TABLE OF CONTENTS

SPIS TREŚCI

Publikacja “Kultura i Edukacja” w języku angielskim, udostępnienie wersji cyfrowej w wolnym dostępie i zabezpieczenie oryginalności publikacji zgodne ze standardem COPE – zadania finansowane w ramach umowy 853/P-DUNdem/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.

Technologiczne możliwości generowania nieograniczonej liczby obrazów spowodowały gwałtowny rozwój ikonosfery współczesnego świata, a cała współczesna kultura znalazła się w sytuacji „obrazowego zwrotu”. Ma to szczególne konsekwencje dla psychofizycznego, kulturowego i edukacyjnego funkcjonowania człowieka, zanurzonego w morzu bodźców, w tym wizualnych, w ogromnej, niezliczonej liczbie obrazów, ruchomych i nieruchomych, które tracą głębsze znaczenie przez swoją masę. W sytuacji ciągłego przyrostu liczby obrazów i przyśpieszonego tempa ich wymiany obraz świata jest stale destabilizowany, opiera się na ciągłym migotaniu. Sprzyja temu nowoczesna technologia, a pragmatyczne cele edukacyjne ukierunkowane na postęp pomijają problem jako nieistotny. Istnieją jednak próby oswojenia zjawiska nadmiaru bodźców otaczających człowieka, w tym na przykład uważność stosowana w psychoterapii, natomiast propozycja edukacyjna może być - opcjonalnie - powrotem do kontemplacji otwierającej człowieka na nowe przestrzenie, w tym przestrzenie zaniedbanej rzeczywistości duchowej.

Artykuł dotyczy sposobów ukazywania dekady lat osiemdziesiątych w polskim kinie najnowszym (w okresie 2007-2017). Autor wskazuje na cztery podstawowe kategorie filmów dotyczących ostatniej dekady PRL-u: „wielkie biografie” dotyczące kluczowych postaci historycznych, takich jak: Lech Wałęsa, Jerzy Popiełuszko czy Ryszard Kukliński; „małe biografie”, odnoszące się do losów osób powszechnie znanych, ale działających poza sferą polityczną, takich jak Zbigniew Religa czy rodzina Beksińskich; „filmy rozrachunkowe”, w których dekada stanu wojennego jest ukazana jako okres przede wszystkich różnego typu wyborów o charakterze polityczno-etycznym, które w taki czy inny sposób oddziałują na czasy współczesne. Ostatnią grupę można nazwać „filmami o codzienności”, odnoszą się one bowiem do „dekady Jaruzelskiego”, jednak pokazują ją nie od strony uwikłania w procesy historyczno-polityczne (choć w większości filmów odgrywają one rolę w życiu bohaterów), ale od strony problemów dnia codziennego.

Wspólne przedsięwzięcia polskiej i czeskiej kinematografii mają tradycję sięgającą lat trzydziestych ubiegłego stulecia. Jednak ich coraz częstsze przypadki, odnotowane po upadku komunizmu i zmianie ustroju w Europie Środkowej wytworzyły szczególny wariant filmowej współpracy - odwołania do bolesnego dziedzictwa związanego z XX-wiecznym totalitaryzmem. Artykuł omawia przypadek trzech filmów wyprodukowanych za pieniądze czeskie i polskie (z niewielką pomocą słowacką, francuską i izraelską) w ostatnim dziesięcioleciu: W cieniu reż. David Ondříček, Gorejący krzew reż. Agnieszka Holland i Ja, Olga Hepnarová reż. Tomáš Weibreb i Petr Kazda. Tekst odnosi się do wspólnych wyobrażeń, specyfiki narodowej traumy, wyjaśnia status poszczególnych artystów związanych z różnym doświadczeniem pokoleniowym. Wreszcie przynosi garść informacji o recepcji i miejscu omawianych obrazów w szeroko rozumianej kulturze.

