci z trudnościa­mi adaptacyjnymi w młodszym wieku. Aspekty rozwojowe i edukacyjne w kontekście specyfiki różnic kulturowych. Warszawa: UKSW, ss. 149–171.
• Nikitorowicz, J. 2005. Kreowanie tożsamości dziecka: wyzwania edukacji mię­dzykulturowej. Gdańsk: GWP.
• Parfieniuk, I. 2006. Nauczyciel w sytuacji dialogu kultur. Białystok: Wydaw­nictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Tischner, J. 1993. Myślenie według wartości. Kraków: Znak.
• Tischner, J. 2000. Świat ludzkiej nadziei. Kraków: Znak.
• Walewska, M. 2015. Uwarunkowania twórczych orientacji życiowych nauczy­cieli edukacji wczesnoszkolnej. Niepublikowana praca doktorska przygoto­wana pod kierunkiem prof. dr hab. Agaty Cudowskiej. Archiwum Wydzia­łu Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku (od 2019 roku Wydziału Nauk o Edukacji).