Kochany Zdzisiu! Drogi Bronku! Nieznane powiązania rodzinne w polskim życiu publicznym. (Na przykładzie Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Bronisława Hełczyńskiego)
- ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5227-9945
- Year of publication: 2024
- Source: Show
- Pages: 113-128
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/pbs.2024.06
- PDF: pbs/12/pbs1206.pdf
Dear Zdzisiu! Dear Bronek! Unknown family ties in Polish public life. (As exemplified by Jan Nowak-Jeziorański and Bronisław Helczyński)
The aim of this article is to present unheard-of cooperation between two prominent Polish pro-independence refugees related as kinsmen. On the basis of preserved correspondence (Polish Library in London and the Ossoliński National Institute in Wrocław) not only the family bonds between them and their families were retraced, but also examples of secret coordination of the cousins’ political activity. Both of them have been broadly recognized as distinguished representatives of Polish science and media. Their confidential cooperation is worth mentioning because of its significance for Polish pro-independence refugees in years 1951–1975. For readers it is an interesting example of effective use of family relations in public life.
Celem artykułu jest przedstawienie nieznanej szerzej współpracy dwóch wybitnych postaci polskiego uchodźstwa niepodległościowego związanych ze sobą pokrewieństwem. Na bazie zachowanej w różnych archiwach korespondencji (Biblioteka Polska w Londynie i Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu) udało się odtworzyć więzy między tytułowymi postaciami i ich rodzinami oraz wskazać przykłady poufnej koordynacji działalności kuzynów także w sferze polityki. Obaj przeszli do historii najnowszej głównie jako wybitni reprezentanci świata polskiej nauki i mediów. Bliska współpraca wymienionych krewniaków miała znaczenie dla losów polskiego uchodźstwa niepodległościowego w latach (1951–1975) i dlatego zasługuje na uwagę. Dla czytelnika jest ciekawym przypadkiem efektywnego wykorzystania powiązań rodzinnych w życiu publicznym.
REFERENCES:
- Źródła:
- Archiwalia
- Archiwum Akt Nowych, sygn. 2/61/0/1.1/3, Światowy Związek Polaków z Zagranicy.
- Archiwum Biblioteki Polskiej w Londynie, sygn. 1015. Kolekcja Bronisława Hełczyńskiego.
- Instytut i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie, sygn. A.25/7, Hełczyńska Natalia i Hełczyńska Wanda, Dane osobiste.
- Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Dział Rękopisów, sygn. 19014/II, Korespondencja Jana Nowaka 1944–1975.
- Źródła publikowane (dokumenty, publicystyka, pamiętniki, wspomnienia itp.)
- Dzienniki czynności Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza 1939–1947, oprac. J. Piotrowski, Wrocław 2004, t. 2.
- Kossak-Szczucka Z., Wspomnienia z Kornwalii (1947–1957), Kraków 2013.
- Nowak J. (Zdzisław Jeziorański), Kurier z Warszawy, Warszawa 1989.
- Nowak-Jeziorański J., Wojna w eterze, t. I, 1948–1956, Londyn 1986.
- Pobóg-Malinowski W., Jędrzejewicz W., Listy 1945–1962, oprac. Sławomir Nowinowski, Rafał Stobiecki, Warszawa 2016.
- Archiwalia
- Opracowania:
- Danel J. K., Orędownik Niepodległości, Kazimierz Sabbat 1913–1989, Kraków 2015.
- Henryk Paszkiewicz, wydobyty z zapomnienia, red. M. Dąbrowska, Łódź 2019.
- Gawęda J. A., Legalizm Polski w światle prawa publicznego, Łomianki 2021.
- Kurski J., Jan Nowak-Jeziorański, Kurier wolności, Warszawa 2019.
- Piotrowski J., Piłsudczycy bez lidera, Toruń 2004. Piotrowski J., Wątki osobiste w biografii gen. Władysława Andersa – czyli o czym pisać można, a o czym nie wypada, „Wrocławskie Studia z Historii Wojskowości” 2015, t. 4.
- Rocznik Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, rok 1971–72, Londyn 1972.
- Rzepa T., O biografii jako przedmiocie i rezultacie badań psychospołecznych, „Polish Biographical Studies” 2013, nr 1.
- Aparat bezpieczeństwa wobec emigracji politycznej i Polonii, red. R. Terlecki, Warszawa 2005.
- Witalec R., Franciszek Wilk 1914–1990, Rzeszów-Warszawa 2015.
- Zamorski K., Pod anteną Radia Wolna Europa,
- Zaorski K., Bronisław Hełczyński jako Pierwszy Prezes Najwyższego Trybunału Administracyjnego (1934–1939), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2017, nr 1.
- Netoteka
- Minakowski M. J., Hełczyńscy: szlachta, mieszczanie czy frankiści? Tekst opublikowany 11 X 2017, [w:] https://minakowski.pl/helczynscy-szlachta-mieszczanie-czy-frankisci/ (dostęp: 10.10.2024).
Bronisław Hełczyński Jan Nowak-Jeziorański biografistyka rodzina family biography