Jan Sowa przekonuje w swojej książce, że „inna rzeczpospolita jest możliwa”. Punktem wyjścia dla jego analizy społeczno-polityczno-gospodarczej sytuacji, w jakiej znajduje się współczesna Polska, była rocznica 25-lecia transformacji. W tym samym czasie książkę o podobnym tytule - Inny kapitalizm jest możliwy - wydał Andrzej Szahaj, także odwołując się do bilansu ostatniego ćwierćwiecza. Obaj autorzy rozpoczynają swój wywód od krytyki przemian i długo funkcjonującego ślepego zaufania do „niewidzialnej ręki rynku”, przejętego wraz z otwarciem na Zachód. Przyglądając się rodzimemu kinu tworzonemu po 1989 roku, okazuje się, że dominującą narracją wobec przemian ekonomicznych, dokonujących się pod wpływem zmiany ustrojowej, była ta, która wspierała działania wolnorynkowe. Jeżeli krytykowano polską sytuację gospodarczą, to źródeł złej sytuacji upatrywano albo we wciąż istniejących naleciałościach poprzedniego systemu, albo w zbyt wolnych przemianach. Dopiero ostatnie lata przyniosły w polskim kinie filmy, które powoli zmieniają perspektywę, upatrując zagrożenia dla życia społecznego już nie w niedoborze, lecz w nadwyżce liberalnych rozwiązań w gospodarce. Artykuł ma na celu naszkicowanie mentalnej mapy polskiego kina ostatnich lat i sprawdzenie, czy rzeczywiście można w nim dostrzec oznaki postępującej zmiany w ocenie kapitalizmu. Oglądając takie filmy, jak choćby: Pewnego razu w listopadzie, Dzikie róże, #WszystkoGra, Kamper, Król życia czy Między nami dobrze jest, można odnieść wrażenie, że inna kinematografia faktycznie jest możliwa.

Artykuł omawia kondycję polskiego filmu o dorastaniu/filmu inicjacyjnego (coming of movie), który w refleksji rodzimego filmoznawstwa był na ogół rozpoznany jako film dla młodzieży lub film dla dzieci i młodzieży. Autorka na licznych przykładach wskazuje, że zaistnienie filmu o dorastaniu jako autonomicznego, pełnoprawnego gatunku w historii filmu polskiego spotykało się z trudnościami. Proces dorastania portretowany był najczęściej albo w postaci adaptacji literatury młodzieżowej, albo wpisany w wielką historię, co w obu przypadkach stanowiło barierę dla przekonującego przedstawienia historii inicjacyjnych. W zakończeniu artykuł omawia mniejszościowy nurt w historii filmu polskiego, w ramach którego reżyserzy, tacy jak Janusz Nasfeter czy Stanisław Jędryka, chętniej niż inni filmowcy oddawali głos dorastającym bohaterom z ich problemami. Odnotowane zostają także nowe drogi polskiego kina inicjacyjnego, którego twórcy odcinają się od tradycji i proponują, by na proces dorastania spojrzeć jako na zjawisko interesujące samo w sobie, które nie musi być dłużej podporządkowywane „poważnym” tematom ze świata dorosłych.

Marcel Łoziński, jeden z czołowych twórców polskiego filmu dokumentalnego, swoją autorską metodę nazwał „zagęszczaniem rzeczywistości”. Polegała ona na wprowadzeniu do filmowanego świata podstawionych przez siebie bohaterów, prowokowaniu rzeczywistości po to, by ujawnić jej charakterystyczne cechy, niewidoczne na pierwszy rzut oka bądź niedostępne dla kamery. Łoziński porównywał siebie do obserwatora akwarium, który zamiast czekać, aż coś się wydarzy, decyduje się nim potrząsnąć, wzbić piasek do góry, wywołać reakcję. Metoda Łozińskiego była jedną z pierwszych prób odejścia od kina obserwacyjnego, od metody cierpliwego oka. Współczesne kino dokumentalne coraz częściej rozwija podejście Łozińskiego i wręcz eksperymentuje z granicami gatunkowymi - tworząc kino pogranicza, filmowe hybrydy balansujące między dokumentem a fabułą. Prawdziwa fikcja 87 Niniejszy artykuł jest próbą usystematyzowania tego zjawiska na polskim gruncie i wpisania go w szerszą światową tendencję, której przedstawicielem jest choćby Joshua Oppenheimer (reżyser słynnej Sceny zbrodni) nazywający swoje filmy „dokumentami wyobraźni”.

