Konsekwencje tzw. wyroku aborcyjnego (sygn. akt K 1/20) w zakresie podmiotowości prawnej człowieka

The Consequences of the So-called Abortion Judgment (file ref. no. K 1/20) in the Field of Human Legal Personality

In the judgment file ref. no. K 1/20, the Constitutional Tribunal stated that the unborn child has dignity throughout the prenatal period and its life is subject to protection. The ruling moved the moment of acquiring legal personality from the moment of birth to conception. The author concludes that since the nasticurus has dignity, it should also be entitled to the constitutional rights and freedoms. The Correctness of the Tribunal’s ruling means that the legal provisions stating that legal capacity (subjectivity) is acquired at the moment of birth are inconsistent with the Constitution. The author claims the thesis that the implementation of these effects of the ruling would have downright revolutionary consequences for the Polish legal order and would constitute a departure from the traditionally perceived legal subjectivity of man. The author is satisfied that these effects have not been accepted in science, jurisprudence and legislation.

W „wyroku” sygn. akt K 1/20 TK uznał, że nienarodzone dziecko w całym okresie prenatalnym posiada godność (art. 30) i jego życie podlega ochronie (art. 38). W orzeczeniu przesunięto moment nabycia podmiotowości prawnej z momentu urodzenia na poczęcie. Autor konkluduje, że skoro nasticurus posiada godność, to powinny przysługiwać mu również konstytucyjne prawa i wolności, których jest ona źródłem. Jeżeli orzeczenie TK jest prawidłowe i oparte na poprawnej interpretacji Konstytucji RP to oznacza, że przepisy prawa, które mówią, że zdolność (podmiotowość) prawną nabywa się z chwilą urodzenia, są sprzeczne z Konstytucją RP. Autor stawia tezę, że implementacja tych skutków orzeczenia miałaby dla polskiego porządku prawnego wręcz rewolucyjne konsekwencje i stanowiłaby odejście od tradycyjnie postrzeganej podmiotowości prawnej człowieka. Autor z aprobatą przyjmuje, że skutki te nie zostały zaakceptowane w nauce, orzecznictwie i prawodawstwie.

REFERENCES:

• Adamus R., Przesłanka eugeniczna (embriopatologiczna) jako przesłanka legalnego przerywania ciąży – glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22.10.2020 r. (K 1/20), „Palestra” 2020, nr 8.
• Bendza W., Zdolność prawna nasticurusa – ze szczególnym uwzględnieniem kwestii odszkodowawczych, „Przegląd Legislacyjny” 2016, nr 3.
• Ciepły F., Aborcja eugeniczna a dyskryminacja osób niepełnosprawnych, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2014, nr 2.
• Doliwa A., Podmiotowość prawna na tle podziału prawa na prywatne i publiczne, „Studia Prawnicze KUL” 2020, nr 3(83).
• Grabowicz-Moroz B., Łakomiec K. (Nie)dopuszczalność aborcji. Glosa do wyroku TK z 22.10.2020 r., K 1/20, „Państwo i Prawo” 2021, nr 8.
• Lis-Staranowicz D., Prawo moralności publicznej, czyli o obowiązkach pozytywnych państwa po wyroku TK w sprawie K1/20, „Państwo i Prawo” 2021, nr 8.
• Kozub-Ciembroniewicz K., Szumiło-Kulczycka D., Czy aborcja naprawdę jest sprawą Konstytucji, „Palestra” 2022, nr 10.
• Matusik G., Pozycja prawna kuratora ustanowionego dla dziecka poczętego, „Rejent” 2017, nr 2.
• Rakowska-Trela A., Wyrok czy „niewyrok”. Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22.10.2020 r., K 1/20, dotyczącego możliwości przerywania ciąży, „Przegląd Sądowy” 2021, nr 6.
• Rzewuski M., Definicja dziecka w Polsce. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Rejent” 2007, nr 4.
• Sarnecki P., Komentarz do art. 38 [w:] Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, M. Zubik, t. II, Warszawa 2016.
• Słowik Języka Polskiego, red. S. Dubisz, t. II, k -ó, Warszawa 2003.
• Sobota A., Nasciturus jako strona postępowania cywilnego, „Rejent” 2016, nr 4.
• Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 1999.
• Szudejko P., Przerywanie ciąży – rozważania w świetle orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 1/20, „Studia Prawa Publicznego” 2022, nr 1(37).
• Tarapata S., Zontek W., Prawnokarne skutki wyroku TK z 22.10.2020 r., K 1/20 (zagadnienia wybrane), „Państwo i Prawo” 2021, nr 8.
• Witczak-Bruś P., Wrongful law, wrongful birth, wrongful life, „Palestra” 2020, nr 11.
• Zubik M., Ochrona prawna początku życia człowieka w rozwiązaniach międzynarodowych i konstytucyjnych w Europie, „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 3.