Kompetencja twórcza studentów pedagogiki

Creative competence of pedagogy students

The main assumption of the conducted research was to check the level of creative competence of pedagogy students. For this purpose, an empirical verification of the author’s theoretical model of creative competence was carried out. Based on the conducted factor analysis, the following components of the creative competence model were selected: the ability to think and act in a creative way, everyday (intuitive) knowledge about environmental factors conducive to creativity, responsibility and the ability to organize one’s creative process, and scientific (theoretical) knowledge about creativity. Thanks to the use of the r-Pearson correlation, it was also checked what relationships exist between the individual components of competence. The results of the research indicate that pedagogy students demonstrate a low general level of creative competence, which indicates a great need to prepare future pedagogues for creative functioning in their future professional work. Based on the conducted r-Pearson correlation, it was found that there are positive, statically significant relationships of weak strength between some of the competence components. These results demonstrate the complexity of the process of acquiring creative competence by future teachers and the need to take into account many interrelated aspects of creativity.

Głównym założeniem przeprowadzonych badań było sprawdzenie, jaki jest poziom kompetencji twórczej studentów pedagogiki. W tym celu dokonano empirycznej weryfikacji autorskiego, teoretycznego modelu kompetencji twórczej. Na podstawie przeprowadzonej analizy czynnikowej wyłoniono następujące komponenty modelu kompetencji twórczej: umiejętność myślenia i działania w sposób twórczy, wiedza potoczna (intuicyjna) na temat czynników środowiskowych sprzyjających twórczości, odpowiedzialność i umiejętność organizacji swojego procesu twórczego oraz wiedza naukowa (teoretyczna) na temat twórczości. Dzięki zastosowaniu korelacji r-Pearsona sprawdzono również, jakie związki występują między poszczególnymi komponentami kompetencji. Wyniki badań wskazują, że studenci pedagogiki wykazują się niskim ogólnym poziomem kompetencji twórczej, co świadczy o dużej potrzebie przygotowania przyszłych pedagogów do twórczego funkcjonowania w ich przyszłej pracy zawodowej. Na podstawie przeprowadzonej korelacji r-Pearsona stwierdzono, że istnieją dodatnie, istotne statystycznie związki o słabej sile między niektórymi komponentami kompetencji. Wyniki te świadczą o złożoności procesu zdobywania kompetencji twórczej przez przyszłych pedagogów i konieczności uwzględniania w nim wielu aspektów twórczości, które są ze sobą powiązane.

REFERENCES:

• Adamek, I. & Olszewska, B. (2014). Wstęp. W: I. Adamek & B. Olszewska (red.), Pomiędzy dwiema edukacjami. Nauczyciel wczesnej edukacji dziecka wobec czasu zmiany (s. 9–14). Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi.
• Amabile, T.M. (1996). Creativity in Context. Update to the social psychology of creativity. Boulder: Westview.
• Baas, M., Roskes, M., Sligte, D., Nijstad, B.A. & De Dreu, C.K.W. (2013). Personality and creativity: The Dual Pathway to Creativity Model and a research agenda. Social and Personality Psychology Compass, 7(10), 732–748. https://doi.org/10.1111/spc3.12062.
• Bedyńska, S. & Brzezicka, A. (2007) (red.). Statystyczny drogowskaz. Praktyczny poradnik analizy danych w naukach społecznych na przykładach z psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”.
• Beghetto, R.A. (2013). Killing ideas softly? The promise and perils of creativity in the classroom. Charlotte: Information Age Processing.
• Beghetto, R.A. & Kaufman, J.C. (2007a). The genesis of creative greatness: mini-c and the expert performance approach. High Ability Studies, 18(1), 59–61. https://doi.org/10.1080/13598130701350668.
• Bernacka, R.E. (2009a). Z badań nad postawą twórczą nauczycieli. W: S. Popek & A. Winiarz (red.), Nauczyciel. Zawód – powołanie – pasja (s. 217–220). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Cropley, D.H. & Cropley, A.J. (2000). Fostering creativity in engineering undergraduates. High Ability Studies, 11(2), 207–219. https://doi.org/10.1080/13598130020001223.
• Csikszentmihalyi, M. (1996). The new frontiers of happinies. The creative personality. Psychology today, July/August, 36–40.
• Cudowska, A. (2015). Twórcze orientacje życiowe studentów. W: J. Uszyńska-Jarmoc & B. Kunat (red.), Twórczość codzienna jako aktywność całożyciowa człowieka (s. 37–50). Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
• Czerepaniak-Walczak, M. (1994). Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Dobrołowicz, W. (1995). Psychodydaktyka kreatywności. Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
• Feldhusen, J.F. (1995). Creativity: A Knowledge Base, Metacognitive Skills, and Personality Factors. Journal of Creative Behavior, 29(4), 255–268. https://doi.org/10.1002/j.2162-6057.1995.tb01399.x.
• Gajda, A. (2010). Twórczy jest inteligentny, inteligentny niekoniecznie jest twórczy? Ukryte teorie twórczości nauczycieli początkowych etapów edukacji. W: M. Karkowski & A. Gajda (red.), Kreatywność (nie tylko) w klasie szkolnej (s. 224–235). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Gralewski, J. & Karwowski, M. (2012). Creativity and school grades: Acase from Poland. Thinking Skills and Creativity, 7(3), 198–208. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2012.03.002.
• Karwowski, M. (2007). “My most creative student is…” Validity of teachers’ nominations of students’ creativity. The New Educational Review, 12(2), 29–39.
• Karwowski, M., Ciak, R. & Grubek, M. (2009). Patrzy, ale czy widzi? Trafność nominacji nauczycielskich w rozpoznawaniu kreatywności uczniów. W: M. Karwowski (red.), Identyfikacja potencjału twórczego. Teoria, metodologia, diagnostyka (s. 241–254). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Karwowski, M., Gralewski, J., Lebuda, I. & Wiśniewska, E. (2007). Creative Teaching Of Creativity Teachers: Polish Perspective. Thinking Skills and Creativity, 2(1), 57–61. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2006.10.004.
• Kozielecki, J. (1996). Człowiek wielowymiarowy. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Modrzejewska-Świgulska, M. (2015). Twórczość codzienna w narracjach pedagogów. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Nęcka, E. (2012). Psychologia twórczości. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Pietrasiński, Z. (1990). Rozwój człowieka dorosłego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”.
• Popek, S. (2010). Kwestionariusz twórczego zachowania KANH. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Popek, S. (2001). Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Pufal-Struzik, I. (2006). Twórczy uczeń w nauczycielskich naiwnych teoriach natury ludzkiej. W: W. Dobrołowicz, K.J. Szmidt, I. Pufal-Struzik, U. Ostrowska & J. Gralewski (red.), Kreatywność – kluczem do sukcesu w edukacji (s. 20–28). Warszawa: Wydawnictwo Wszechnicy Polskiej i Szkoły Wyższej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
• Scott, C.L. (1999). Teachers’ biases toward creative children. Creativity Research Journal, 12(4), 321–328.
• Stasiakiewicz, M. (1999). Twórczość i interakcja. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Stasiakiewicz, M. (2003). Kompetencje twórcze a współczesny rynek pracy. Socjologia Wychowania, 360, 13–22.
• Szempruch, J. (2000). Pedagogiczne kształcenie nauczycieli wobec edukacji reformy w Polsce. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Szmidt, K.J. (1997). Elementarz twórczego życia. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
• Szmidt, K.J. (2007). Pedagogika twórczości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Szmidt, K.J. (2013). Pedagogika twórczości. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Uszyńska-Jarmoc, J. (2014). Kreatywność nauczycieli a ich przekonania i intencje dotyczące interakcji wychowawczych z dziećmi. W: I. Adamek & B. Olszewska (red.), Pomiędzy dwiema edukacjami. Nauczyciel wczesnej edukacji dziecka wobec zmiany czasu (s. 67–79). Łódź: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi.
• Waloszek, D. (2015). Nauczyciel w dzieciństwie człowieka. Doświadczenie – kompetencja – refleksyjność. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Westby, E.L. & Dawson, V.L. (1995). Creativity: Asset or Burden in the classroom? Creativity research Journal, 8(1), 1–10. https://doi.org/10.1207/s15326934crj0801_1.
• Wiechnik, R. (2001). Obraz ucznia idealnego w percepcji nauczycieli szkół podstawowych. Psychologia Rozwojowa, 5(3–4), 255–266.
• Wojtczuk-Turek, A. (2009). Znaczenie wiedzy jako istotnego komponentu kompetencji twórczych w generowaniu innowacji. W: S. Popek, R.E. Bernacka, C.W. Domański, B. Gawda, D. Truska & A.M. Zawadzka (red.), Psychologia twórczości. Nowe horyzonty (s. 91–101). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Wojtczuk-Turek, A. (2010). Rozwijanie kompetencji twórczych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza-Szkoła Główna Handlowa.
• Wróblewska, M. (2009). Poziom postawy twórczej i transgresyjność jako wyznaczniki procesu autokreacji. W: J. Łaszczyk & M. Jabłonowska (red.), Zdolności i twórczość jako perspektywa współczesnej edukacji (s. 262–266). Warszawa: Wydawnictwo Universitas Redivia.
• Wróblewska, M. (2015a). Podmiotowe kompetencje twórcze i transgresja w perspektywie inwestycyjnej i zarządzania. Ekonomia i środowisko, 1(52), 160–168.
• Wróblewska, M. (2015b). Kompetencje twórcze i zachowania transgresyjne jako korelaty sukcesu. W: J. Uszyńska-Jarmoc, M. Bilewicz (red.), Kompetencje kluczowe dzieci i młodzieży. Teoria i badania (s. 242–256). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Wróblewska, M. (2015c). Kompetencje twórcze w dorosłości. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
• Żak-Skalimowska, M. (2020). Creative attitude of pedagogy students and its relationship with metalearning competence. Forum Pedagogiczne, 10(1), 289–304, https://doi.org/10.21697/fp.2020.1.22.