Małżeństwa mieszane w przestrzeni społecznej - przegląd aktualnych doniesień

Atrakcyjność i aktualność badań prowadzonych wokół życia rodzinnego związana jest z dynamicznymi przemianami społeczno-kulturowymi, gospodarczymi, a także politycznymi zachodzącymi w skali globalnej. Nie bez znaczenia dla funkcjonowania rodziny i jej członków jest również sytuacja światowej pandemii, która znacząco wpłynęła na strukturę rodziny oraz potrzeby i wartości cenione przez jej członków. Żywotność tematu skłania do refleksji nad kondycją współczesnej rodziny i rodzi potrzebę poznania skutków oddziaływań zewnętrznych na jej kształt i środowisko wewnętrzne. W zaprezentowanym opracowaniu podejmuję rozważania wokół problematyki rodziny, interesują mnie przede wszystkim małżeństwa mieszane, które stają się coraz bardziej widoczne, nie tylko w statystykach zawieranych małżeństw, a przede wszystkim w życiu społecznym. Zawiązywanie małżeństw mieszanych znajduje swoje uzasadnienie w zwiększonej mobilności społecznej, pozbawieniu barier świata komunikacji interpersonalnej (powszechne wykorzystanie nowoczesnych technologii w życiu zawodowym oraz osobistym), może również wynikać z indywidualnych potrzeb i preferencji osób zawierających takie związki małżeńskie. Małżeństwo mieszane samo w sobie może być wartością, jednak fakt bycia w takim związku może stanowić swego rodzaju balast. Zaprezentowane opracowanie jest próbą uchwycenia pewnych tendencji zachodzących w doświadczeniach życia społecznego przez małżeństwa mieszane. W artykule wyróżniam trzy części, w których kolejno wprowadzam w problematykę życia rodzinnego i funkcjonowania małżeństw mieszanych, następnie analizuję dane i materiały, nakreślając pewne tendencje odnoszące się do różnych aspektów życia rodzinnego i życia w społeczeństwie. Opracowanie kończę podsumowaniem i wskazaniem wniosków.

Mixed marriages in the social space - an analysis of selected issues

The attractiveness and topicality of the research into family life are related to dynamic sociocultural, economic and political transformations which take place globally. For the functioning of family and its members, the current pandemic situation is also of due significance as it has had a substantial impact on the structure of family as well as the needs and values of its members. The topicality of this issue prompts reflection upon the condition of modern family 325A. Hruzd-MAtuszczyk  Małżeństwa mieszane w przestrzeni społecznej and induces the need for finding out the effects of outer influences on its shape and its inner environment. In the presented study, a discussion is undertaken on the problems of family, with special focus on mixed marriages, which have been increasingly visible not only in marriage statistics but, first of all, in social life. Entering mixed marriages can be justified by bigger social mobility and the elimination of the barriers in interpersonal communication (common use of modern technologies in professional and personal life), or may also result from the individual needs and preferences of people entering such marriages. Mixed marriage itself can be a value, yet - being in such a relationship might constitute a certain burden. The presented study is an attempt to capture certain tendencies occurring in the experiencing of social life by mixed marriages. The article consists of three parts, in which subsequently the issues of family life and the functioning of mixed marriages are introduced, then the data and materials are analysed and certain tendencies are distinguished in reference to various aspects of family and social life. The study is completed with a recapitulation and the indication of some conclusions.

REFERENCES:

• Adamski, F. 2009. Małżeństwo i rodzina – instytucja społeczna i wspólnota miłości. W: Adamski, F. red. Miłość – małżeństwo – rodzina. Kraków: Wydawnictwo PETRUS, ss. 7–18.
• Brzozowska, A. 2017. Najbliższe czy wciąż „obce”? Integracja interakcyjna migrantek z Ukrainy zawierających małżeństwa mieszane w Polsce. Studia Socjologiczno-Polityczne. 2 (07), ss. 83–108.
• Celmer, Z. 1989. Małżeństwo. Warszawa: PZWL.
• Dąbrowska, Z. 2005. Nietypowe małżeństwa w Polsce. Małżeństwo i Rodzina. 3 (15), ss. 3–12.
• Duch-Krzysztoszek, D. 1998. Małżeństwo, seks, prokreacja. Analiza socjolo­giczna. Warszawa: IFiS PAN.
• Ducu, V. 2018. Romanian Transnational Families: Gender, Family Practices and Difference. New York: Springer Science+Business Media.
• Ducu, V., Nedelcu, M. and Telegdi-Csetri, A. 2018. Childhood and Parenting in Transnational Settings. Cham: Springer.
• Gębka, M. 2004. Małżeństwo jako wspólnota i instytucja w nauce kościoła ka­tolickiego. W: Tyszka, Z. red. Blaski i cienie życia rodzinnego. Roczniki So­cjologii Rodziny. Studia Socjologiczne oraz Interdyscyplinarne. XV, ss. 13– –32.
• Golec, M. 2002. Małżeństwo i rodzina a nauczanie kościołów: rzymsko-kato­lickiego i ewangelicko-augsburskiego (doniesienie badawcze). Małżeństwo i Rodzina. 4 (4), ss. 7–15.
• Hruzd-Matuszczyk, A. 2012. Kapitał społeczny i kulturowy małżeństw mie­szanych i ich rodzin. Ruch Pedagogiczny. 4, ss. 51–58.
• Hruzd, A. 2011. Małżeństwa mieszane na Śląsku Cieszyńskim – problem wyboru: kompromis czy wykluczenie? W: Lewowicki, T., Szczurek-Boruta, A. i Suchodolska, J. red. Pedagogika międzykulturowa wobec wyklucze­nia społecznego i edukacyjnego. Cieszyn – Warszawa – Toruń: Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytety Śląskiego, Wyższa Szkoła Pe­dagogiczna ZNP w Warszawie, Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 251– –267.
• Kasprzycki, E. 2013. Problematyka małżeństw mieszanych katolicko-ewan­gelickich oraz konwersje na Mazurach w latach 1850–1960. Studia z Geo­grafii Politycznej i Historycznej. 2, ss. 181–204.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483.
• Kowalska, I. 2013. Małżeństwa i rozwody. W: Strzelecki, Z. red. Sytuacja de­mograficzna Polski. Raport 2012–2013. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, ss. 56–102.
• Kurzępa, J. 2002. Diaspora polska na Wileńszczyźnie a kwestie wyznaniowe. W: Lewowicki, T., Różańska, A. i Klajmon, U. red. Kwestie wyznaniowe w społecznościach wielokulturowych. Cieszyn: UŚ – Filia w Cieszynie, ss. 89–103.
• Mieszane małżeństwa są mniej stabilne we Francji niż w Stanach Zjednoczo­nych i Kanadzie. Integration of international marriages: empirical evi­dence from Europe and North America https://cordis.europa.eu/article/id/91885-mixedmarriages-more-unstable-in-france-than-in-the-us-and-canada/pl (10.07.2021).
• Miluska, J. 2018. Małżeństwo w perspektywie badań międzykulturowych. Edukacja Międzykulturowa. 1 (8), ss. 42–60.
• Nowicka, E. 2003. Dylematy i strategie tożsamościowe. Dzieci małżeństw mieszanych. W: Zdanowski, J. red. Globalizacja a tożsamość. Warszawa: Wyższa Szkoła Handlu i Finansów Międzynarodowych, ss. 222–241.
• Odrowąż-Coates, A. 2019. Socio-Educational Factors and the Soft Power of Language: The Deluge of English in Poland and Portugal. Rowman & Lit­tlefield: Lexington Books.
• Ogrodzka-Mazur, E. 2011. Rodzina i dziecko w otoczeniu wielokulturowym. Relacje międzypokoleniowe i ich rola w przekazie wartości. W: Lewo­wicki, T., Ogrodzka-Mazur, E. i Szczurek-Boruta, A. red. Edukacja mię­dzykulturowa – dokonania, problemy, perspektywy. Cieszyn – Warszawa – Toruń: Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Wydaw­nictwo Adam Marszałek, ss. 15–71.
