Inwentarz Wzorca Śmierci Odwróconej – założenia teoretyczne i właściwości psychometryczne2

The objective of this article is to present the theoretical assumptions and psychometric properties of the Model of Inversed Death Questionnaire. The existential and educational consequences of the new cultural model of death which spreads in modern western civilization justify the need to create the tool to measure the extent to which the model of inversed death is present. Based on studies, involving 341 students from universities in Warsaw, reliability, construct and criterial validity of the tool were tested. It has been shown, that this tool has the correct psychometric properties and can be used in subsequent studies. The multidimensional internal structure of the Model of Inversed Death Questionnaire corresponds to the theoretical model of the studies whereby there is four typical phenomena of the model of inversed death: demetaphysication of death, trivialization of death, taboo of death, separation of death experiences.

REFERENCES:

• Ariès, Ph. (1989). Człowiek i śmierć. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Ariès, Ph. (2007). Rozważania o historii śmierci. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Bauman, Z. (1998). Śmierć i nieśmiertelność. O wielości strategii życia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bauman, Z. (2000). Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Bauman, Z. (2009). Konsumowanie życia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Brzeziński, J. (1996). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Chudy, W. (2007). Odchodzenie z nadzieją. U podstaw pedagogiki umierania. Ethos, 3-4 (79-80), s. 21-42.
• Czudek-Ślęczka, S. (2012). Przygotowanie nauczycieli do rozmów z uczniami o śmierci-raport z badań. W: Z. Rudnicki (red.), Ars moriendi, ars vivendi, ars educandi (s. 479-496). Poznań: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Grider, S. (2006). Spontaneous shrines abd public memoralization. W: K. Garces-Foley, (red.), Death and religion in a changing world (s. 246-264). London: M.E. Sharpe.
• Grzybowski, P.P. (2009). Praktyczne cele i aspekty kształcenia tanatologicznego pedagogów i nauczycieli. W: J. Binnebesel, A. Janowicz, P. Krakowiak (red.), Jak rozmawiać z uczniami o końcu życia i wolontariacie hospicyjnym (s. 7-19). Gdańsk: Biblioteka Fundacji Hospicyjnej.
• Hancock, G.R., Mueller, R.O. (2001). Rethinking construct reliability within latent variable systems. W: R. Cudeck, S. du Toit, D. Srbom (red.), Structural Equation Modeling: Present and Future-Festschriftin honor of Karl Jreskog (s. 195-216). Lincolnwood, IL: Scientific Software International, Inc.
• Hooper, D., Coughlan, J., Mullen, M.R. (2008). Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining Model Fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6 (1), s. 53-60.
• Hornowska, E. (2001). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Hu, L., Bentler, P.M. (1999). Cutoffcriteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6 (1), s. 1-55. DOI: 10.1080/10705519909540118.
• Humenny, G., Grygiel, P. (2015). Wielowymiarowa struktura latentna w perspektywie analizy czynnikowej. W: A. Pokropek (red.), Modele cech ukrytych w badaniach edukacyjnych, psychologii i socjologii. Teoria i zastosowania (s. 124-159). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Incontri, D., Santos F.S. (2012). Edukacja do życia i śmierci od szkoły podstawowej po uniwersytet. W: Z. Rudnicki (red.), Ars moriendi, ars vivendi, ars educandi (s. 461-478). Poznań: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Łukaszewski, W. (2010). Udręka życia. Jak ludzie radzą sobie z lękiem przed śmiercią. Sopot: Wydawnictwo Smak Słowa.
• Kerrigan, M. (2009). Historia śmierci. Zwyczaje i rytuały pogrzebowe od starożytności do czasów współczesnych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
• Kielar-Turska, M. (2008). Poznawcza reprezentacja śmierci u dzieci i wiedza ich rodziców w tym zakresie-rola rodzinnego dyskursu. W: H. Wrona-Polańska (red.), Zdrowie, stres, choroba w wymiarze psychologicznym (s. 323-337). Kraków: Impuls.
• Klamut, R. (2010). Kwestionariusz Postaw Życiowych KPŻ. Podręcznik do polskiej adaptacji kwestionariusza Life Attitude Profile-Revised (LAP-R) Gary’ego T. Rekera. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
• Konarski, R. (2009). Modele równań strukturalnych. Teoria i praktyka. Warszawa: PWN.
• Książek, M. (2012). Modele strukturalne zmiennych obserwowalnych. W: S. Bedyńska, M. Książek (red.), Statystyczny drogowskaz 3. Praktyczny przewodnik wykorzystania modeli regresji oraz równań strukturalnych (s. 161-198). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno.
• Makselon, J. (1988). Lęk wobec śmierci. Wybrane teorie i badania psychologiczne. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
• Mariański, J. (1998). Między nadzieją a zwątpieniem. Sens życia w świadomości młodzieży szkolnej. Lublin: Towarzystwo naukowe KUL.
• Marsh H.W., Hau K.-T., Wen Z. (2004). In search of golden rules: comment on hypothesis-testing approaches to setting cutoffvalues for fit indexes and dangers in overgeneralizing Hu and Bentler’s (1999) findings. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 11 (3), s. 320-341. DOI: 10.1207/s15328007sem1103_2.
• Muszyński, M. (2007). Śmierć jako zjawisko uniwersalne. W: E. Dubos (red.), Uniwersalne problemy andragogiki i gerontologii (s. 99-110). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Muthen, L.K., Muthen, B.O. (1998). Mplus user’s guide. Seventh edition. Los Angeles: Muthen & Muthen.
• Prężyna, W. (1968). Skala postaw religijnych. Roczniki Filozoficzne, 14 (4), s. 75-89.
• Raykov, T. (1997). Scale reliability, Cronbach’s Coefficient Alpha, and violations of essential tau-equivalence with fixed congeneric components. Multivariate Behavioral Research, 32, s. 329-353. DOI: 10.1207/s15327906mbr3204_2.
• Raykov, T. (1998). Coefficient alpha and composite reliability with interrelated non-homogeneous items. Applied Psychological Measurement, 22 (4), s. 375-385. DOI: 10.1177/014662169802200407.
• Śliwak, J. (2005). Religijne style poznawcze a postawy wobec śmierci. W: J. Makselon (red.), Człowiek wobec śmierci. Aspekty psychologiczno-pastoralne (s. 317-336). Kraków: Wydawnictwo PAT.
• Vovelle, M. (2004). Śmierć w cywilizacji Zachodu: od roku 1300 po współczesność. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
• Zamarian, A., Strutyńska E. (2014). Edukacja tanatologiczna w świetle badań opinii studentów. Studia z Teorii Wychowania, 1 (8), s. 133-154.
• Zamarian, A. (2015). Edukacja ku dojrzałej recepcji fenomenu śmierci. Humanistyczny wymiar edukacji tanatologicznej. Studia z Teorii Wychowania, 4 (13), s. 69-80.
• Zawadzki, B. (2006). Kwestionariusz osobowości. Strategie i procedura konstruowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Żemojtel-Piotrowska, M., Piotrowski, J. (2009). Skala lęku i fascynacji śmiercią. Polskie Forum Psychologiczne, 1, s. 90-109.