Rola cyberprzestrzeni w wojnie Rosji z Ukrainą

The role of cyberspace in Russia’s war against Ukraine

The aim of article is to present the ways in which cyberspace has been used in Russia’s war against Ukraine. The article consists of several parts. The first deals with Ukraine’s preparations for potential Russian cyber attacks. In the second part, the author presents information on the use of cyberspace in the Russian-Ukrainian war. The last part presents possible scenarios for the use of cyberspace in wars in the future. The study used the following research methods: historical method, comparative analysis, literature analysis and criticism, source analysis and criticism, and case study.

Роль киберпространства в войне России против Украины

Цель статьи - представить способы использования киберпространства в войне России против Украины. Статья состоит из нескольких частей. Первая посвящена подготовке Украины к возможным российским кибератакам. Во второй части автор представляет информацию об использовании киберпространства в российско-украинской войне. В последней части представлены возможные сценарии использования киберпространства в войнах в будущем. В исследовании использовались следующие методы исследования: исторический метод, сравнительный анализ, анализ и критика литературы, анализ и критика источников, кейс-стади.

REFERENCES:

• Aaronson, M., Diessen, S., De Kermabon, Y., Long, M.B., Miklauci, M. (2011). NATO Countering the Hybrid Threat. Pobrane z: https://cco.ndu.edu/Portals/96/Documents/prism/prism_2-4/Prism_111-124_Aaronson-Diessen.pdf.
• Aleksandrowicz, T.R. (2014). Strategie bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni. Cyberwojny. W: K. Liedel, P. Piasecka, T.R. Aleksandrowicz (red.). Sieciocentryczne bezpieczeństwo. Wojna, pokój i terroryzm w epoce informacji, 42. Warszawa: Difin.
• Aleksandrowicz, T.R. (2020). Kluczowe megatrendy w bezpieczeństwie państwa. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Antoszewski, A., Herbut, R. (2010). Leksykon politologii. Warszawa: Wydawnictwo ALTA 2.
• Aro, J. (2020). Trolle Putina. Kraków: Wydawnictwo SQN.
• Batorowska, H. (2021). Infosfera. W: O. Wasiuta, S. Wasiuta (red.). Encyklopedia Bezpieczeństwa, 2. Kraków: Wydawnictwo Libron.
• Brzeziński, W., Kaźmierska, A. (2018). Strefy cyberwojny. Warszawa: Oficyna 4eM.
• Clausewitz, C. (2022). O wojnie. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
• Creveld, M. (1991). Transformation of War. Nowy Jork.
• CyberCub (2022). Ukraine Cyber War Update: Spotlight on activity six months later. Pobrane z: https://insights.cybcube.com/ukraine-cyber-war-update-six-months-later.
• Cybersecurity & Infrastructure Security Agency (2022). Pobrane z: https://www.cisa.gov/uscert/ncas/alerts/aa22-057a.
• Cybersecurity and Infrastructure Security Agency (2022). Destructive Malware Targeting Organizations in Ukraine. Pobrane z: https://www.cisa.gov/uscert/ncas/alerts/aa22-057a.
• Cybruch, S. (2013, 1 lutego). USA w obronie przeciw cyberwojnie buduje cyberarmię. Pobrane z: https://naszemiasto.pl/usa-w-obronie-przeciw-cyberwojnie-buduje-cyberarmie/ar/c1-4498682.
• Enemy hackers attacked Ukraine more than a thousand times during the war (2022, 26 sierpnia). Pobrane z: https://cip.gov.ua/en/news/bilshe-tisyachi-raziv-atakuvali-ukrayinu-vorozhi-khakeri-za-chas-viini.
• Green, J. (2015). Cyber Warfare: A multidisciplinary analysis. Routledge Taylor & Francis Group. London, New York.
• Grigg, D.W. (2012). Cyber-Aggression: Definition and Concept of Cyberbullying. Journal of Psychologists and Counsellors in Schools, 20(2).
• Gruszczak, A. (2011). Hybrydowość współczesnych wojen – analiza krytyczna. W: W. Sokała, B. Zapała (red.). Asymetria i hybrydowość – stare armie wobec nowych konfliktów (9–17). Warszawa: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.
• Harari, Y.N. (2018). 21 lekcji na XXI wiek. Kraków: Wydawnictwo literackie.
• Harrel, Y. (2015). Rosyjska cyberstrategia, Warszawa: Wydawnictwo Dig.