W ostatnich latach filmowcy średniego pokolenia chętnie pokazywali przemoc poprzez jej ujęcie gatunkowe: czy to w thrillerach (filmach o seryjnych zabójcach), czy filmach kryminalnych. Najmłodsze pokolenie filmowe - urodzone w latach osiemdziesiątych - spogląda na ten motyw z zupełnie innej perspektywy. Młodzi twórcy unikają konwencji gatunkowych, przełamując - estetycznie i fabularnie - dotychczas dominujący w rodzimej kinematografii obraz przemocy i stawiając przed nim nowe zadania. W artykule przyglądam się sposobom obrazowania śmierci w najmłodszym kinie, z zaznaczeniem filmowych i społecznych kontekstów oraz analizą ich funkcji. Przedstawiam reprezentacje zabijania w ramach trzech strategii: heroicznej atrakcyjności, arthouse’owej dosadności i generacyjnej diagnozy. Heroiczną atrakcyjność opisuję na przykładzie dwóch filmów o powstaniu warszawskim - Miasto 44 (2014, J. Komasa) oraz Baczyński (2013, K. Piwowarski) - w których estetyzowana śmierć zostaje pokazana jako najwyższy model poświęcenia dla ojczyzny, a jednocześnie pełni rolę atrakcji. Na antypodach takiego obrazu figuruje strategia kina artystycznego, w której zabójstwo ukazane jest jako bezsensowny akt przemocy. Analizy tego motywu, estetycznie wzorowanego na konwencjach zachodniego kina arthouse’owego, dokonuję na przykładzie Placu zabaw (2016, B.M. Kowalski) i Hardkor disko (2014, K. Skonieczny). Za pośrednictwem trzeciego sposobu pokazywania zabijania - występującego w: Obietnicy (2014, A. Kazejak), Reakcji łańcuchowej (2017, J. Pączek) i Bejbi Blues (2012, K. Rosłaniec) - twórcy próbują rysować obyczajowy i psychologiczny portret danej generacji. W artykule szczegółowo analizuję powyższe strategie ukazywania śmierci i reprezentacje obrazów przemocy w najnowszej kinematografii, aby ukazać je jako odmienne na tle dotychczasowych tradycji kina polskiego.

W niniejszym tekście porównuję kilka filmów z lat 60. oraz przełomu pierwszej i drugiej dekady XXI wieku: Jak być kochaną (1962) Wojciecha Jerzego Hasa i Joannę (2010) Feliksa Falka, Echa (1964) Stanisława Różewicza i Kreta (2010) Rafaela Lewandowskiego oraz Na melinę (1965) Różewicza i Obławę (2012) Marcina Krzyształowicza. Filmy te równie wiele dzieli, jak łączy. Niemniej jednak podobieństwa wydają się zbyt istotne, by przejść obok nich obojętnie. Nie tyle wojna czy lustracja są ich tematem, ile ludzie postawieni w niecodziennej sytuacji, ich wybory, postawy, dylematy, ale i miłości. W każdym razie w żadnym z nich wojna nie jest powodem do dumy czy chwały, niezależnie od tego, czy kończy się zwycięstwem, czy staje się przyczyną heroicznych zmagań i cierpień. Mimo upływu lat i różnych kontekstów dostrzegam w nich te same problemy, postawy, dyskurs wartości, rozwiązania ideowe i dramaturgiczne, ale też odrębność wobec dominujących wizerunków pamięci, przeszłości i wojny. Dzięki temu mogę zadać pytanie o status relacji między dawnym i nowym polskim kinem, skupić się na sensie pewnych prawidłowości bądź znaczeniu powtórzeń. Wszystkie te filmy łączy nieoczywistość, brak wiary w jednoznaczne odpowiedzi, używając pewnego uogólnienia - przełamanie stereotypów funkcjonujących w polskim myśleniu o przeszłości, pamięci i wojnie. Powrót do tych samych tematów, sposobów ujęcia, wątpliwości, porządku aksjologicznego nie oznacza prostej kontynuacji czy nawiązań, mających podkreślić odwołanie do klasyki polskiego kina. Nowe filmy stanowią raczej dowód na to, że kolejni twórcy poszukują odpowiedzi na uniwersalne pytania. Nie pozwalają kulturze zamknąć się w gotowych schematach.

Romantyczne przeciwstawienie ironii i harmonii, zaczerpnięte od Cypriana Norwida i wykorzystane przez Stanisława Barańczaka w esejach o literaturze współczesnej, jest punktem wyjścia do refleksji nad obecnością (autokreacją) autora w polskim dokumencie kreatywnym w latach 2000-2018. Artykuł odpowiada na pytania o metody poszukiwania tożsamości nowego pokolenia dokumentalistów, którzy podjęli dialog z dawnymi mistrzami, wyszli poza ramy telewizyjnego reportażu i w konsekwencji zdobyli się na trud wejścia na rynek międzynarodowy, sięgając po atrakcyjne dla niego tematy i eksperymentując z formą.

