Czy kultura i tradycje narodowe tracą na znaczeniu? Raport z badań porównawczych nad postawami i ich analiza w kontekście wartości

The research examines the attitudes to national culture and traditions, and a system of values. Analyses were conducted in 2003 (a sample of 325 students), and in 2008 (a sample of 379 students), and in 2013 (a sample of 368 students). It was assumed that (1) there are differences between three groups in acceptance of attitudes and (2) that attitudes to national culture and tradition depend on the value system. The Rokeach’s concept provides the theoretical background. The results of research allow stating that most students underline the significance of national heritages. The lowest acceptance of national heritage was observed in 2008. Moreover, attitudes depend on the value system: a positive attitude to culture and traditions of the own nation is connected with the higher preference of collective values, whereas the acceptance of cultural integration with the western countries is linked with individual values.

REFERENCES:

• Bokszański, Z. (2007). Indywidualizm a zmiana społeczna. Polacy wobec nowoczesności raport z badań. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Brzozowski, P. (1989). Skala Wartości (SW). Polska adaptacja Value Survey M. Rokeacha. Warszawa: Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Czy kultura i tradycje narodowe tracą na znaczeniu? 111
• Cybal-Michalska, A. (2006). Tożsamość młodzieży w perspektywie globalnego świata. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Czerniawska, M. (2010). Zmiany wartości i postaw młodzieży w okresie przeobrażeń ustrojowych. Kolektywizm versus indywidualizm. Studium interdyscyplinarne. Białystok: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej.
• Czerniawska, M. (2013). Stosunek do kultury i tradycji narodowej oraz jego aksjologiczne uwarunkowania. Ekonomia i Zarządzanie, 5 (2), s. 23-37.
• Daab, W.Z. (1990). Indywidualizm-kolektywizm jako orientacje społeczno-polityczne. W: J. Reykowski, K. Skarżyńska, M. Ziółkowski (red.), Orientacje społeczne jako element mentalności (s. 121-137). Poznań: Nakom.
• Jarymowicz, M. (1999). O godzeniu wody z ogniem: związki kolektywizmu z indywidualizmem. W: B. Wojciszke, M. Jarymowicz (red.), Psychologia rozumienia zjawisk społecznych (s. 121-152). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kłoskowska, A. (1996). Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lewicka, M. (2005). „Polacy są wielkim i dumnym narodem”, czyli nasz portret (wielce) zróżnicowany. W: M. Drogosz (red.), Jak Polacy przegrywają. Jak Polacy wygrywają (s. 5-34). Gdańsk: GWP.
• Maio, G.R., Olsen, J.M. (1998). Values as truisms: Evidence and implications. Journal of Personality and Social Psychology, 74, s. 294-311. DOI: 10.1037/0022-3514.74.2.294.
• Marody, M., Giza-Poleszczuk, A. (2004). Przemiany więzi społecznych: zarys teorii zmiany społecznej. Warszawa: Scholar.
• Miluska, J. (2005). Indywidualizm i kolektywizm polskich studentów w okresie transformacji systemowej. W: U. Jakubowska, K. Skarżyńska (red.), Demokracja w Polsce doświadczenie zmian (s. 131-146). Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.
• Reykowski, J. (1992). Kolektywizm i indywidualizm jako kategorie opisu zmian społecznych i mentalności. Przegląd Psychologiczny, 35, s. 147-171.
• Reykowski, J. (1993) (red.). Wartości i postawy Polaków a zmiany systemowe. Szkice z psychologii politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
• Roguska, B. (oprac.) (2013). Stosunek Polaków do integracji europejskiej. Komunikat z badań CBOS. Pobrane z: www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_072_13.PDF.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: Free Press.
• Rokeach, M. (1980). Some unresolved issues in theories of beliefs, attitudes, and values. W: H.E. Howe Jr., M.M. Page (red.), Nebraska Symposium on Motivations 1979 (s. 261-304). Lincoln: University of Nebraska Press.
• Seligman, C., Katz, A.N. (1996). The dynamics of value systems. W: C. Seligman, J.M. Olson, M.P. Zanna (red.), The psychology of values: The Ontario Symposium, t. 8 (s. 53-75). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associate.
• Schwartz, S.H. (1996). Value priorities and behavior: Applying a theory of integrated value systems. W: C. Seligman, J.M. Olson, M.P. Zanna (red.), The psychology of values: The Ontario Symposium, t. 8 (s. 1-24). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Schwartz, S.H. (2003). Mapping and interpreting cultural differences around the world. Mirosława Czerniawska 112 W: H. Vinken, J. Soeters, P. Ester (red.), Comparing culture, dimensions of culture in comparative perspective (s. 43-73). Leiden: Brill.
• Schwartz S.H., Bardi, A. (1997). Influences of adaptation to communist rule on value priorities in Eastern Europe. Political Psychology, 18, s. 385-410. DOI: 10.1111/0162-895X.00062.
• Triandis, H.C. (1996). Kultura subiektywna. W: A.S.R. Manstead, M. Hewstone (red.), Encyklopedia Blackwella. Psychologia społeczna (s. 235-237). Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & CO.