Wzorzec współczesnej katoliczki zaprojektowany przez wierzące dziewczęta u progu dorosłości. Raport z badań fokusowych

The model of a contemporary female Catholic as designed by religious girls on the threshold of adulthood. A report on focus group interviews

This article describes the model of a contemporary Catholic woman as designed by religious girls on the threshold of adulthood. In the struggle of young people with existential dilemmas, both specific models and abstract role models may prove to be helpful. Both have become the subject of research carried out in 2021 conducted using 10 focus group interviews with 35 female students in the final years of secondary schools. The focus groups were created by recruiting 17–18 years olds girls of the Roman Catholic faith living in western and northern Poland and attended religion lessons. This article contains an excerpt concerning the model of a Catholic woman in the contemporary world designed by interviewees. The projection task showed that the created role models go beyond the stereotypical images of Catholic women, less refers to a specific traditional Christian personal models and is an exemplification of a new female perspective in Catholicism.

Niniejszy tekst stanowi odpowiedź na pytanie, czym charakteryzuje się wzorzec współczesnej katoliczki zaprojektowany przez wierzące dziewczęta u progu dorosłości. W zmaganiach młodzieży z dylematami egzystencjalnymi pomocne mogą okazać się zarówno konkretne wzory, jak i abstrakcyjne wzorce osobowe. Jedne i drugie stały się przedmiotem badań zrealizowanych w 2021 roku, opierających się na 10 zogniskowanych wywiadach grupowych przeprowadzonych z 35 maturzystkami. W badaniu uczestniczyły dziewczęta wyznania rzymskokatolickiego, które zamieszkiwały zachodnią i północną część Polski, miały 17–18 lat i uczęszczały na lekcje religii. Fragment dotyczący zaprojektowanego przez rozmówczynie wzorca katoliczki we współczesnym świecie został zaprezentowany w niniejszym artykule. Zadanie projekcyjne pokazało, że stworzony wzorzec wykracza poza stereotypowe obrazy katoliczek, w mniejszym stopniu odwołuje się konkretnych tradycyjnych chrześcijańskich wzorów osobowych oraz stanowi egzemplifikację nowej kobiecej perspektywy w katolicyzmie.

REFERENCES:

• Anderson, G. 1990. Fundamentals of educational research. Philadelphia: The Falmer Press.
• Berger, P. 1990. Modernizacja jako uniwersalizacja herezji. W: Grzymała­-Moszczyńska, H. red. Religia a życie codzienne, cz. I. Kraków: Instytut Religioznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, ss. 13–46.
• Beyer, P. 2005. Religia i globalizacja. Kraków: Nomos.
• Ciechowska, M. 2018. Badania fokusowe. W: Ciechowska, M. Szymańska, M. red. Wybrane metody jakościowe w badaniach pedagogicznych. Część I. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, ss. 101–164.
• Giddens, A. 2010. Nowoczesność i tożsamość. Warszawa: Wydawnictwo Na­ukowe PWN.
• Główny Urząd Statystyczny [GUS]. 2021. Mały Rocznik Statystyczny Polski. https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualno­sci/5515/1/23/1/maly_rocznik_statystyczny_polski_2021_31.08.2021.pdf (28.03.2022).
• Katolicka Agencja Informacyjna [KAI]. 2021. Kościół w Polsce. Raport. https://ekai.pl/wp-content/uploads/2021/03/Raport-Kosciol-w-Pol­sce-2021.pdf (28.03.2022).
• Maciejewska, M., Cukras-Stelągowska, J., Rayzacher-Majewska, A. 2022. Female role models in school religious education and their perception by female students of last years of secondary schools [tekst złożony do cza­sopisma].
• Maison, D. 2001. Zogniskowane wywiady grupowe. Jakościowa metoda badań marketingowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Mariański, J. 2019. Religijność młodzieży szkolnej w procesie przemian (1988–2017). Edukacja Międzykulturowa. 1 (10), ss. 19–37.
• Mariański, J. 2020. Pedagogika religii w kontekście społecznym. Edukacja Międzykulturowa. 2 (13), ss. 21–49.
• Mąkosa, P. 2009. Katecheza młodzieży gimnazjalnej w Polsce. Stan aktualny i perspektywy rozwoju. Lublin: KUL, ss. 129‒170.
• Milerski, B. 2011. Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywa pedagogiki reli­gii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.
• Mucha, J. 1999. Kultura dominująca jako kultura obca. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Nowak, M. 2012. Szkoły, parafie i wspólnoty religijne jako laboratoria mię­dzykulturowości. W: Lewowicki, T., Różańska, A., Klajmon-Lech U. red. Religia i edukacja międzykulturowa. Cieszyn – Warszawa – Toruń: Wy­dawnictwo Adam Marszałek, ss. 79–96.
• Skrzyniarz, R., Gajderowicz, M. i Wach, T. 2013. Wzory i wzorce osobowe w biografistyce pedagogicznej. Lublin: Wydawnictwo Episteme.
• Smithson, J. 2007. Using focus groups in social research. W: Alasuurtari, P., Bickman, L. i Brannen, J. red. The Handbook of Social Research Methods. London: Sage, ss. 356–371.
• Różańska, A. 2016. Społeczna akceptacja religii i dylematy edukacji religijnej w środowiskach pluralistycznych w optyce teorii religii Jamesa Beckforda. W: Lewowicki, T., Różańska, A. i Klajmon-Lech, U. red. Z teorii i prakty­ki badań międzykulturowych. Dylematy metodologiczne. Cieszyn-Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 142–153.
• Różańska, A. 2012. Religijność i tożsamość religijna w badaniach międzykul­turowych i praktyce edukacyjnej. W: Lewowicki, T., Różańska, A. i Klaj­mon-Lech, U. red. Religia i edukacja międzykulturowa. Cieszyn-Warsza­wa-Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 59–75.
• Rynio, A. 2016. Wzór osobowy. W: Chałas, K. i Maj, A. red. Encyklopedia aksjologii pedagogicznej. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, ss. 1459–1465.
• Sadłoń, W. 2021. Polarization but Not Pillarization Catholicism and Cultural Change in Post-Transformation Poland. 12 (457). https://doi.org/10.3390/rel12070457 (29.03.2022).