Artykuł jest prezentacją współczesnych działań artystycznych, które mogą być postrzegane jako odpowiedź na tęsknotę współczesnego człowieka za żywym doświadczeniem. Odbiorcy pogrążeni w wirtualnym świecie mediów społecznościowych, twitterowych dialogów, w kulturze nadmiaru i nadobecności obrazów poszukują wizualnej ciszy. Komunikacja zapośredniczona medialnie wzmaga potrzebę kontaktu z „żywym” człowiekiem. Z drugiej strony zaś współczesny odbiorca, przyzwyczajony do aktywnego bycia w świecie, tego samego oczekuje od sztuki. Sztuka musi „się dziać”, aby przyciągnąć uwagę. Punktem centralnym procesu twórczego przestaje być dzisiaj niezależne dzieło sztuki (tworzone przez artystę - interpretowane przez odbiorcę), a staje się nim wydarzenie, które powstaje, trwa/ rozwija się i kończy w wyniku działań wszystkich podmiotów zaangażowanych w proces: zarówno artysty/artystów, jak i odbiorcy/odbiorców. Wyraźnie dziś widoczne jest przeniesienie uwagi z „uprawiania sztuki” na „doświadczanie sztuki”. Odpowiedzią na potrzeby współczesnego odbiorcy mogą być projekty artystyczne związane ze zwrotem performatywnym, ze sztuką partycypacyjną, sztuką społeczności, a także sztuką-jako-pedagogiką. W artykule omówione zostały wybrane projekty artystyczne należące do powyższych kategorii, w kontekście ich pedagogicznego potencjału.

Narracja nie jest zjawiskiem wyłącznie językowym, lecz fenomenem o naturze kognitywnej aktywizującym się za sprawą odszyfrowania treści komunikatu. Owa aktywizacja warunkuje powstanie u czytelnika konstruktu mentalnego rozpatrywanego jako skrypt narracji. Zależnie od medium, w jakim następuje realizacja opowieści, odbiorca w odmienny sposób wytwarza skrypt, nawet jeżeli opowieść oparta jest na podobnym rdzeniu fabularnym. Problem ten ma szerokie zaplecze teoretyczne, jednak dotychczas żaden z badaczy nie pokusił się o przeanalizowanie na wybranym przykładzie, jak przekład intermedialny wpływa na wytworzenie konstruktu mentalnego. W niniejszym artykule zostaje podjęta próba uzupełnienia tej luki. Analiza, wykorzystująca ustalenia narratologii transmedialnej oraz komparatystyki mediów, zostanie przeprowadzona oparciu o film „Pokot” Agnieszki Holland i jego literacki pierwowzór - „Prowadź swój pług przez kości umarłych” Olgi Tokarczuk.

Celem analizy Zerwanego kłosa jest zbadanie jego wartości. Badanie to wyróżnia dwa możliwe sposoby oceny filmu. Pierwszy sposób dotyczy jakości filmu jako wyrazu działania estetycznego. Wiąże się ono z traktowaniem filmu jako sztuki. W tym zakresie decydujące znaczenie mają kwestie formalne i umiejętność wykorzystania przez twórców stylistyki filmowej oraz skonstruowania spójnej opowieści. Drugie sposób wiąże się z gatunkowym przyporządkowaniem tego filmu. W kinie religijnym (hagiografia) najważniejsza może być przekazywana idea, choć jednocześnie można zachować zasady konstrukcji znaczeń w filmie. Ogólną ramą metodologiczną są trzy aspekty dyskursu van Dijka. Na poziomie szczegółowym wykorzystane jest klasyczne podejście do języka i stylistyki filmu, podejście neoformalistów amerykańskich oraz koncepcji stylu zerowego. Wnioski z przeprowadzonej analizy wskazują na niską wartość filmu z punktu widzenia sztuki filmowej i wysoką wartość w zakresie realizacji celów gatunkowych (tu: ideologicznych). Negatywna ocena wynika z nadmiaru wykorzystania przez młodych twórców możliwości technicznych i warsztatowego (zbyt licznego) stosowania formalnych rozwiązań możliwych w ramach stylistyki filmowej. Pozytywne wniosek w zakresie realizacji zakładanego celu wiąże się ze skutecznością dotarcia do zdefiniowanego przez producenta odbiorcy, tak pod względem ich liczby, jak i w zakresie przekazanych idei, zgodnych z ich światopoglądem. Pomimo deklaracji twórców o rzetelnym odtworzeniu rzeczywistości życia błogosławionej Karoliny Kózkówny, konieczność przekazu zaplanowanych koncepcji wprowadziła kreacyjne wątki treściowe, wpływając na realność przedstawianej historii i wprowadzając problemy ze spójną i sprawną rekonstrukcja fabuły. Rozszerzyło to zakres promowanych wartości poza te związane z życiem głównej bohaterki filmu, odnosząc je do współczesnego polskiego dyskursu politycznego i społecznego.

