Zjawisko prekariatu w filmie fabularnym

The precariat in the feature film

This paper discusses selecting films (realized shortly before the COVID-19 pandemic) portraying the precariat in today’s world. Working poor in lowwage jobs cannot secure a livelihood, which creates frustration and leads to a loss of personal and social dignity among this social class. My main focus is human dignity in the face of poverty and economic and social marginalization, enabled by a political system allowing contemporary forms of exploitation. In this paper, I refer to social scientists and filmmakers who warn against the escalation of aggression brought on by this phenomenon. The research aim of my study was to acquire knowledge of how the precariat has been presented in selected films and whether and why this phenomenon is the cause of human dignity and social exclusion. The first part covers definitions of the terms involved (precariat, human dignity), while the second discusses three selected films that explore the subject above.

Przedmiotem refleksji zawartej w artykule są wybrane filmy ilustrujące zjawisko prekariatu zrealizowane krótko przed pandemią COVID-19. Grupę społeczną określaną mianem prekariatu tworzą ubodzy pracujący, wykonujący niskopłatną pracę, za którą nie są stanie się utrzymać, co staje się przyczyną frustracji oraz utraty poczucia godności własnej i społecznej. Przywołani w tekście badacze prekariatu oraz filmowcy otwarcie przestrzegają przed eskalacją agresji, do której prowadzi taka sytuacja. Celem rozważań jest zbadanie jak w wybranych filmach zobrazowane zostało zjawisko prekariatu oraz czy i dlaczego prowadzi ono do wykluczenia godnościowego i społecznego bohaterów? Pierwsza część artykułu zawiera omówienie kategorii prekariatu i godności ludzkiej, druga część poświęcona jest analizie trzech wybranych filmów przedstawiających sytuację ubogich pracujących. Analizowane w tekście filmy łączy problem nierówności ekonomicznych i społecznych, które prowadzą do prekaryzacji i wykluczenia.

REFERENCES:

• Auleytner, J., Grewiński, M. (2020). Pandemia koronawirusa i ryzyka społeczne z nią związane a chaos w zarządzaniu państwem – dokąd zmierzamy? W: N.G. Pikuła, M. Grewiński, E. Zdebska, W. Glac (red.), Wyzwania dla polityki społecznej w kontekście pandemii koronawirusa. Biblioteka Instytutu Spraw Społecznych Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Kraków: Scriptum.
• Buller L.J. (2012). Godność osoby ludzkiej wymiarem podmiotowości człowieka w gospodarce. Annales: etyka w życiu gospodarczym, 15.
• Domański, Z. (2016). Prekariat a bezpieczeństwo społeczne. Journal of Modern Science, 3(30).
• Frysztacki, K.(2009). Socjologia problemów społecznych. Warszawa: Scholar.
• Garlicki, L. (2000). Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Liber.
• Heywood, A. (2008). Klucz do politologii. Najważniejsze ideologie, systemy, postaci. Tłum. P. Kornobis, K. Wolański. Warszawa: PWN.
• Helman, A. (2019). W potoku życia. Kino, 3.
• Lipowicz, I. (2017). Prekariat a prawa człowieka, W: J. Mazur OSPPE, ks. Ł. Marczak (red.), Prekariat − perspektywa katolickiej nauki społecznej. Kraków: UPJPII WN.
• Mrozek, J.J. (2014). Godność osoby ludzkiej jako źródło praw człowieka i obywatela. Civitax et Lex, 1.
• Muster, R. (2012). Pracujący biedni na rynku pracy. Proces uelastyczniania zatrudnienia a zjawisko pauperyzacji pracowników. Studia Socjologiczne, 3(206).
• Newman, S.K., Chen, V.T. (2007). The Missing Class. Portraits of the Near Poor in America. Boston: Beacon Press.
• Ossowska, M. (1969). Normy moralne w obronie godności człowieka Etyka, 5.
• Platon (1958). Państwo, t. 1. Tłum. W. Witwicki. Warszawa: PWN.
• Sadowy, K. (2014). Godność życia jako miernik rozwoju społeczno-gospodarczego miast. Studia Regionalne i Lokalne, 1(55).
• Standing, G. (2014). Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa. Tłum. K. Czarnecki, P. Kaczmarski, M. Karolak. Warszawa: PWN.
• Konieczna, E. (2021). Lament nad światem. O ludzkiej godności, nierównościach i niepokojach społecznych w kinie najnowszym. Kultura i Edukacja, 1(131), s. 143–155.
• Walker, M. (2011) Human dignity. W: C. Gastman, M, Verkerk (red.), Care, Compassion and Recognition: An Ethical Discussion, C. Leget, Walpole: MA: Peeters Publishers.
• Zaniello, T. (2020). The Cinema of the Precariat: The Exploited, Underemployed, and Temp Workers of the World, Bloomsbury Academic, New York, London.