Ontodydaktyczne dylematy wobec przeciążenia informacyjnego

Ontodidactic dilemmas in the face of information overload

The article tries to answer the fundamental question from the ontodidactic perspective: what to teach? The importance of ontodidactic dilemmas, i.e. referring to educational content, is emphasised by their context: information overload. This phenomenon has become one of the life attributes of contemporary youth. The article abounds in several facts and figures illustrating the complexity and responsibility of educational activities and the area of educational content selection. Moreover, the author engages in many issues concerning the organisation and methodology of the educational process in a time of information overload. In this background, she exposes an altered profile of a contemporary student – the homo mediens – and their expectations from school and a substantive educational offer. On top of that, she presents suggestions by ontodidacticians, which concern the directions of changes in educational content, its framework and selection.

W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie fundamentalne z perspektywy ontodydaktycznej: czego uczyć? Rangę dylematów ontodydaktycznych, tj. dotyczących treści kształcenia, podkreśla kontekst ich osadzenia, a mianowicie przeciążenie informacyjne (information overload), które stało się jednym z atrybutów życia współczesnej młodzieży. Artykuł obfituje w szereg faktów i liczbowych zestawień ilustrujących złożoność i odpowiedzialność działań edukacyjnych, także w obszarze doboru treści kształcenia. Autorka podejmuje ponadto wiele kwestii dotyczących organizacji i metodyki procesu kształcenia w dobie „przeładowania informacyjnego”. Na tym tle eksponuje zmienioną sylwetkę współczesnego ucznia – homo mediens oraz jego oczekiwania wobec szkoły i merytorycznej oferty kształcenia. Przedstawia też przykładowe sugestie ontodydaktyków dotyczące kierunków zmian w treściach kształcenia, ich układzie i doborze.

REFERENCES:

• Bauman, Z. (2011). 44 listów ze świata płynnej nowoczesności. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Carr, N. (2013). Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg. Gliwice: Helion.
• Fazlagić, J.A. (2010). Zjawisko „nadmiaru informacji” a współczesna edukacja. e-mentor, 4 (36), s. 37–42.
• Friedrich R., Peterson M., Koster, A. (2016). The Rise of Generation C., http://www.strategy-business.com/article/11110?pg=all#authors, (dostęp: 10.05.2016).
• Goban-Klas, T., Sienkiewicz, P. (1999) Społeczeństwo informacyjne: szanse, zagrożenia, wyzwania. Kraków: Wydawnictwo Fundacji Postępu Telekomunikacji.
• Gurnik, G. (2006). Szkoła szans. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Karpińska, A. (2015a). Ontodydaktyczne konteksty powodzeń i niepowodzeń szkolnych z perspektywy społeczeństwa wiedzy i mądrości. W: J. Nowocień, K. Zuchora (red.), Praktyczny i teoretyczny wymiar aktywności fizycznej i sportu dla wszystkich (s. 100– –111). Warszawa: Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Polska Akademia Olimpijska, Fundacja „Centrum Edukacji Olimpijskiej”.
• Karpińska, A.(2015b). Ontodydaktyczny wymiar trudności i niepowodzeń szkolnych z perspektywy społeczeństwa wiedzy i mądrości. W: J. Marszałek-Kawa (red.), Od pedagogiki do polityki (s. 131–144). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Karpińska, A. (2017). Szkoła w społeczeństwie wiedzy – perspektywa ontodydaktyczna. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 1(36), s. 41–51.
• Klus-Stańska, D. (2008). Dokąd zmierza polska szkoła? – Pytania o ślepe uliczki, kierunki, konteksty. W: D. Klus-Stańska (red.), Dokąd zmierza polska szkoła? Warszawa: Żak Wydawnictwo Akademickie.
• Klus-Stańska, D. (2009). Polska rzeczywistość dydaktyczna – paradygmatyczny taniec św. Wita. W: L. Hurlo, D. Klus-Stańska, M. Łojko (red.), Paradygmaty współczesnej dydaktyki. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci (2016), http://www.mamatatatablet.pl/pliki/uploads/2015/11/Korzystanie_z_urzadzen_mobilnych_raport_final.pdf (dostęp: 20.05.2016).
• Kupisiewicz, Cz. (1994). Propozycje i kierunki reform szkolnictwa w USA, Anglii i Polsce na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Warszawa: Wydawnictwo Żak.
• Morbitzer, J. (2016). O filarach edukacji medialnej -między starożytnością a współczesnością. W: N. Walter (red.), Zanurzeni w mediach. Konteksty edukacji medialne. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu.
• Morbitzer, J. (2012). O medialnym uczniu i nowej szkole – refleksje pedagogiczne. W: L. Pawelski (red.), Kapitał ludzki w edukacji. Monografia nr 9 Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Twórczych. Szczecinek: Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Twórczych.
• Morbitzer, J. (2017). Współczesny uczeń jako „homo mediens” – edukacyjne implikacje. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas, Pedagogika, 14, s. 71–81.
• Prensky, M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants. On the Horizon:NCB University Press, 5(9).
• Romanowska, D., Lis, E. (2015). Tabletowe dzieci. Newsweek, 31, s. 13–14.
• Roth, G. (2021). Über den Menschen. Berlin: Suhrkamp.
• Sawiński, J.P. (2005). Neurodydaktyka – moda czy potrzeba? Dyrektor Szkoły, 7–8, s. 111–114.
• Sieć Edukacji Cyfrowej Kometa (2021). Szkoła gotowa na przyszłość. Rekomendacje dla transformacji cyfrowej polskich szkół. Tarnów: Wydawnictwo Stowarzyszenie Miasta w Internecie.
• Small G., Vorgan G. (2011). iMózg. Jak przetrwać technologiczną przemianę współczesnej umysłowości. Poznań: Vesper.
• Śliwerski B. (2022). Czy cyfrowa rewolucja zmienia nas i szkołę?, https://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2022/05/ (4.09.2022).
• Śliwerski B., Paluch, M. (2021). Uwolnić szkołę od systemu klasowo-lekcyjnego. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
• Tadeusiewicz, R. (2010). Zagrożenia w cyberprzestrzeni. Nauka, 4, s. 31–42.
• Wrońska, M.(2017). Technologie informacyjne w edukacji – stan obecny i perspektywy ich zastosowania. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, T. XXXVI, z. 4, s. 11–20.