Prawa językowe w Federacji Rosyjskiej: commùne bònum czy bonorum privata? Język v. konstytucja

Language rights in the Russian Federation: commùne bònum or bonorum privata? Language v. Constitution

The article presents the approaches to protecting an individual’s linguistic rights that appear in the literature on the subject and then the method of its implementation in the Russian Federation’s legislation. The conducted research allowed us to identify two ways of qualifying an individual’s linguistic rights as human rights. The first is based on understanding them as one of the rights of national minorities, and the second as a category of personal rights. The approaches interpenetrate each other because the native language of an individual is, on the one hand, an expression of national identity and, on the other, a personal good through which he expresses himself. The analysis leads to the conclusion that the state not only does not guarantee language rights but even that they may be violated. The constitution-maker created the conditions for reconciling this category of rights against international obligations.

W artykule zaprezentowano występujące w literaturze przedmiotu podejścia do ochrony praw językowych jednostki, a następnie sposób jej realizacji w ustawodawstwie Federacji Rosyjskiej. Prowadzone badania pozwoliły na zidentyfikowanie dwóch sposobów kwalifikowania praw lingwistycznych jednostki jako praw człowieka. Pierwsze z nich opiera się na rozumieniu ich jako jednego z praw mniejszości narodowych, a drugie jako kategorii dóbr osobistych. Niewątpliwie oba podejścia w pewnym zakresie wzajemnie się przenikają, bowiem ojczysty język jednostki jest z jednej strony wyrazem tożsamości narodowej, a z drugiej dobrem osobistym, za pomocą którego wyraża siebie. Analiza przepisów Konstytucji Rosji prowadzi do wniosku, że państwo to nie tylko nie udziela gwarancji prawom językowym, ale wręcz że mogą być one naruszane. Ustrojodawca w ostatniej noweli do ustawy zasadniczej stworzył bowiem warunki do godzenia w tę kategorię praw wbrew zobowiązaniom międzynarodowym. Wg Jerzego Zajadły obserwowany w tym zakresie w Rosji swoisty proces samowykluczania się ze społeczności międzynarodowej można nazwać kontrkulturą prawną.

REFERENCES:

• Arzoz X., Language rights as legal norms, „European Public Law” 2009, nr 15.
• Bambust I., Kruger A., Kruger T., Constitutional and judicial language protection in multilingual states: a brief overview of South Africa and Belgium, „Erasmus L.” 2012, Rev. 5.
• Connolly D., Nam S., Time for a fourth generation of human rights?, UN Research Institute for Social Development, http://www. unrisd. org/TechAndHumanRights-Soh-et-al
• Hedman C., Magnusson U., Student ambivalence toward second language education in three Swedish upper secondary schools, „Linguistics and Education” 2020, nr 55.
• Jankiewicz S., Knyaginina N., Prina F., Linguistic Rights and Education in the Republics of the Russian Federation: Towards Unity through Uniformity. „Кeview of central and east european law” 2020, nr 45.1.
• Kourtit K., Geography of Migration: An Introduction, [w:] The Economic Geography of Cross-Border Migration, eds. K. Kourtit, B, Newbold, P. Nijkamp, M. Partridge, Cham 2021.
• Lipowicz I., Mędrzycki R., Szmigiero M., Prawo administracyjne, Warszawa 2015.
• Mrozek J., Rozważania prawne wokół pojęcia „wolność słowa”, „Media Kultura Komunikacja Społeczna” 2012, nr 8.A. Szmyt
• Polak P., Trzciński J., Konstytucyjna zasada godności człowieka w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2018, nr 40.
• Roche G., Tibetan language rights and civil society in the People’s Republic of China: Challenges of and for rights. „Asian Studies Review” 2021, nr 45.1.
• Vigouroux C., Mufwene S., Bridging Linguistics and Economics, Cambridge University Press 2020.
• Zajadło J., Demos, nomos, epieikeia - czego we współczesnych sporach konstytucyjnych możemy się nauczyć od starożytnych Greków?, [w:] Polsko-ukraińskie miscellanea prawnicze, red. A. Szmyt, J. Boszycki, Gdańsk 2020.
• Арутюнова М.А., Языковая политика и статус русского языка в СССР и государствах постсоветского пространства, „Вестник Московского университета Серия 25. Международные отношения и мировая политика” 2012, № 1.
• Брагина Н.Г., Языковая политика СССР: фрагменты политической истории русского языка, „Russian History” 2002, 29, No. 2/4.
• Кравец И.А., Господство права, границы конституционного судебного правотворчества и принцип соразмерности (российский опыт и практика ЕСПЧ), „Правотолкование и проблема судебного правотворчества” 2020, № 4.
• Шубарина Л.В., Роль конституционного Суда в разрешении проблем толкования решений ЕСПЧ, „Правопорядок: история, теория, практика” 2020, № 2 (25).
• Эктумаев А.Б., О месте свободы слова в системе конституционных прав и свобод, „Международный научно-исследовательский журнал” 2020, № 5.