Radzenie sobie z rozwodem rodziców w narracjach młodych dorosłych kobiet i mężczyzn z rodzin rozwiedzionych

Dealing with the divorce of parents in the narratives of young adults women and men from divorced families

Parents’ divorce is an extremely difficult event for a child and how they deal with it depends to a large extent on the behavior of parents in a divorce situation. This event forces children to find themselves in a new reality, which they may not understand and do not accept, and which irreversibly marks their lives. The strategies described in this article were drawn from the biographies of young adults from divorced families. Data analysis was performed using grounded theory procedures. The article attempts to describe some methods / strategies that were undertaken by young people in the event of their parents’ divorce. This situation requires dealing with new emotions, requires adaptation to many different changes in life, and even meeting situations related to conflicts and quarrels between parents. Therefore, appropriate support is very important, not only for divorcing parents, but also for children who may be neglected during this period because of problems that their parents are trying to deal with.

Rozpad małżeństwa rodziców stanowi niezwykle trudne wydarzenie dla dziecka i to, jak sobie z nim poradzi w dużej mierze zależy od zachowania się rodziców w sytuacji rozwodowej. Wydarzenie to zmusza dzieci do odnalezienia się w nowej rzeczywistości, której mogą nie rozumieć i nie akceptować, a która nieodwracalnie zaznacza się w ich życiu. Strategie opisane w niniejszym artykule zostały wyłonione z biografii młodych dorosłych pochodzących z rodzin rozwiedzionych. Analiza danych została przeprowadzona przy pomocy procedur teorii ugruntowanej. W artykule podjęto się próby opisu pewnych sposobów/strategii, które podejmowane były przez młode osoby w sytuacji rozwodu rodziców. Sytuacja ta wymaga poradzenia sobie z nowymi emocjami, wymaga adaptacji do wielu różnych zmian w życiu, a nawet sprostania sytuacjom związanym z konfliktami i kłótniami między rodzicami. Dlatego niezwykle istotne jest odpowiednie wsparcie, nie tylko dla rozwodzących się rodziców, ale i dla dzieci, które mogą być w tym okresie zaniedbywane z powodu problemów, z którymi próbują sobie poradzić ich rodzice.

REFERENCES:

• Amato, P.R. (2000). The Consequences of divorce for adults and children. Journal of Marriage and Family, 62 (4), s. 1269–1287.
• Beisert, M. (2008). Strategie radzenia sobie z rozwodem rodziców podejmowane przez dzieci w wieku dorastania. Dziecko Krzywdzone, vol. 7, nr 4, s. 82–97.
• Blumer, H. (2009). Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Błażek, M., Lewandowska-Walter, A. (2017). Rozwód jako proces. Perspektywa dorosłych i dzieci. Warszawa: Difin.
• Brand, C., Howcroft, G., Hoelson, C.N. (2017). The voice of the child in parental divorce: implications for clinical practice and mental health practitioners, Journal of Child & Adolescent Mental Health, 29 (2), s. 169–178.
• Charmaz, K. (2009). Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Tłum. B. Komorowska. Warszawa: PWN.
• Chase S.E. (2009). Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść, głosów. Tłum. F. Schmidt. W: N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 2, (s. 15–56). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Carobene G., Cyr F. (2006). The adaptation of the child to the separation of his parents: Seven hypotheses for a thorough understanding. Canadian Psychology/Psychologie canadienne, Vol 47 (4), s. 300–315.
• Czeredrecka, A. (2010). Rozwód a rywalizacja o opiekę nad dziećmi. Warszawa: Wydawnictwo Lexis Nexis.
• Dunn, J., Davies, L.C., O’Connor, T.G., Sturgess, W. (2001). Family lives and friendships: The perspectives of children in step-, single-parent, and nonstep families. Journal of Family Psychology, 15 (2), s. 272–287.
• Farnicka, M. (1999). Jak sobie poradzić z rozwodem rodziców (według koncepcji Wallerstein). Problemy Rodziny, 2–3, s. 67–71.
• Forma, P. (2014). Czynniki ułatwiające przejście dziecka przez proces rozwodowy rodziców. Resocjalizacja Polska (Polish Journal of Social Rehabilitation), 6, s. 151–160.
• Grochocińska, R. (1990). Psychospołeczna sytuacja dzieci w rodzinach rozbitych. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
• Grotevant, H.D., Cooper, C.R. (1983). New directions for child development: Adolescent development in the family. San Francisco: Jossey-Bass.
• Hauser, S.T., Powers, S.I., Noam, G.G., Jacobson, A.M., Weiss, B., Follansbee, D.J. (1984). Familial contexts of adolescent ego development. Child Development, vol. 55, s. 195–213.
• Hogan, D.M., Halpenny, A.M., Greene S. (2003). Change and continuity after parental separation: Children’s experiences of family transitions in Ireland. Childhood, 10 (2), s. 163–180.
• Lazarus, R.S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
• Müller-Siekierska, D., Wesołowska, D. (2017). Doświadczanie trudności w budowaniu bliskich relacji interpersonalnych przez młodych dorosłych z rodzin rozwiedzionych. Roczniki Pedagogiczne, tom 9, numer 4 (45), s. 37–55.
• Piotrowska, M. (2012). Rodzice i dzieci w trakcie i po rozwodzie: źródła wsparcia i pomocy. Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, numer 21, s. 73–87.
• Rubacha, K. (2011). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
• Sęk, H., Cieślak, R. (2004). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 11–28). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Stadelmann, S., Perren, S., Groeben M., von Klitzing, K. (2010). Parental separation and children’s behavioral/emotional problems: The impact of parental representations and family conflict. Family Process, 49 (1), s. 92–108.
• Strauss, A, Corbin, J.M. (1997). Grounded theory in practice. Thousand Oak: Sage.
• Szczepanik, R. (2015). Partnerki życiowe recydywistów i ich rola w powstrzymywaniu aktywności przestępczej. Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, 26, s. 35–57.
• Szukalski, P. (2013). Małżeństwo. Początek i koniec. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Wallerstein J.S., Blakeslee, S. (2005). Rozwód, a co z dziećmi?. Tłum. C.E. Urbański, Warszawa: Zysk i s-ka.
• Wallerstein J.S., Blakeslee, S. (2006). Druga szansa. Mężczyźni, kobiety i dzieci dziesięć lat po rozwodzie. Tłum. P. Żak. Kielce: Wydawnictwo Charaktery.