Procedury rezerwowe powoływania Rady Ministrów

Reserve Procedures for Appointing the Council of Ministers

The Council of Ministers should result from the President’s cooperation with the parliamentary majority. If this turns out to be impossible, the Constitution provides for reserve procedures, successively allowing other ways of forming the government (art. 154 s. 3 and art. 155 s. 1). The article presents constitutional issues regarding reserve procedures for the appointment of the Council of Ministers and an analysis of the applicability of these procedures in the event that the government is not created in the basic procedure (art. 154 sections 1 and 2). The article is indicates the role of the president and political groups represented in the Sejm in a situation where there is no parliamentary majority (2004), as well as when the parliamentary majority exists, but it is ignored by the president (2023). This statement may be important not only for the state of scientific reflection, but also for political practice.

Rada Ministrów powinna być efektem współdziałania prezydenta z większością parlamentarną. Gdyby to okazało się niemożliwe, to Konstytucja przewiduje procedury rezerwowe, kolejno dopuszczając inne sposoby tworzenia rządu (art. 154 ust. 3 i art. 155 ust. 1). W artykule przedstawiono zagadnienia konstytucyjne dotyczące procedur rezerwowych powoływania Rady Ministrów i analizę stosowania tych procedur w przypadku, gdy nie dojdzie do utworzenia rządu w procedurze podstawowej (art. 154 ust. 1 i 2). Artykuł opiera się na przepisach prawa i praktyce politycznej, wskazuje rolę prezydenta i ugrupowań politycznych reprezentowanych w Sejmie w sytuacji, gdy brak jest większości parlamentarnej (2004 r.), jak również gdy większość parlamentarna istnieje, ale zostaje zignorowana przez prezydenta (2023 r.). Konstatacja ta może być istotna nie tylko dla stanu naukowej refleksji, lecz także dla praktyki politycznej.

REFERENCES:

• Balicki R., Konstytucyjne uwarunkowania stabilności Rady Ministrów, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018, z. 1.
• Ciapała J., Prezydent w systemie ustrojowym Polski (1989–1997), Warszawa 1999.
• Dudek A., Historia Polityczna Polski 1989–2023, Warszawa 2023.
• E.O., J.O., Dajcie mi rok albo rozwiążcie Sejm, „Rzeczpospolita” 7 kwietnia 2004, nr 83.
• Garlicki L., Parlament a rząd: powoływanie – kontrola – odpowiedzialność [w:] Założenia ustrojowe, struktura i funkcjonowanie parlamentu, red. A. Gwiżdż, Warszawa 1997.
• Kruk R., Prezydent a powołanie Rady Ministrów. Praktyka konstytucyjna, „Zeszyt Prawniczy UAM” 2022, nr 12.
• Kulig A., Rada Ministrów [w:] Prawo konstytucyjne RP, red. P. Sarnecki, Warszawa 2011.
• Kwaśniewski A., Skórzyński J., Chcę być patronem lewicy. Z prezydentem Aleksandrem Kwaśniewskim rozmawia Jan Skórzyński, „Rzeczpospolita” 2 września 2004.
• Leszczyńska K., Rządy Rzeczypospolitej Polskiej (1989–2005), Toruń 2008.
• Leszczyńska-Wichmanowska K., Konstytucyjna gwarancja równości a faktyczna równość płci w Radzie Ministrów w latach 1989–2019, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2023, nr 6.
• Mojak R., Rada Ministrów: powoływanie – kontrola – odpowiedzialność [w:] Rada Ministrów. Organizacja i funkcjonowanie, red. A. Bałaban, Kraków 2002.
• Patyra S., Kształt systemu rządów po 25 latach (założenia wyjściowe i ich praktyczna realizacja), „Państwo i Prawo” 2022, nr 10.
• P.Ś., E.O., Czy rząd Marka Belki uzyska wotum zaufania, „Rzeczpospolita” 4 maja 2004, nr 103.
• PW., WBS., WZ., Sejm nie ma premiera, „Gazeta Wyborcza” 20 maja 2004, nr 117.
• Similat M., Struktura i funkcjonowanie opozycji w IV kadencji Sejmu (2001–2005) [w:] Opozycja parlamentarna w Polsce w latach 1997–2010, red. K. Łabędź, Kraków 2012.
• Sokolewicz W., Komentarz do art. 154–155 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz I, red. L. Garlicki, Warszawa 1999.
• Śmiłowicz P., Olczyk E., J.O, Prezydent nie ustępuje, „Rzeczpospolita” 31 lipca 2004, nr 77.