• Ogrodzka-Mazur, E. 2010. Współczesna rodzina migracyjna w przestrzeni społecznej, (wielo)kulturowej i edukacyjnej. W: Syrek, E. red. Czas spo­łeczny akademickiego uczestnictwa w rozwoju i doskonaleniu civil society. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Radziewiczowi­-Winnickiemu. Katowice: UŚ, ss. 445–461.
• Panic, I. 2002. Małżeństwa wielowyznaniowe w Ustroniu w pierwszej poło­wie XVIII wieku (z badań nad różnymi aspektami pogranicza kulturowego na Śląsku Cieszyńskim w dawnych wiekach). W: Lewowicki, T., Różańska, A. i Klajmon, U. red. Kwestie wyznaniowe w społecznościach wielokulturo­wych. Cieszyn: UŚ – Filia w Cieszynie, ss. 105–117.
• Plopa, M. 2007. Psychologia rodziny: teoria i badania. Kraków: Oficyna Wy­dawnicza „Impuls”.
• Rusek, H. 1997. Kulturowe wzory życia polskich rodzin na Zaolziu a asymi­lacja. Studium socjologiczne. Katowice: UŚ.
• Savidan, P. 2012. Wielokulturowość. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Sowa-Bethane, E. 2019. Jakość związku małżeństw wielokulturowych. Edu­kacja Międzykulturowa. 2 (11), ss. 194–205.
• Sowa-Bethane, E. 2018. Stowarzyszenie Rodzin Wielokulturowych – organi­zacja pozarządowa reprezentująca interesy osób odmiennych kulturowo. Kultura – Społeczeństwo – Edukacja. 1 (13), ss. 117–125.
• Sowa-Behtane, E. 2016. Rodziny wielokulturowe. Kraków: Akademia Ignatia­num w Krakowie, WAM.
• Szczepański, J. 1970. Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: PWN.
• Szukalski, P. 2013. Małżeństwo. Początek i koniec. Łódź: UŁ.
• Szukalski, P. 2015. Małżeństwa i rozwody w Polsce z perspektywy europej­skiej. W: Strzelecki, Z. red. Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2014– –2015. Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa, ss. 86–137.
• Szukalski, P. 2017. Małżeństwa i rozwody. W: Potrykowska, A. red. Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2016–2017. Warszawa: Rządowa Rada Lud­nościowa, ss. 79–98.
• Szukalski, P. 2020a. Małżeństwa Polek i Polaków z cudzoziemcami: czy kra­jowe dane są miarodajne do oceny skali małżeństw binacjonalnych? De­mografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny. 10, ss. 1–6.
• Szukalski, P. 2020b. Małżeństwa i rozwody. W: Potrykowska, A., Bojarska-Lis, S. i Budziński, M.M. red. Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2019– –2020. Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa, ss. 58–74.
• Szukalski, P. 2020c. Małżeństwa polsko-ukraińskie zawierane w Polsce. Przy­czynek do badania integracji imigrantów ukraińskich z ostatnich lat. Poli­tyka Społeczna. 8 (557), ss. 28–36.
• Tyszka, Z. 1993. Rodzina. W: Pomykało, W. red. Encyklopedia pedagogiczna. Warszawa: Fundacja „Innowacja”, ss. 695–698.
• Urban, J. 2002. Tożsamość narodowościowa a tożsamość religijna w rodzi­nach polskiej mniejszości narodowej na Zaolziu. W: Lewowicki, T., Ró­żańska, A. i Klajmon, U., red. Kwestie wyznaniowe w społecznościach wie­lokulturowych. Cieszyn: UŚ – Filia w Cieszynie, ss.181–187.
• Wojnarowska, A. 2016. Dziecko wychowywane w rodzinie binacjonalnej w przestrzeni instytucji wczesnej edukacji. W: Nowosad, I., Pietrań, K. i Szymański, M.J. red. Szkoła. Konflikt podmiotów? Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 235–242.
• Żelazińska, A. 2018. Małżeństwa multi-kulti w polskim wydaniu. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1743670,1,malzenstwa­-multi-kulti-w-polskim-wydaniu.read (20.06.2021).
• Żyndul, J. 2004. Małżeństwa mieszane w Łodzi na przełomie XIX i XX wieku do 1939 r. W: Żarnowska, A. i Szwarc, A. red. Kobieta i małżeństwo. Spo­łeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX. Warszawa: DiG, ss. 201–212.