Bogaty język, zaniedbany język - refleksje o kulturze języka

Artykuł Bogaty język, zaniedbany język - refleksje o kulturze języka dotyczy wybranych zjawisk językowych. W centrum uwagi znajdują się leksykalne i ortograficzne oraz składniowe i interpunkcyjne zaniedbania dostrzegane w komunikatach tworzonych przez instytucje państwowe. Materiał analityczny pochodzi m.in. ze sprawozdania Rady Języka Polskiego za lata 2010-2011, które dotyczy oficjalnej komunikacji instytucji państwowych z Polakami. Celem opisu jest wskazanie przyczyn wybranych błędów oraz prezentacja zasad regulujących pisownię prawidłową, a także przedstawienie skorygowanych wersji omawianych przykładów. Wnioski płynące z analizy oficjalnych dokumentów pod kątem przestrzegania kultury języka przekładają się na refleksję dotyczącą odpowiedzialności za kondycję języka polskiego, który jest ważnym składnikiem tożsamości narodowej.

A rich language, neglected language - some reflections upon the culture of language

The paper is related to selected linguistic phenomena. There is lexical, spelling, syntactic and punctuation negligence observed in communication, which takes place in statements of state institutions. The analytical data derives, among other sources from a report of the Council of Polish Language (recorded between 2010 and 2011). The aim of the study is to indicate the reasons for the selected mistakes and rules related to the correct spelling by presenting the proper examples. The conclusions from the analysis of the official documents on language culture are transferred into a reflection about the responsibility for the condition of the Polish language, which is an important component of the national identity.

REFERENCES:

