“Project: My Class”: Neoliberal Vision of the Teaching Profession

The subject of the article covers issues related to the presence of neoliberal educational messages in school practice. The study contains an analysis of the teacher’s narrative, the purpose of which was to identify and describe elements that fit into neoliberal assumptions of education. The reconstruction of everyday school life (micro level) enabled the manifestations of instrumentalisation of education, rivalry and competitive aspects in the teacher’s work and the practice of forming homo oeconomicus at school. Commodification of an individual in free market conditions is reflected in a profit-maximizing school, i.e., achieving high results in external examinations owing to an educational process organized effectively, and minimizing costs by, for example, selecting students and by eliminating the “maladjusted” from schools. In the text, I outline a portrait of a teacher functioning professionally, who builds his profession on the foundation of neoliberal assumptions about education. I analyze the teacher’s understanding of school education, which is present in the teacher’s narratives, as a space for a specific market game and competition, defining the effectiveness of school work by high level of students’ examination results and the original concept of working with a supervised class reduced to the implementation of a business project.

REFERENCES:

• Dolata, R. (2008). Szkoła – segregacje – nierówności. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Domalewski, J. (2003). Syndrom „placówki” i „wyścig szczurów”. Ukryte funkcje egzaminów zewnętrznych. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Socjologia Wychowania, 15(360), 157–183.
• Domalewski, J., & Mikiewicz, P. (2004). Młodzież w zreformowanym systemie szkolnym. War­szawa–Toruń: IRWiR PAN.
• Domalewski, J., Wasielewski, K., & Mikiewicz, P. (2008). Segmentacja społeczna na wyjściu ze szkoły średniej. In: K. Szafraniec (Ed.), Młodzież i oświata za burtą przemian (pp. 220–233). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Filipkowski, P., Karkowska, M., Straczuk, J., & Życzyńska-Ciołek, D. (2019). Wokół rewizyt badawczych i reinterpretacji socjologicznych danych jakościowych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 15(1), 6–13. DOI: 10.18778/1733-8069.15.1.01.
• Fullan, M. & Hargreaves, A. (Eds.) (1992). Teacher Development and Educational Change. London: Falmer Press.
• Gibb, G. (2011). Analizowanie danych jakościowych. Transl. M. Brzozowska-Brywczyńska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gromkowska-Melosik, A. (2017). Testy edukacyjne. Studium dynamiki selekcji i socjalizacji. Poznań : Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Gromkowska-Melosik, A., & Szymański, M.J. (Eds.) (2014). Edukacja i nierówność. Trajekto­rie sukcesu i marginalizacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Grzesiuk, K. (2014). Powstanie i ewolucja modelu homo economicus. Roczniki ekonomii i zarządzania, 6(42) 2, 253–288.
• Hejwosz-Gromkowska, D. (2010). Edukacja uniwersytecka i kreowanie elit społecznych. Kra­ków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Helling, I.K. (1990). Metoda badań biograficznych. In: J. Włodarek, & M. Ziółkowski (Eds.), Metoda biograficzna w socjologii (pp. 13–31). Transl. K. Droździał, & J. Włodarek. War­szawa–Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Karkowska, M., & Bielińska, K. (2019). Po co nam „stare wywiady”? O ponownym wyko­rzystaniu danych z badań jakościowych (rewizytach, reanalizach i nie tylko). Przegląd Socjologii Jakościowej, 15(2), 12–39. DOI: 10.18778/1733-8069.15.2.02.
• Kaźmierska, K. (2014). Biografia opowiadana, doświadczana i rekonstruowana w perspekty­wie narracji o wojnie. Analiza przypadku. Kultura i Społeczeństwo, 3, 3–21.
• Konecki, K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kultura i Społeczeństwo (2019). Społeczne w archiwach, 1.
• Kvale, S. (2004). Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego. Transl. S. Zabielski. Białystok: Trans Humana.
• Kwieciński, Z. (2002a). Odpad szkolny na wsi. Toruń: „Edytor”.
• Kwieciński, Z. (2002b). Wykluczanie: badania dynamiczne i porównawcze nad selekcjami spo­łecznymi na pierwszym progu szkolnictwa. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• Lewartowska-Zychowicz, M. (2010). Homo liberalis jako projekt edukacyjny. Od emancypacji do funkcjonalności. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Męczkowska-Christiansen, A. (2010). Neoliberalizm i edukacja ku nieodpowiedzialno­ści. In: M. Szczepska-Pustkowska, A. Lewartowska-Zychowicz, & A. Kożyczkowska (Eds.), Przestrzenie teraźniejszości i ich społeczno-edukacyjne sensy (pp. 79–95). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Michałowska, D.A. (2013). Neoliberalizm i jego (nie)etyczne implikacje edukacyjne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Niezgoda, M., & Długosz, P. (2010). Nierówności edukacyjne wśród młodzieży Małopolski i Podkarpacia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Potulicka, E. (2019). Dwa paradygmaty myślenia o edukacji i jej reformach: pedagogiczny i globalny-neoliberalny. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Potulicka, E., & Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłania edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Rutkowiak, J. (2010a). Neoliberalny kontekst rozwoju szkolnictwa wyższego we współczesnej Polsce. In: E. Potulicka, & J. Rutkowiak, Neoliberalne uwikłania edukacji (pp. 297–310). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Rutkowiak, J. (2010b). Uczenie się w warunkach kultury neoliberalnej: kontestowanie jako wyzwanie dla teorii kształcenia. In: E. Potulicka, & J. Rutkowiak, Neoliberalne uwikła­nia edukacji (pp. 163–176). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Sadura, P. (2017). Państwo, szkoła, klasy. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Smolińska-Theiss, B. (2014). Dzieciństwo jako status społeczny. Edukacyjne przywileje dzieci klasy średniej. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Stake, R.E. (2009). Jakościowe studium przypadku. Transl. M. Sałkowska. In: N.K. Denzin, & Y.S. Lincoln (Eds.), Metody badań jakościowych. Vol. 1 (pp. 623–654). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Szkudlarek, T. (2001). Ekonomia i etyka – przemieszczenia dyskursu edukacyjnego. Teraź­niejszość – Człowiek – Edukacja, Special Issue, 165–191.
• Szkudlarek, T. (2002). Globalizacja, ekonomia i edukacja: o metaforze ludzkiego kapitału w polityce oświatowej. In: E. Malewska, & B. Śliwerski (Eds.), Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie. Materiały z IV Ogólnopol­skiego Zjazdu Pedagogicznego. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Śliwerski, B. (2017). Meblowanie szkolnej demokracji. Warszawa: Wolters Kluwer Polska SA.
• Wawrzyniak-Beszterda, R. (2019). Kapitał społeczny szkoły. Z doświadczeń biograficznych nauczycieli. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Wawrzyniak-Beszterda, R. (2021 in print). Wsparcie na starcie? Z doświadczeń biograficz­nych początkujących nauczycieli. Biografistyka Pedagogiczna.