Konflikty narodowo-etniczne w społecznościach pogranicza kulturowego w województwie podlaskim

W artykule zostały przedstawione i omówione konflikty o charakterze narodowo-etnicznym zachodzące w ostatnich latach w województwie podlaskim. Autor wymienia szereg czynników wewnętrznych i zewnętrznych, które powodują występowanie na północno-wschodnim pograniczu Polski zwiększonej liczby sytuacji konfliktowych o podłoży etniczno-narodowym. Wskazuje, że pojawiające się konflikty nie oznaczają osłabienia pozycji mniejszości etnicznych i narodowych. Wiąże je ze wzrostem świadomości w zakresie obrony wartości rodzimych.

National and ethnic conflicts in the communities of cultural borderland in the Podlasie Voivodeship

The article presents a discussion on the conflicts of a national and ethnic origin that takes place in recent years among the borderland communities in Podlaskie Voivodeship. The author lists a number of internal and external factors that affect the occurrence of an increased number of ethnic-national conflict situations in the north-eastern borderland of Poland. He points out that the emerging conflicts do not mean a weakened position of ethnic and national minorities. The author presents some of the conflicts, emphasizing the increased awareness of defending one’s values.

REFERENCES:

• Awramiuk-Godun, A. 2013. Rozmieszczenie obiektów sakralnych jako kry­terium wyznaczania zasięgu krajobrazu pogranicza kulturowego. Krajo­brazy Pogranicza Kulturowego. 19, ss. 62–72.
• Bauman, Z. 2013. Kultura jako praxis. Warszawa: PWN.
• Banton, M. 2000. Ethnic Conflict. Sociology. 3 (34), pp. 481–498.
• Barwiński, M. 2002. Podlasie jako region pogranicza. Studia z Geografii Po­litycznej i Historycznej. 3, ss. 281–306.
• Bieńkowska, M. 2007. Polacy – Litwini – Białorusini. Przemiany stosunków etnicznych na północno-wschodnim pograniczu Polski. Białystok: Wydaw­nictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Borawski, P. i Dubiński, A. 1986. Tatarzy polscy: dzieje, obrzędy, legendy, tra­dycje. Warszawa: Iskry.
• Budyta-Budzyńska, M. 2010. Socjologia narodu i konfliktów etnicznych. War­szawa: PWN.
• Coser, L.A. 1964. The Functions of Social Conflict. New York: The Free Press.
• Coser, L.A. 1970. Continuities in the Study of Social Conflict. New York: The Free Press.
• Dahrendorf, R. 1968. Essays in the Theory of Society. London: Routledge and Kegan Paul.
• Dahrendorf, R. 1972. Class and Class Conflict in Industrial Society. London: Routledge and Kegan Paul.
• IPN podważył wyniki śledztwa ws. Romualda Rajsa „Burego”, 2019, PAP IAR, tvp.info. https://www.tvp.info/41693891/ipn-podwazyl-wyniki-sledztwa­-ws-romualda-rajsa-burego (20.09.2019).
• Kosiedowski, W. i Słowińska, B. 2009. Podstawowe zagadnienia współpracy trans granicznej w warunkach integracji Europu Środkowo-Wschodniej z Unią Europejską. W: Kosiedowski, W. red. Pogranicze w trakcie prze­mian. Rozwój i współpraca trans graniczna regionów Polski Wschodniej i państw sąsiednich w kontekście integracji Europy. Toruń: UMK, ss. 27– –49.
• Krzysztofek, K. 2001. Kulturowe źródła konfliktów w Europie Środkowej i Wschodniej. W: Helnarski, S. red. Konflikty narodowo­ściowe w Europie Środkowej i Wschodniej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 77–87.
