Żydzi wrocławscy w świadomości młodych mieszkańców Wrocławia - wiedza i stereotypy

Artykuł prezentuje wstępne wnioski z badań terenowych przeprowadzonych na terenie Wrocławia na przełomie czerwca i lipca 2019 r., dotyczących postrzegania Żydów wrocławskich przez młodych mieszkańców miasta. Badania miały na celu zweryfikować stan wiedzy na temat historii Żydów we Wrocławiu, ich współczesnej działalności społecznej, kulturalnej i religijnej oraz samej kultury żydowskiej. Ważnym ich aspektem było sprawdzenie, w jaki sposób społeczność ta funkcjonuje w świadomości młodych mieszkańców miasta, jakie jest oddziaływanie stereotypów na jej postrzeganie oraz jakie są źródła wiedzy na jej temat. Istotne było także określenie, które miejsca w przestrzeni identyfikowane są jako żydowskie oraz dowiedzenie się, czy młodzi mieszkańcy Wrocławia uczestniczą w wydarzeniach organizowanych przez społeczność żydowską, jak je oceniają i czy uważają je za potrzebne.

Jews from Wrocław in the consciousness of young inhabitants of Wrocław - the knowledge and stereotypes

The article discusses the preliminary conclusions of the ethnographic research, carried out in Wrocław at the turn of June and July 2019, regarding the perception of Wrocław Jews by young city residents. The research was aimed at verifying the state of knowledge about the history of Jews in Wrocław, their contemporary social, cultural and religious activities as well as the Jewish culture itself. An important aspect was to check how this community functions in the minds of young city residents, what is the impact of stereotypes on its perception, and what are the sources of knowledge about it. It was also important to determine which places in space are identified as Jewish and to find out if young residents of Wrocław participate in events organized by the Jewish community, how they evaluate them and whether they consider them necessary.

REFERENCES:

• Ambrosewicz-Jacobs, J. 2014. Młodzież wobec Żydów i Holokaustu. https://www.nigdywiecej.org/pdf/pl/pismo/21/mlodziez_wobec_zydow_i_holo­kaustu.pdf (29.01.2020).
• Ambrosewicz-Jacobs, J. 2005. Postawy młodzieży polskiej wobec Holokaustu – badania z lat 1997–2000. W: Ambrosewicz-Jacobs, J. i Hońdo, L. red. Dlaczego należy uczyć o Holokauście. Kraków: UJ, ss. 103–113.
• Banasiewicz-Ossowska, E. 2015. Życie religijne i jego organizacja w gminie żydowskiej we Wrocławiu. Roczniki Teologiczne. 62 (9), ss. 173–190.
• Bartmiński, J. 1995. Nasi sąsiedzi w oczach studentów. W: Walas, T. red. Narody i stereotypy. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, ss. 258– –269.
• Bilewicz, M. 2008. Czy kontakt z Żydami zmniejsza antysemityzm? Hipo­teza kontaktu urojonego. W: Żyndul, J. red. Różni razem. Młodzi polscy naukowcy o Żydach. Warszawa: UW, ss. 249–257.
• Bilewicz, M. i Wójcik, A. 2009. Antysemityzm na gruzach sztetl. Stosunek polskiej młodzieży do Żydów w miastach i miasteczkach południowej i wschodniej Polski. W: Nijakowski, L. red. Etniczność, pamięć, asymi­lacja. Wokół problemów zachowania tożsamości mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, ss. 153–167.
• Bystroń, J. St. 1995. Megalomania narodowa. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Cała, A. 2005. Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej. Warszawa: Ofi­cyna Naukowa.
• Datner, H. 2010. Obraz współczesnej społeczności żydowskiej. W: Zieliń­ski, P. red. Mniejszość żydowska w Polsce – mity i rzeczywi­stość. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, ss. 45–46.
• Jasińska, M. 2010. Wrocławska Dzielnica Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań. W: Kusek, R. i Sanetra-Szeliga, J. red. W stronę nowej wielokul­turowości. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, ss. 188–197.
• Jeziorski, I. 2009. Od obcości do symulakrum. Obraz Żyda w Polsce w XX wieku. Antropologiczne studium przypadku. Kraków: Nomos.
• Kichler, J. 2015. Dzielnica Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań. W: Li­sek, J. i Szajda, M. red. Jerzy Kichler. Odrodzenie życia żydowskiego we Wrocławiu. Człowiek dialogu. Wrocław: Fundacja Dzielnicy Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań, ss. 59–62.
• Łukaszewicz, Ł. 1983. Stereotyp Żyda u studentów. Znak. 35 (2–3), ss. 453– –462.
• Roguska, B. 2015. Postrzeganie Żydów i stosunków polsko-żydowskich. CBOS. Komunikat z badań. https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2015/K_112_15.PDF (29.02.2020).
• Sanecka, A. 2017. Dzielnica Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań i reali­zowane w niej programy dydaktyczne oraz ich edukacyjny potencjał. W: Humeniuk, M. i Paszenda, I. red. Między ekskluzją a inkluzją w edukacji religijnej. Wrocław: UW, ss. 265–275.
• Stefaniak, A. i Witkowska, M. 2015. Społeczne kontakty Polaków, czyli czy znamy ludzi innych niż my sami i czy chcemy ich poznawać? W: Stefa­niak, A., Bilewicz, M. i Winiewski, M. red. Uprzedzenia w Polsce. Warsza­wa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Filomatów, Wydawnictwo Liberi Libri, ss. 105–130.
• Szaynok, B. 2006. Żydowskie nowe życie we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku. W: Żuk, P. i Pluta, J. red. My Wrocławianie. Społeczna przestrzeń miasta. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, ss. 135–150.
• Szymański, C.K. 2012. Postrzeganie Żydów przez młodych Polaków na przy­kładzie częstochowskiej młodzieży maturalnej. https://czestochowajews.org/wp-content/uploads/szymanski_pol.pdf, (5.02.2020).
• Tokarska-Bakir, J. 2008. Legendy o krwi. Antropologia przesądu. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
• Waszkiewicz, E. 2010. Żydzi w Polsce wczoraj i dziś na przykładzie Dolnego Śląska. W: Zieliński, P. red. Mniejszość żydowska w Polsce – mity i rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, ss. 35–44.
• Widawska, E. 2012. Edukacja międzykulturowa w odniesieniu do mniejszości narodowych, na przykładzie mniejszości żydowskiej. https://czestochowa­jews.org/wp-content/uploads/widawska_pol.pdf (7.02.2020).
• Włodarczyk, T. i Kichler, J. 2016. Przewodnik po żydowskim Wrocławiu. Wro­cław: Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce.
• Wójcik, A. 2008. Historia stosunków polsko-żydowskich w oczach polskiej młodzieży. W: Żyndul, J. red. Różni razem. Młodzi polscy naukowcy o Ży­dach. Warszawa: UW, ss. 258–267.
• Zabłocka-Kos, A. 2008. W poszukiwaniu nowych idei. „Dzielnica żydowska” we Wrocławiu – przeszłość i teraźniejszość. https://bon.edu.pl/media/book/pdf/W_poszukiwaniu_nowych_idei-AZK.pdf (29.02.2020).
• Ziątkowski, L. 2000. Dzieje Żydów we Wrocławiu. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.