Praca skupia się przede wszystkim na analizie zmiany, jaka zachodzi w kulturze masowej, odkąd jej dystrybucja została zdominowana przez masowe środki rejestrujące. Do tej pory interakcje społeczne oparte były głównie na kontakcie bezpośrednim, jednak wraz z pojawieniem się zjawiska audiowizualności relacje międzyludzkie i rodzaj komunikacji diametralnie się zmieniły. Rozwój mass mediów i ich upowszechnienie sprawiło, iż kultura zaczyna być postrzegana jako produkt zaspokajający nasze potrzeby i sprawiający przyjemność. W pracy pojawia się stwierdzenie, że mimo wszystko nie da się uciec od kultury masowej, która stała się już w zasadzie kulturą obecnie panującą, w której każdy z odbiorców jest zanurzony. Także każdy wytwór owej kultury jest produktem kultury popularnej i dawniej obowiązujący podział na kulturę niższą oraz wyższą generalnie przestał funkcjonować. W nowo obowiązującej rzeczywistości kultury masowej pojawia się pytanie o miejsce teatru jako sztuki opartej na bezpośrednim kontakcie aktora z publicznością i zawartej między nimi umowy społecznej, obowiązującej na czas przedstawienia. Jednak analiza przedstawienia pt. Dziady pokazuje, że sztuka teatralna doskonale odnajduje się w popkulturowej rzeczywistości, wykorzystując do tego audiowizualność.

Tekst jest komunikatem z badań przeprowadzonych wśród studentów pierwszego roku pedagogiki - absolwentów kształcenia średniego, należących do pokolenia sieci i aktywnie zanurzonych w mobilnej kulturze cyfrowej. Celem artykułu jest analiza procesu partycypacji technologii cyfrowych w procesie kształcenia. Autor stawia tezę, że technologie cyfrowe można traktować jako zasoby kulturowe, zatem kształtowanie umiejętności ich twórczego wykorzystania jest podstawą nowoczesnej edukacji. Opinie badanych studentów służą odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie tekstu, czy i w jakim stopniu kultura szkoły towarzyszy i wzmacnia kulturę mobilną, przygotowując do świadomego i odpowiedzialnego funkcjonowania uczniów w świecie cyfrowym. Badania prowadzą do wniosku, iż młodzi dorośli jako użytkownicy mobilnych mediów w zdecydowanej większości wyrażają swoje rozczarowanie jakością edukacji medialnej w placówkach, których są absolwentami.

