Pogranicze polsko-czeskie jako przestrzeń budowania współpracy transgranicznej z perspektywy nauczycieli

Pogranicze jest kategorią, która doczekała się wielu rozstrzygnięć teoretycznych, zarówno na gruncie filozofii, jak i socjologii czy pedagogiki. Na potrzeby prezentowanych analiz przyjęłam kategorię pogranicza w ujęciu terytorialnym, w którym jest to obszar, wspólna przestrzeń, na której funkcjonują dwie lub więcej grupy etniczno-kulturowe. Formy współżycia ukształtowane są poprzez bycie obok – styczność z sobą i wzajemne kontakty. To przenikanie się, mieszanie kultur sprawia, że jest bardzo specyficznym terytorium. Przestrzeń, na której w sposób naturalny mogą zostać wypracowane normy warunkujące życie blisko siebie – mimo dostrzeganych różnic. Relacje na Pograniczu są zależne od wielu czynników. Część z nich związana jest z działaniami podejmowanymi indywidualnie przez poszczególne osoby, inne są inicjowane, promowane i realizowane przez różnego rodzaju instytucje, organizacje, związki i stowarzyszenia. Na Pograniczu polsko-czeskim w sposób bardzo intensywny rozwija się współpraca transgraniczna. W przygotowanym tekście prezentowane są analizy uzyskanych wyników badań prowadzonych wśród nauczycieli. Autorkę interesowało, czy badani angażują się w działania transgraniczne i jak je oceniają.

The Polish-Czech borderland as a space of building transfrontier cooperation – the teachers’ perspective

Borderland is a category which has been attributed many theoretical solutions – not only in the field of philosophy but also in sociology or pedagogy. Due to the presented analyses, the category of borderland in the territorial approach has been applied in this study – borderland is treated here as a territory, common space in which two or more ethnic-cultural groups function. The forms of coexistence are shaped through being side by side – by mutual contacts. This permeating of each other and the melting of cultures make borderland a very specific territory, a space where some norms can be worked out which determine the life near each other despite the noticed differences. The relations in the borderland depend on many factors. Some are associated with individual undertakings, some are initiated, promoted and implemented by institutions, organizations, associations and societies. The transfrontier collaboration in the Polish-Czech borderland is developing intensively. In the presented text, some analyses are presented of the obtained results of the studies conducted among teachers. The author focused on answering the question whether the respondents engage in transfrontier activities and how they evaluate them.

REFERENCES:

• U. nr 142, poz. 1590 ze zm. art. 1 ust. 2 Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa.
• U. 1993 nr 61 poz. 287. Dostęp: file:///C:/Users/Admin/AppData/Local/Temp/D19930287–1.pdf (5.10.2016).
• Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. Dz.U. 1994 nr 124 poz. 607. Dostęp: file:///C:/ Users/Admin/AppData/Local/Temp/D19940607L.pdf (5.10.2016).
• Gajdzica A., Kubiczek B.: Wspieranie nauczycieli w środowisku mniejszościo­wym – na przykładzie działalności Centrum Pedagogicznego dla Szkol­nictwa Narodowościowego w Czeskim Cieszynie. W: T. Lewowicki, A. Ró­żańska, G. Piechaczek-Ogierman (red.): Wielokulturowość i problemy edukacji. Cieszyn – Warszawa – Toruń 2012, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Stowarzyszenie Wspiera­nia Edukacji Międzykulturowej.
• Gwizdała J. P.: Euroregiony jako forma współpracy transgranicznej w Europie. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finanso­we, Ubezpieczenia” 2015, nr 74, t. 2.
• http://akcent.pctesin.cz/ (5.10.2016).
• http://uniaeuropejska.org/europejska-karta-samorzadu-lokalnego/ (5.10.2016).
• http://www.euroregion-nysa.eu/podstawowe-informacje (5.10.2016).
• http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/dokumenty/ustawa-z-dnia-11-wrzesnia-2015-r-o-zmianie-ustawy-o-europejskim-u­grupowaniu-wspolpracy-terytorialnej-poz-1884/ (5.10.2016).
• http://www.samochodowka.pszczyna.edu.pl/Projektyunijne,wiadomosci# (5.10.2016).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Europejska_Karta_Region%C3%B3w_Granicz­nych_i_Transgranicznych (5.10.2016).
• http://www.pctesin.cz/old/BS-KS/index.php (5.10.2016).
• https://www.mswia.gov.pl/pl/aktualnosci/5087,dok.html (5.10.2016).
• Leoński Z.: Ustrój i zadania samorządu terytorialnego. W: S. Wykrętowicz (red.): Samorząd w Polsce. Istota, formy zadani Poznań 2004, Wydaw­nictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu.
• Witkowski L.: Ambiwalencje tożsamości z pogranicza kulturowego. W: M. M. Ur­lińska (red.): Edukacja a tożsamość etniczna. Toruń 1995, UMK.
• Witkowski L.: Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała Bachti­na w kontekście edukacji. Toruń 1991, Wydawnictwo Adam Marszałek.