Koncepcja kozła ofiarnego René Girarda jako inspiracja dla edukacji międzykulturowej

W artykule zostaje przywołana koncepcja mimetyzmu i kozła ofiarnego autorstwa René Girarda. Zasada mimesis w ujęciu francuskiego intelektualisty stanowi fundament społecznej natury człowieka. Jako taka oznacza jednocześnie źródło społecznego cierpienia skutkującego kolektywną przemocą, jak i warunek ładu społecznego osiąganego za sprawą instytucji kozłów ofiarnych. Koncepcja kozła ofiarnego odwołuje się do czterech stereotypów, które składają się na schemat prześladowczy ukazujący przemoc jako specyficzną zasadę regulacji stosunków społecznych w sytuacji poważnego kryzysu społecznego. Zaprezentowane koncepcje zostały umieszczone w polu pytań, jakie stawiają współczesna pedagogika, edukacja międzykulturowa i krytyczna pedagogika religii.

René Girard’s concept of scapegoat mechanismas an inspiration for intercultural education

The article is focused on the recalls of the concept of mimetism and scapegoat by René Girard. In the view of the French intellectual, the mimesis principle lays the foundation for human social nature. As such, it entails both the source of social suffering resulting from collective violence and the condition of social order achieved through the institution of scapegoats. The concept of scapegoat refers to four stereotypes that make up the persecution scheme presenting violence as a specific principle of regulating social relations in serious social crisis. The presented concepts have been centered around the questions posed by contemporary pedagogy, intercultural education and critical pedagogy of religion.

REFERENCES:

• Armstrong, K. 2017. Pola krwi. Religia i przemoc. Warszawa: WAB.
• Girard, R. 1983. Rzeczy ukryte od założenia świata. Literatura na Świecie. 12, ss. 296-308.
• Girard, R. 1991. Kozioł ofiarny. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
• Girard, R. 1992. Dawna droga, którą kroczyli ludzie niegodziwi. Warszawa: Wydawnictwo Spacja.
• Girard, R. 2002. Widziałem szatana... Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Girard, R. 2018. Apokalipsa tu i teraz. Rozmawiał Benoit Chantre. Kraków: WAM.
• Girard, R. 2019. Sacrum i przemoc. Kraków: Nomos.
• Milerski, B. 2011. Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii. Warszawa: ChAT.
• Pasikowski, P. 2016. Między schizmogenezą a holizmem. Próby rekonstrukcji instrumentów cybernetycznej metodologii Gregory’ego Batesona. W: Jaworska-Witkowska M. i Witkowski, L. red. Humanistyczne wyzwania ekologii umysłu: Gregory Bateson w Polsce. Warszawa: Fundacja na rzecz Myślenia im. Barbary Skargi, ss. 370-371.
• Sikora, T. 2019. Posłowie: Moc czy przemoc - teoria Rene Girarda z perspektywy systemowej. W: Girard, R. Sacrum i przemoc. Kraków: Nomos, ss. 454-459.
• Urbańska, A. 1997. Koncepcja mimesis Rene Girarda. Etnografia Polska. 41, z. 1-2, ss. 21-45.
• Urbańska-Szymoszyn, A. 2013. Mimesis i przemoc. U podstaw Girardowskiej teorii kształtowania się zjawisk kulturowo-społecznych. Rocznik Antropologii Historii. 2 (5), ss. 51-82.
• René Girard’s concept of scapegoat mechanism as an inspiration for intercultural education