Wybitna amerykańska artystka Louise Bourgeois (1911-2010), poddając analizie własną twórczość, stwierdziła, iż całe dzieło artysty polega na tworzeniu autoportretu, a rozumiejąc jej słowa szerzej - każde dzieło artysty jest doświadczeniem autobiograficznym i co z tego dalej wynika - doświadczeniem arteterapeutycznym. Wychodząc od powyższego stwierdzenia, przedstawiam zapis refleksji dwojakiego rodzaju. Pierwsza z nich odnosi się do własnego doświadczenia twórczego i jednocześnie arteterapeutycznego podczas malowania serii obrazów pt. Otwarcie-wniknięcie. Dziewięć wybranych płócien z tego cyklu powstało w latach 1997-2005. Z okazji Jubileuszu 40-lecia Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku zostały one zaprezentowane w formie wystawy indywidualnej eksponowanej w uniwersyteckiej Galerii Nowe Skrzydło w 2017 roku. Druga z refleksji dotyczy autorskiego warsztatu atreterapeutycznego, który przeprowadziłam ze studentami kierunku pedagogika z Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku w 2017 roku. Warsztat pt. OBRAZY przygotowany w ramach przedmiotu nauczania arteterapia był działaniem, w którym studenci dosłownie „wykorzystali” wspomniane obrazy jako pretekst albo wręcz jako medium do autorefleksji, do budowania „autoportretu wewnętrznego”, czy też do sięgania (poprzez obcowanie z konkretnym obrazem) do własnej biografii. Wynikające stąd obserwacje przedstawiam w końcowej części tekstu. W artykule przytaczam wybrane fragmenty autobiograficznych wypowiedzi studentów zainspirowane moimi dziesięcioma sugestiami. Analiza pisemnych refleksji uczestników warsztatu wykazała, iż ujawnili w nim aktywną postawę wobec samych siebie, otwierając możliwości świadomego rozwoju emocjonalnego oraz intelektualnego, wnikliwej i dojrzałej obserwacji rzeczywistości oraz w efekcie optymalizacji jakości własnego życia. Nabyli też umiejętności rozwiązywania konfliktów wewnętrznych, zapobiegania trudnościom życiowym i przezwyciężania przeszkód stojących na drodze do samorealizacji.

Artykuł obejmuje zagadnienia z zakresu resocjalizacji kreującej i pedagogiki teatru. Rozważania wynikają z realizacji projektu warsztatów teatralnych w ośrodku kuratorskim z młodzieżą niedostosowaną społecznie. Efektem tych działań był spektakl teatralny, a reakcje i interpretacje odbiorców badano autorskim Kwestionariuszem recepcji widza. Inspiracją do podjęcia tak zakrojonego działania stała się koncepcja twórczej resocjalizacji Marka Konopczyńskiego, zogniskowana wokół rozwijania potencjalności i kreowania nowych, indywidualnych kompetencji. Etapy pracy teatralnej były koherentne i odpowiadały fazom procesu twórczego. Przedmiotem podjętych rozważań jest ostatnia z nich, czyli weryfikacja - ocena trafności idei oraz aktów kreacji, której dokonywali widzowie. Teatr jest dialogiem między nadawcą - kreatorem a odbiorcą - widzem. Ta diada jest tu szczególna, gdyż niecodzienna, osadzona w wymiarach pedagogicznym i kulturalnym. Inicjatorka przedsięwzięcia, a jednocześnie autorka tego opracowania, była ciekawa, w jaki sposób widzowie dokonają percepcji tematu ukazanych obrazów oraz jaki nadadzą im sens, jakie przypiszą znaczenie. Zainteresowanie wzbudzał również wymiar przeżycia estetycznego i emocjonalnego odbiorców spektaklu. Podjęto także próbę odpowiedzi na pytanie: „czy praca teatrem może stanowić konkretną propozycję działań profilaktyczno-wychowawczych, resocjalizacyjnych?”. Recepcja widzów została skategoryzowana poprzez zadane w kwestionariuszu pytania, a całokształt uzyskanych wypowiedzi, tych lapidarnych i narracji o pełniejszym kształcie, tworzy ciekawą, nasyconą humanizmem optykę wydarzenia.

W tekście podejmujemy próbę pokazania syntezy współczesnego rozumienia edukacji regionalnej, uwzględniając także podstawy prawne niniejszego zagadnienia. Zwracamy uwagę na możliwości realizacji treści regionalnych w praktyce edukacyjnej. Przedstawiamy wybrane kreatywne metody i formy wykorzystywane w edukacji regionalnej. Odnosimy się również do wyzwań stojących przed wspomnianą edukacją realizowaną w obszarze pedagogiki miejsca. Celem pracy było wskazanie kierunków rozwoju edukacji regionalnej we współczesnej szkole oraz pokazanie interesujących obszarów w kulturze regionu, z których może ona czerpać inspiracje. Przyczynkiem do poznania i analizy omawianego problemu w przestrzeni nauki były studia literatury i analizy badań naukowych ukazujące rolę edukacji regionalnej w budowaniu „ojczyzny prywatnej”, kształtowania identyfikacji z miejscem zamieszkania, a także zagadnień związanych z pamięcią regionalną, pamięcią społeczną, dziedzictwem kulturowym, regionem. Ponadto impulsem do podjęcia tego tematu były osobiste refleksje dotyczące przekazywania znaczenia edukacji regionalnej i jej roli w kształtowaniu tożsamości miejsca - tożsamości regionu.