Edukacja dialogowa a kontekst kulturowy szkoły w tle koncepcji Jerome’a S. Brunera. Spotkania ze światem kulturowo różnym w klasie szkolnej

Artykuł ma charakter teoretyczny i jest refleksją nad kulturowym kontekstem szkoły z uwzględnieniem koncepcji Jerome’a S. Brunera. Dotychczasowe badania nad polską szkołą i wielokulturowością jej uczniów wskazują na różne jej modele i potrzebę realizacji edukacji dialogowej. Skłania to do określenia, w jaki sposób przebiega uczenie się w wielokulturowej szkole z obowiązującym w niej dyskursem. Analiza teoretyczna podjętych w artykule problemów dotyczy roli współczesnej szkoły i jej spotkań ze światem kulturowo różnym, miejsca międzykulturowego dialogu i dialogowego uczenia się. W odwołaniu do koncepcji Jerome’a S. Brunera, w artykule podjęto próbę określenia znaczenia różnych habitusów uczestników szkolnej edukacji i ich wpływu na rozwój i kulturę samej szkoły. Podjętym zagadnieniem teoretycznym jest także reprodukcja kultury „większości” w procesie edukacji szkolnej i konstruowanie przez uczniów wiedzy o świecie, nadawaniu mu znaczeń w warunkach kulturowej różnorodności. Idea edukacji dialogowej z koncepcją J.S. Brunera i jej teoretyczne konteksty zostały zestawione z przykładami praktyki edukacyjnej i realiami szkolnej rzeczywistości.

Dialogue education versus the cultural context of school in the background of Jerome S. Bruner’s concept. Classroom meetings with the culturally diverse world

The article is theoretical and is a reflection on the cultural context of school, including Jerome S. Bruner’s concept. The existing research on the Polish school and the multiculturalism of its students indicates its various models and the need for dialogue education. This leads to determining how learning in a multicultural school co-occurs with its discourse. The theoretical analysis of the problems raised in the article concerns the role of contemporary school and its meetings with a culturally different world, a place of intercultural dialogue and dialogue learning. Based on the concept of J.S. Bruner, the article is an attempt to determine the importance of various habituses of school education participants and their impact on the development and culture of school itself. The theoretical issue is also the reproduction of the “majority” culture in the school education process and the students constructing knowledge about the world, giving it meaning in conditions of cultural diversity. The idea of dialogue education with J.S. Bruner’s concept and its theoretical contexts were compared with some examples of educational practice and the school reality.

REFERENCES:

• Bielecka-Prus, J. 2010. Transmisja kultury w rodzinie i w szkole. Teoria Basila Bernsteina. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bourdieu, P. i Passeron, J.C. 1990. Reprodukcja. Elementy systemu nauczania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bruner, J. 2010. Kultura edukacji. Kraków: TAiWPN „Universitas”.
• Brzezińska, A. 2010. Wstęp. W: Bruner, J.S.: Kultura edukacji. Kraków: TAiWPN „Universitas”, ss. V-XX.
• Dobrowolska, B. 2019. Społeczna przestrzeń szkoły i wielokulturowość w dziecięcym obrazie świata. Studium socjopedagogiczne. Siedlce: UPH.
• Ellis, R. 2007. Czynniki społeczne w przyswajaniu drugiego języka. W: Kurcz, I. red. Psychologiczne aspekty dwujęzyczności. Gdańsk: GWP, ss. 173-226.
• Filipiak, E. 2012. Rozwijanie zdolności uczenia się. Z Wygotskim i Brunerem w tle. Gdańsk: GWP.
• Gmerek, T. 2011. Edukacja i nierówności społeczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Klein, W. 2007. Przyswajanie drugiego języka. Proces przyswajania języka. W: Kurcz, I. red. Psychologiczne aspekty dwujęzyczności. Gdańsk: GWP, ss. 89-136.
• Klus-Stańska, D. 2002. Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn: UWM.
• Klus-Stańska, D. 2010. Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Kołaczek, M. i Talewicz-Kwiatkowska, J. red. 2011. Funkcjonowanie poznawcze i językowe dzieci romskich uczęszczających do szkół specjalnych. Oświęcim: Stowarzyszenie Romów w Polsce.
• Kyuchukov, H. 2014. Acguisition of Romani in bilingual context. Psychology of Language and Communication. 18, (3), p. 211-225.
• Lyle, S. 2008. Dialogic teaching:discussing theoretical contexts and reviewing evidence from classroom practice. Language and Education. 22 (3). https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09500780802152499?src=recsys (12.01.2020).
• Nikitorowicz, J. 2007. Edukacja międzykulturowa. Kreowanie tożsamości dziecka. Gdańsk: GWP.
• Nikitorowicz, J. 2017. Etnopedagogika w kontekście wielokulturowości i ustawicznie kształtującej się tożsamości. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Ogrodzka-Mazur, E. 2008. „Nowy profesjonalizm” nauczyciela w kontekście przygotowania do edukacji międzykulturowej. W: Lewowicki, T., Ogrodzka-Mazur, E. i Szczurek-Boruta, A. red. Praca nauczyciela w warunkach wielokulturowości - studia i doświadczenia z pogranicza polsko-czeskiego. Cieszyn - Toruń: Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 25-72.
• Raport Head Start Program facts: Fiskal Year 2018. U.S. Departament of Health &Human Services. https://eclkc.ohs.acf.hhs.gov/about-us/article/head-start-program-facts-fiscal-year-2018 (9.01.2020).
• Raport, Office of Head Start. https://www.acf.hhs.gov/ohs/reports (9.01.2020).
• Shabani, K. 2016. Implications of Vygotsky’s sociocultural theory for second language (L2) assessment. Cogent Education. 1 (3). https://www.tandfonline.com/doi/full/10.10802331186X.2016.1242459?utm_source=TrendMD&utm_medium=cpc&utm_campaign=Cogent_Education_TrendMD_0 (12.01.2020).
• Szczurek-Boruta, A. 2002. Swój i obcy w interpersonalnej przestrzeni społecznej (uwarunkowania kształtowania stereotypów i uprzedzeń etnicznych w warunkach wielokulturowości. W: Lewowicki, T., Nikitorowicz, J., Pilch, T. i Tomiuk, S. red. Edukacja wobec ładu globalnego. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, ss. 165-176.
• Szkudlarek, T. 2010. Pedagogika krytyczna. W: Kwieciński, Z. i Śliwerski, B. red. Pedagogika. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN, ss. 363-377.
• Vietze, J., Yuang, L.P. and Schachner, M.K. 2019. Peer cultural socialisation: a resource for minority students’ cultural identity, live satisfaction and school values. Intercultural Education. 30 (5), ss. 579-598.
• Wygotski, L.S. 1989. Myślenie i mowa. Warszawa: PWN.