Neutralność Sił Zbrojnych RP w sprawach politycznych z punktu widzenia norm programowych
- Institution: Uniwersytet Warszawski
- ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1972-6915
- Year of publication: 2024
- Source: Show
- Pages: 237–251
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/ppk.2024.05.17
- PDF: ppk/81/ppk8117.pdf
Neutrality of the Polish Armed Forces in Political Matters from the Point of View of Program Norms
The subject of the article is the regulation of the political neutrality of the Polish Armed Forces regulated by the Constitution 1997. The article goes beyond the findings of constitutional law and takes into account the views of legal theory. The article analyzes the neutrality from the perspective of aspirational norms (policies) and values. The text links the generic features of aspirational norms to political neutrality and answers three questions: who is the addressee of the norm (to whom does neutrality refer), what is the required behaviour (what is the activity of „preserving neutrality”) and what is the purpose of the required behaviour (what is the political neutrality of the Armed Forces)?
Przedmiotem artykułu jest regulacja neutralności Sił Zbrojnych RP w sprawach politycznych zawarta w konstytucji RP z 1997 r. Artykuł wykracza poza ustalenia doktryny prawa konstytucyjnego i uwzględnia poglądy z zakresu teorii prawa, zwłaszcza współczesnych koncepcji prawa. Artykuł analizuje neutralność Sił Zbrojnych RP w sprawach politycznych z punktu widzenia norm programowych i wynikających z nich wskazań aksjologicznych. Tekst łączy z neutralnością cechy rodzajowe norm programowych i odpowiada na trzy pytania: kto jest adresatem normy (kogo dotyczy neutralność), na czym polega wymagane zachowanie (na czym polega czynność „zachowanie neutralności”) oraz co jest celem wymaganego zachowania (czym jest neutralność Sił Zbrojnych w sprawach politycznych)?
REFERENCES:
- Balcerowicz B., Siły zbrojne w państwie i stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2006.
- Balcerowicz B., Siły zbrojne w stanie pokoju, kryzysu, wojny, Warszawa 2010.
- Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
- Bator A., Norma programowa [w:] Wprowadzenie do nauk prawnych. Leksykon tematyczny, red. A. Bator, Warszawa 2008.
- Brzozowski W., Bezstronność światopoglądowa władz publicznych w Konstytucji RP, Warszawa 2011.
- Dudek D., Bezpieczeństwo Rzeczypospolitej jako wartość konstytucyjna [w:] Bezpieczeństwo Polski. Historia i współczesność, red. L. Antonowicz, T. Guz, M.R. Pałubska, Lublin 2010.
- Dudek D., Pojęcie i klasyfikacja zasad ustrojowych [w:] Zasady ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej, red. D. Dudek, Warszawa 2009.
- Garlicki L., Rozdział I „Rzeczpospolita” [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. V, red. L. Garlicki, Warszawa 2007.
- Gizbert-Studnicki T., Grabowski A., Normy programowe w konstytucji [w:] Charakter i struktura norm konstytucji, red. J. Trzciński, Warszawa 1997.
- Gizbert-Studnicki T., Wykładnia celowościowa, „Studia Prawnicze” 1986, z. 3–4.
- Grzebyk P., Komentarz do art. 26 [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
- Grzonka L., Koncepcja norm programowych z perspektywy teorii prawa, Poznań 2012. 51 W. Sokolewicz, Wojsko…, s. 66.
- Kamiński M.K., Prawnoustrojowy status Sił Zbrojnych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Roczniki Nauk Prawnych” 2019, nr 3.
- Kordela M., Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne, Poznań 2012.
- Leszczyński L., Maroń G., Pojęcie i treść zasad prawa oraz generalnych klauzul odsyłających. Uwagi porównawcze, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius” 2013, nr 1.
- Maroń G., Operacjonalizacja konstytucyjnych zasad prawa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w pierwszych dekadach XXI wieku wobec wyzwań politycznych, gospodarczych, technologicznych i społecznych, red. S. Biernat, Warszawa 2013.
- Maroń G., Zasady prawa jako składnik kultury prawnej [w:] Konwergencja czy dywergencja kultur i systemów prawnych, red. O. Nawrot, S. Sykuna, J. Zajadło, Warszawa 2012.
- Naleziński B., Holocher J., Polityczność kontroli konstytucyjności aktów normatywnych w systemie prawa polskiego – wybrane problemy, „Przegląd Prawa i Administracji” 2020, nr 122.
- Niesiołowski J., Zasady prawa [w:] Leksykon współczesnej teorii i filozofii prawa. 100 podstawowych pojęć, red. J. Zajadło, Warszawa 2007.
- Nowak K., Kompetencje głowy państwa w zakresie zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi i bezpieczeństwa państwa w polskim prawie konstytucyjnym, Rzeszów 2016.
- Pulka Z., Zasady prawa [w:] Wprowadzenie do nauk prawnych. Leksykon tematyczny, red. A. Bator, Warszawa 2012.
- Pułło A., Z problematyki zasad prawa: idee ogólne w prawie konstytucyjnym, „Przegląd Sejmowy” 1996, nr 1.
- Sarnecki P., Komentarz do art. 5, 26 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. V, red. L. Garlicki, Warszawa 2007.
- Sokolewicz W., Funkcje sił zbrojnych. Konstytucja i rzeczywistość [w:] Prawo, parlament i egzekutywa we współczesnych systemach rządów: księga poświęcona pamięci profesora Jerzego Stembrowicza, red. S. Bożyk, Białystok 2009.
- Sokolewicz W., Wojsko i konstytucja, Warszawa 2015.
- Trejnis Z., Meandry w kwestii cywilnej kontroli nad Siłami Zbrojnymi w RP po 1989 roku, „Studia Orientalne” 2022, nr 4.
- Uziębło P., Zasady ustrojowe [w:] Leksykon prawa konstytucyjnego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Szmyt, Warszawa 2010.
- Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2008.
- Winczorek P., Konstytucja i wartości [w:] Charakter i struktura norm konstytucji, red. J. Trzciński, Warszawa 1997.
- Witkowski Z., Szewczyk M., Serowaniec M., Model cywilnej i demokratycznej kontroli egzekutywy nad Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej, Toruń 2018.
- Wołpiuk W.J., Konstytucyjna zasada podległości sił zbrojnych cywilnej i demokratycznej kontroli, „Przegląd Sejmowy” 1998, nr 6.
- Wołpiuk W.J., Państwo wobec szczególnych zagrożeń. Komentarz wybranych przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2002.
aspirational norms Polish Armed Forces policies normy programowe Siły Zbrojne RP political neutrality neutralność polityczna bezpieczeństwo konstytucja Constitution security