Scientific Creation as a Constitutionally Protected Category and the Rules of Collective Attribution of Authorship to Scientific Works in Exact Sciences

The scope of the constitutional freedom of scientific research and dissemination of the fruits thereof covers not only the right to undertake scientific activity undisturbed by state intervention but also the guarantee of ownership rights to the results of such creative human activity, as „intangible goods” of human creators. The researcher should be protected regardless of whether the form of research outcomes’ formulation demonstrate abilities to be express as independent work or a contribution to independent work. The legal basis for the freedom of scientific research understood in this way may be found in Art. 73 in conjunction with Art. 64(1) and (2) and Art. 21(1) as well as Art. 32 of the Constitution of the Republic of Poland. The systematic interpretation of these provisions makes it possible to formulate a constitutionally binding standard for the protection of the rights of the creator and gives the basis for formulating public legal right with relevant content like above it is drawn. The implementation of understood in this way public legal right may be asserted claims directly before a court.

Twórczość naukowa jako kategoria chroniona konstytucyjnie oraz zasady przypisywania zbiorowego autorstwa dzieł naukowych w naukach ścisłych

Konstytucyjna wolność badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników obejmuje swym zakresem nie tylko wolne od ingerencji państwa uprawnienie do podejmowania działalności naukowej, ale także gwarancję praw własności do owoców tej aktywności twórczej człowieka jako służących mu „dóbr niematerialnych”. Ochrona taka powinna przysługiwać badaczowi niezależnie od tego, czy sposób wyrażenia wyników badań wykazuje zdolność do ustalenia jako samodzielny utwór lub dzieło wkładowe doń. Podstaw prawnych tak zdefiniowanej treści wolności naukowej poszukiwać należy w art. 73 w zw. z art. 64 ust. 1 i 2 i art. 21 ust. 1 oraz art. 32 Konstytucji RP. Te przepisy poddane systemowej wykładni formułują wiążący ustawodawcę konstytucyjny standard ochrony praw twórcy, tworząc jednocześnie podstawy do wyinterpretowania z nich odnośnej treści publicznego prawa podmiotowego. Realizacji tak rozumianego prawa podmiotowego jednostka może dochodzić bezpośrednio przed sądem.

REFERENCES:

Literature:

• Abbott A., Schiermeier Q., How European scientists will spend €100 billion, “Nature”
  2019, vol. 569.
• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2015.
• Banaszkiewicz B., Konstytucyjne podstawy prawa własności, Warszawa 1999.
• Biłgorajski A., Granice wolności wypowiedzi. Studium konstytucyjne, Warszawa 2013.
• Brzozowski W., Konstytucyjna wolność badań naukowych i ogłaszania ich wyników, [in:]
  Prawo nauki. Zagadnienia wybrane, eds. A. Wiktorowska, A. Jakubowski, Warszawa
  2014
• Chorążewska A., Biłgorajski A., Konstytucyjna wolność badań naukowych a ochrona pracy
  naukowej. Studium przypadków z nauk ścisłych eksperymentalnych, Katowice 2018.
• Daszkiewicz K., Daszkiewicz W., Glosa do wyroku SN z 18.11.1969, VKN 267/69, „Państwo
  i Prawo” 1973, No. 5.
• Editorial, Defining the scientific method, „Nature Methods” 2009, vol. 6, No. 4.
• Garlick L., Derlatka M., Komentarz do art. 73, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.
  Komentarz, eds. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
• Garlicki L., Jarosz-Żukrowska S., Komentarz do art. 64, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej
  Polskiej. Komentarz, eds. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
• Garlicki L., Uwagi do art. 64 Konstytucji, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz,
  vol. 3, eds. L. Garlicki, Warszawa 2003.
• Garlicki L., Uwagi do art. 73 Konstytucji, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz,
  vol. 3, ed. L. Garlicki, Warszawa 2003.
• Górnicz-Malcahy A., Utwór naukowy jako przedmiot ochrony autorskoprawnej, [in:] Aktualne
  zagadnienia prawa prywatnego, ed. E. Marszałek, Wrocław 2012.
• Greene M.T., The demise of the lone author, “Nature” 2007, vol. 450, Iss. 7173.
• Greser J., Prawa autorskie a prawa człowieka (§ 6. Prawa autorskie w Konstytucji RP),
  [in:] Granice prawa autorskiego, eds. J. Kępiński, K. Klafkowska-Waśniowska, R. Sikorski,
  Warszawa 2010.
• Jankowska M., Autor i prawo do autorstwa, Warszawa 2011.
• Jasińska K., Ochrona idei – zagadnienia wybrane, [in:] Zagadnienia prawa autorskiego,
  ed. J. Barta, „Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ” 2006, No. 93.
• Kiser G.L., No more first authors, no more last authors, “Nature” 2018, vol. 561.
• Kopff A., Prawo cywilne a prawo dóbr niematerialnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersyetu
  Jagielońskiego. Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej” 1975, No. 5.
• Królikowski M., Szczucki K., Komentarz do art. 73, [in:] Konstytucja RP. Komentarz, eds.
  M. Safian, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Łabno A., Ograniczenia wolności i praw człowieka na podstawie art. 31 Konstytucji III
  RP, [in:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, eds. B. Banaszak, A. Preisner,
  Warszawa 2002.
• Markiewicz R., Ochrona prac naukowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagielońskiego.
  Prace z wynalaz-czości i ochrony własności intelektualnej” 1990, No. 55.
• Mozgawa M., Prawo autorskie i prawa pokrewne. Zarys wykładu, Warszawa 2005.
• Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, ed. D. Flisak, Warszawa 2014.
• Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, eds. J. Barta J., R. Markiewicz, Warszawa
  2011
• Prawo autorskie. Orzecznictwo, eds. S. Stanisławska-Kloc, A. Matlak, Warszawa 2010.
• Sobczak J., Wolność badań naukowych – standardy europejskie i rzeczywistość polska,
  „Nauka i Szkolnictwo Wyższe” 2007, No. 2/30.
• Sokołowska D., „Omnis definitio periculosa”, czyli kilka uwag o zmianie paradygmatu
  utworu, [in:] Granice prawa autorskiego, eds. J. Kępiński, K. Klafkowska-Wiśniowska,
  R. Sikorski, Warszawa 2010.
• Starck Ch., Wolność badań naukowych i jej granice, „Przegląd Sejmowy” 2007, No. 3.
• Święcka K., Święcki J.S., Prawo autorskie i prawa pokrewne, Warszawa 2004.
• Wojtyczek K., Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji
  RP, Kraków 1999.
• Zaradkiewicz K., Instytucjonalizacja wolności majątkowej. Koncepcja prawa podstawowego
  własności i jej urzeczywistnienie w prawie prywatnym, Warszawa 2013.