Types of identity among people in their late adulthood, who reside in both Polish and Czech parts of Cieszyn Silesia

Tożsamość, jako definicja siebie, samookreślenie, jest pierwotnym doświadczeniem człowieka i podstawą kształtowania się jakości życia. Zmiana i ugruntowanie się tożsamości osób w wieku późnej dorosłości zamieszkujących polską i czeską część Śląska Cieszyńskiego dokonuje się w przestrzeni pogranicza państw, narodów, społeczności, kultur itp. Kreują ją wzajemne oddziaływania, relacje i więzi międzyludzkie, znaczenia, identyfikacje, elementy materialne oraz infrastruktura. Te warunki stawiają jednostkę przed koniecznością wyboru, aktywnego działania kreującego jej życie.
Niniejsze opracowanie jest komunikatem z badań przeprowadzonych w Cieszynie oraz Czeskim Cieszynie. Celem podjętych poczynań badawczych jest poznanie typów tożsamości u osób w wieku późnej dorosłości zamieszkujących polską i czeską część Śląska. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że u osób w wieku późnej dorosłości zamieszkujących polską i czeską część Śląska Cieszyńskiego dostrzec można różne typy tożsamości: jednowymiarową, dwuwymiarową, wielowymiarową (wzbogaconą).

Types of identity among people in their late adulthood, who reside in both Polish and Czech parts of Cieszyn Silesia

Identity, as self-definition, self-determination, is the primary experience of a human being and the foundation for the quality life creation. Change and consolidation of identity among people in their late adulthood, who reside in both the Polish and Czech parts of Cieszyn Silesia, have been seen in different areas: at the border of two countries, among nationalities, societies, cultures, etc. They are created by mutual influence, relations, bonds, meanings, identifications, material aspects, and infrastructure. The conditions influence an individual and make them choose, adopt active actions that create their lives.
The following study is to present the results of research conducted in Cieszyn and Czech Cieszyn. The aim of the research is to recognize the types of identities among people in their late adulthood who reside in both the Polish and Czech parts of Cieszyn Silesia. The results of research conducted indicated that among people in their late adulthood who reside in the Polish and Czech parts of Cieszyn Silesia different types of identities can be noticed: one-dimensional, two-dimensional, multidimensional (enriched).

REFERENCES:

• Berger, P.L. i Luckmann, T. 1983. Społeczne tworzenie rzeczywistości. War­szawa: PIW.
• Chlebowczyk, J. 1983. O prawie do bytu małych i młodych narodów: kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX w). Warszawa – Kraków: WN PWN.
• Dyczewski, L. 2013. Tożsamość i patriotyzm. In: Nikitorowicz, J. ed. Patrio­tyzm i nacjonalizm. Ku jakiej tożsamości kulturowej? Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, pp. 173–189.
• Ferguson, G.A. i Takane, Y. 2004. Analiza statystyczna w psychologii i peda­gogice. Warszawa: WN PWN.
• Frankfort-Nachmias, C. i Nachmias, D. 2001. Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Grabowska, B. 2008. Czynniki socjalizacyjno-wychowawcze w procesie kształtowania się tożsamości mieszkańców pogranicza. In: Lewowicki, T., Grabowska, B. i Gajdzica, A. eds. Socjalizacja i kształtowanie się tożsa­mości – aktualne doświadczenia na pograniczu polsko-czeskim. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 11–22.
• Grabowska, B. 2013. Poczucie tożsamości młodzieży uczącej się w szkołach z polskim językiem nauczania na Białorusi, Ukrainie, i w Republice Cze­skiej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Harwas-Napierała, B. i Trempała, J. 2002. Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. Warszawa: WN PWN.
• Kłoskowska, A. 1996. Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: WN PWN.
• Lewowicki, T. 2008. O podstawowych warunkach pomyślnej pracy nauczy­cieli w sytuacji wielokulturowości. In: Lewowicki, T., Ogrodzka-Mazur, E. i Szczurek-Boruta, A. eds. Praca nauczyciela w warunkach wielokul­turowości – studia i doświadczenia z pogranicza polsko-czeskiego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 21–22.
• Lewowicki, T. 1997. Wyznaczniki tożsamości narodowej (wiedza o determi­nantach tożsamości i zachowań tożsamościowych jako element edukacji). In: Jasiński, Z. i Kozłowska, A. eds. Tożsamość narodowa młodzieży na pograniczach. Opole: UO, pp. 35–40.
• Luszniewicz, A. i Słaby, T. 2001. Statystyka z pakietem komputerowym STATISTICATM Teoria i zastosowania. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Melosik, Z. i Szkudlarek, T. 2008. Kultura, tożsamość i edukacja – migotanie znaczeń. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Nikitorowicz, J. 1995. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Nikitorowicz, J. 2003. Typy tożsamości człowieka w społeczeństwie zróżni­cowanym kulturowo. Chowanna. 1 (20), pp. 50–66.
• Pilch, T. i Bauman, T. 2001. Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Rubacha, K. 2008. Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: WAiP.
• Szczurek-Boruta, A. i Grabowska, B. 2009. Dynamika kształtowania się tożsamości młodzieży – ku tożsamości wzbogaconej. In: Lewowicki, T., Ogrodzka-Mazur, E. i Szczurek-Boruta, A. eds. Poczucie tożsamości i sto­sunek młodzieży do wybranych kwestii społecznych – studium z pograni­cza polsko-czeskiego. Cieszyn – Warszawa – Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 21–64.
• Szczurek-Boruta, A. 2014. O przygotowaniu nauczycieli do pracy w warun­kach wielokulturowości – konteksty opinie studentów, propozycje. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.