• Krzemińska, A. 2012. Z perspektywy botanika. Rozmowa z prof. Jerzym Bartmińskim o tym, czy język nas określa oraz czy globalizacja psuje język. Niezbędnik Inteligenta. Polityka. Wydanie Specjalne. O języku w mowie i piśmie. 11, ss. 62-65.
• Ilf, I. i Pietrow, E. 1991. Dwanaście krzeseł. Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza „Gryf”.
• Krzemińska, A., Baczyński, J. i Będkowski, L. 2012. Co się dzieje z naszą mową? Niezbędnik Inteligenta. Polityka. Wydanie Specjalne. O języku w mowie i piśmie. 11, s. 3.
• Kubiak-Sokół, A. (oprac.) 2008. Piszemy poprawnie. Poradnik językowy. Seria Akademia Języka Polskiego PWN. T. 9. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Markowski, A. 2008. Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Miodek, J. 2010. Słownik polsko@polski z Miodkiem. Rozmowy profesora Jana Miodka o języku polskim z telewidzami z kraju i ze świata. Wrocław: Wydawnictwo Marina.
• Nagajowa, M. 1982. Słowo do słowa. Warszawa: WSiP.
• Nogaś, M. 2019. Nie czeszę tekstów na gładko. Z Teresą Kruszoną rozmawia Michał Nogaś. Wyborcza 1989. Ludzie. Życie. Styl. 3, ss. 126-129.
• Ożóg, K. 2001. Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia. Rzeszów: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”.
• Ożóg, K. 2009. Polszczyzna pierwszej dekady XXI w. - próba uchwycenia najważniejszych zjawisk. W: Dunaj, B. i Rak, M., red. Polszczyzna mówiona ogólna i regionalna. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Kraków, 25-26 września 2008 r. Kraków: Księgarnia Akademicka, ss. 21-31.
• Pisarek, W. 2002. Nowa retoryka dziennikarska. Kraków: TAiWPN „Universitas”.
• Pisarek, W. 2007. O mediach i języku. Kraków: TAiWPN „Universitas”. Szostkiewicz, A., 2012. Mówta, co chceta? Niezbędnik Inteligenta. Polityka.
• Wydanie Specjalne. O języku w mowie i piśmie. 11, ss. 70-72.
• Wójcik, J. 2019. Mój chodnik, moje państwo. Wyborcza 1989. Ludzie. Życie. Styl. 3, s. 3.
• (KPR) - Komunikacja pisemna. Rekomendacje. 2017. Departament Służby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, oprac. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. https://dsc.kprm.gov.pl/sites/default/files/pliki/komunikacja_pisemna_0.pdf.
• (KPR, Dowiat-Urbański, 2017) - Dowiat-Urbański, D. 2017. Szanowni Państwo! Departament Służby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, oprac. Komunikacja pisemna. Rekomendacje. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. https://dsc.kprm.gov.pl/sites/default/files/pliki/komunikacja_pisemna_0.pdf.
• (KPR, Piekot, 2017) - Piekot, T. 2017. Prosta polszczyzna nowoczesnego urzędnika. 2017. Departament Służby Cywilnej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, oprac. Komunikacja pisemna. Rekomendacje. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. https://dsc.kprm.gov.pl/sites/default/files/pliki/komunikacja_pisemna_0.pdf.
• (SRJP 2010-201126) - Markowski A., Kołodziejek, E., Pisarek, W., WitaszekSamborska, M., Ignatowicz-Skowrońska, J., Kula, A., Szczaus, A., Sidorowicz, R., Skibski, K. i Zimny, R. 2012. Sprawozdanie ze stanu ochrony języka polskiego w latach 2010-2011. http://www.rjp.pan.pl.
• (SRJP 2010-2011, Ignatowicz-Skowrońska) - Ignatowicz-Skowrońska, J. 2012. Sprawozdanie ze stanu ochrony języka polskiego w latach 2010-2011, ss. 55-111. http://www.rjp.pan.pl.
• (SRJP 2010-2011, Kołodziejek) - Kołodziejek, E. 2012. Sprawozdanie ze stanu ochrony języka polskiego w latach 2010-2011, ss. 5-24. http://www.rjp.pan.pl.
• (SRJP 2010-2011, Pisarek) - Pisarek, W. 2012. Działalność legislacyjna Sejmu i Senatu w latach 2007-2011 wobec wymagań ochrony języka polskiego. Sprawozdanie ze stanu ochrony języka polskiego w latach 2010-2011, ss. 25-31. http://www.rjp.pan.pl.
• (SRJP 2010-2011, Szczaus) - Szczaus, A. 2012. Sprawozdanie ze stanu ochrony języka polskiego w latach 2010-2011, ss. 32-53. http://www.rjp.pan.pl.
• (SRJP 2012-2013) - Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. 2014. Sprawozdanie o stanie ochrony języka polskiego za lata 2012-2013. Język polski w dokumentach używanych w obrocie konsumenckim. Ekspertyza. http://www.rjp.pan.pl.
• (SRJP 2015-2016) - Dąbrowska, A., Majewska, A., Northeast, K., Jura, M., Rogoziński, Ł. i Zarzeczny, G. 2017. Sprawozdanie RJP za lata 2015-2016 - Promocja polszczyzny na stronach internetowych ambasad, konsulatów i Instytutów Polskich. http://www.rjp.pan.pl.
• (SRJP 2016-2017) - Kłosińska, K., Zimny, R. i Żukiewicz, P. 2018. Sprawozdanie ze stanu ochrony języka polskiego za lata 2016-2017 - Język informacji politycznej. http://www.rjp.pan.pl.
• (VT) - Vademecum tłumacza. Wskazówki redakcyjne dla tłumaczy. 2016. Luksemburg: Departament Języka Polskiego. Dyrekcja Generalna ds. Tłumaczeń Pisemnych. Komisja Europejska. https://ec.europa.eu/translation/polish/guidelines/documents/styleguide_polish_dgt_pl.pdf.
• [191] 53.3. W wyrazach złożonych z liczbą lub literą w pierwszej części. https://sjp.pwn.pl/zasady/W-wyrazach-zlozonych-z-liczba-lub-litera-w-pierwszej-czesci;629548.html (2.05.2019).
• [73] 18.16. Pierwszy wyraz w jedno- i wielowyrazowych tytułach. https://sjp.pwn.pl/zasady/73-18-16-Pierwszy-wyraz-w-jedno-i-wielowyrazowych-tytulach;629391.html (28.05.2020).
• [85] 18.28. Nazwy urzędów jednoosobowych w aktach prawnych. https://sjp.pwn.pl/zasady/Nazwy-urzedow-jednoosobowych-w-aktach-prawnych;629404.html (28.05.2020)
• 10.2. Użycie wielkiej i małej litery. W: Międzyinstytucjonalny przewodnik redakcyjny. https://publications.europa.eu/code/pl/pl-4100200.htm (31.05.2020)
• Bogaty. https://synonim.net/synonim/bogaty#g6778 (18.05.2020)
• Hatalska, N. 2020. Mirrorworld, czyli pandemia vs infodemia. https://hatalska.com/2020/04/07/mirrorworld-czyli-pandemia-vs-infodemia/ (19.05.2020).
• Komunikat Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 listopada 2010 r. o ustanowieniu programu pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”. M.P. 2010 nr 86 poz. 1014. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP20100861014 (28.05.2020).
• Młodzieżowe słowo roku. https://sjp.pwn.pl/mlodziezowe-slowo-roku/Komentarze-jezykoznawcy;202300.html (24.05.2020).
• Piekot, T. 2017. Język 3 pach. https://www.youtube.com/watch?v=3H8lRpC75a0 (19.05.2020).
• Rada Języka Polskiego i jej kompetencje. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzudziennik-ustaw/jezyk-polski-16854899/roz-3 (24.05.2020).
• Rada Języka Polskiego. Sprawozdania o stanie ochrony języka polskiego. http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1835:sprawozdania-o-stanie-ochrony-jezyka-polskiego&catid=100&Itemid=53 (19.05.2020).
• Sprawozdanie ze stanu ochrony języka polskiego w latach 2010-2011. http://www.rjp.pan.pl/images/Sprawozdania_o_stanie_ochrony_j%C4%99zyka/2010-2011.pdf (14.05.2020).
• Użycie łącznika. [191] 53.3. W wyrazach złożonych z liczbą lub literą w pierwszej części. https://sjp.pwn.pl/zasady/W-wyrazach-zlozonych-z-liczba-lub-litera-w-pierwszej-czesci;629548.html (2.05.2019).
• Zaniedbany. https://synonim.net/synonim/zaniedbany#g2176 (18.05.2020).