• Kagubare, I. (2022, 27th September). Ukraine warns of ‘massive’ Russian cyberattacks against critical infrastructure. Pobrane z: https://thehill.com/policy/cybersecurity/3663611-ukraine-warns-of-massive-russian-cyberattacks-against-critical-infrastructure/.
• Katzan, H. (2012). Cybersecurity Service Model, Journal of Service Science, 5(2), 71.
• Koncewicz, P. (2022, 15 marca). Złośliwe oprogramowanie typu wiper wykryte na Ukrainie. Pobrane z: https://antyweb.pl/oprogramowanie-wiper-wykryte-na-ukrainie.
• Krauz, A. (2014). Internet narzędziem groźnej broni cyfrowej dla infrastruktury krytycznej w globalnym świecie wiedzy. Edukacja-Technika-Informatyka, 391.
• Kura, A. (2016). Zagrożenia dla bezpieczeństwa informacyjnego państwa u progu XXI wieku. Stalowa Wola: Wydawnictwo Sztafeta.
• Lakomy, M. (2015). Cyberprzestrzeń jako nowy wymiar rywalizacji i współpracy państw, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Lewis, J.A. (2022, August 31). Cyber War and Ukraine. Pobrane z: https://www.csis.org/analysis/cyber-war-and-ukraine.
• Makovsky, D. (2012). The Silent Strike. Pobrane z: https://www.newyorker.com/ magazine/2012/09/17/the-silent-strike.
• Orenstein, M. (2022, June 7). Russia’s Use of Cyberattacks: Lessons from the Second Ukraine War. Pobrane z: https://www.fpri.org/article/2022/06/russias-use-of-cyberattacks-lessons-from-the-second-ukraine-war/.
• Ostrowski, A. (2015). Rosja – wielkie zmyślenie. Od wolności Gorbaczowa do wojny Putina. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Perlroth, N. (2022). Cyberbroń i wyścig zbrojeń. Mówią mi, że tak kończy się świat. Warszawa: MT Biznes.
• Russia’s war on Ukraine: Timeline of cyber-attacks. (2022, June 21). Pobrane z: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2022/733549/EPRS_BRI(2022)733549_EN.pdf.
• Special Report: Ukraine. An overview of Russia’s cyberattack activity in Ukraine (2022). Pobrane z: https://query.prod.cms.rt.microsoft.com/cms/api/am/binary/RE4Vwwd.
• The Ministry of Digital Transformation, State Service of Special Communication and Information Protection and the Council of Ministers of the Republic of Poland signed Memorandum of understanding in the cybersecurity field (2022, August 31). Pobrane z: https://cip.gov.ua/en/news/mincifri-derzhspeczv-yazku-ta-kancelyariya-prem-yer-ministra-respubliki-polsha-pidpisali-memorandum-pro-vzayemorozuminnya-u-sferi-kiberzakhistu.
• Ukraine and Slovenia intensify cooperation in cybersecurity sector (2022, August 31). Pobrane z: https://cip.gov.ua/en/news/ukrayina-ta-sloveniya-posilyuyut-spivrobitnictvo-u-sferi-kiberzakhistu.
• United States and Ukraine Expand Cooperation on Cybersecurity (2022, August 31). Pobrane z: https://www.cisa.gov/news/2022/07/27/united-states-and-ukraine-expand-cooperation-cybersecurity.
• Uppsala Conflict Data Program (2018). Pobrane z: http://ucdp.uu.se/#/encyclopedia.
• Sadowska, E., Szkurłat, I., Warchoł, A., Żebrowski, A. (2018). Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Stalowa Wola: Wydawnictwo Sztafeta.
• Warchoł, A. (2018). Cyberwojna – element futurologii czy rzeczywistości? W: E. Fogelzang-Adler, E. Sadowska (red.). Wybrane problemy bezpieczeństwa państwa, 2.
• Warchoł, A. (2022). Dyktatura w czasie wojny, czyli jak Kreml tłumi antywojenne nastroje społeczne (w druku).
• Warchoł, A. (2017). Wpływ cyberprzestrzeni na bezpieczeństwo państwa na początku XXI wieku (Praca doktorska). Kraków, 37.
• Warden, J.A. (1995). The Enemy as a System, Airpower Journal. Pobrane z: http://www.airpower.maxwell.af.mil/airchronicles/apj/apj95/spr95_files/warden.htm.
• Wasiuta, O., Wasiuta, S. (2022). Przywłaszczenie historii jako sposób walki informacyjno-psychologicznej Rosji przeciwko Ukrainie. Nowa Polityka Wschodnia, 2(33), 25.
• Willett, M. (2022, October 6). The Cyber Dimension of the Russia–Ukraine War. Pobrane z: https://www.iiss.org/blogs/survival-blog/2022/10/the-cyber-dimension-of-the-russia-ukraine-war.