• Kruszyniany: dewastacja meczetu i cmentarza muzułmańskiego. „To było przemyślane działanie” PAP, „polskieradio.pl”. https://www.polskie­radio.pl/5/3/Artykul/1164797,Kruszyniany-dewastacja-meczetu-i-cmen­tarza-muzulmanskiego-To-bylo-przemyslane-dzialanie (4.11.2019).
• Kwaśniewski, K. 1994. Konflikt etniczny. Sprawy Narodowościowe. 2, ss. 39–54.
• Ludnośćstan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Po­wszechny Ludności i Mieszkań2011. Warszawa: Główny Urząd Staty­styczny, ss. 89–90.
• Moroz, A. 2016. Konflikt pamięci na pograniczu polsko-białoruskim na przy­kładzie działalności Romualda Rajsa ps. „Bury”. Studia z Geografii Poli­tycznej i Historycznej. 5, ss. 61–91.
• Mucha, J. 2005. Oblicza etniczności. Studia teoretyczne i empiryczne. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Mucha, J. 2006. Przyczynek do analizy stosunków etnicznych. Stosunki mię­dzy aktorami zbiorowymi a ład etniczny. W: Flis, A. red. Stawanie się społeczeństwa: szkice ofiarowane Piotrowi Sztompce z okazji 40-lecia pracy naukowej. Kraków: „Universitas”, ss. 283–304.
• Myszka, L. 2019. PiS oszczędza na mniejszościach narodowych i etnicznych. https://opowiecie.info/pis-oszczedza-mniejszosciach-narodowych-et­nicznych/ (3.11.2019).
• Nikitorowicz, A. 2014. Ukraińcy Podlasia. Dylematy tożsamościowe. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Nikitorowicz, J. 1995. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”.
• Nikitorowicz, J. 2017. Etnopedagogika w kontekście wielokulturowości i usta­wicznie kształtującej się tożsamości. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Im­puls”.
• Obrębski, J. 1936. Problem grup etnicznych w etnologii i jego socjologiczne ujęcie. Przegląd Socjologiczny. IV (3–4), ss. 177–195.
• Pieszko, A. 2013. Zamykanie szkół: w Puńsku inaczej niż na Wileńszczyźnie? Kurier Wileński. https://kurierwilenski.lt/2013/02/27/zamykanie-szkol­-w-punsku-inaczej-niz-na-wilenszczyznie/ (4.09.2019).
• Posern-Zieliński, A. 1996. Konflikt etniczny w sytuacji imigracyjnej. W: Kabzińska-Stawarz, I. i Szynkiewicz, S. red. Konflikty etniczne. Warszawa: IAiE PAN, ss. 38–54.
• Rusanowska, I. 2015. Wychowanie i kształcenie w muzułmańsko-chrześci­jańskich rodzinach Tatarów polskich. Wrocław: Agencja Wydawcznicza „Argi” s.c.
• Sadowski, A. 2019. Społeczeństwo wielokulturowe z perspektywy pogranicza. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Sumner, W.G. 1979. Folkways and Mores. New York: Schocken Books.
• Szczepański, M. i Śliz, A. 2014. Pogranicza w perspektywie socjologicznej. Pogranicze. Polish Borderlands Studies. 2 (1), ss. 52–53.
• Szewczyk, P. 2018. Polscy Tatarzy: walczyliśmy u boku Sobieskiego. Dziś w Polsce niszczą nam meczety. Newsweek Polska. https://www.newsweek.pl/polska/meczet-kruszyniany-tatarzy-w-polsce-dewastacja-newsweekpl/sy9h9yd#articleGallery (16.10.2019).
• Szkoła Žiburys otrzyma należne pieniądze. sejny.net. https://sejny.net/artykul/szkola-iburys-otrzyma/563110 (13.09.2019).
• Szkolnictwo litewskie w Polsce tylko w dużych placówkach. 2013. PAP, „por­talsamorządowy.pl”. https://www.portalsamorzadowy.pl/edukacja/szkol­nictwo-litewskie-w-polsce-tylko-w-duzych-placowkach,45894.html (6.09.2019).