Threat to Human Rights Derogation in the Context of Polish Counter-Terrorism Legislation
- Institution: University of Wroclaw
- ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7483-3115
- Year of publication: 2024
- Source: Show
- Pages: 52-77
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/rop2024304
- PDF: rop/29/rop2904.pdf
Terrorist attacks are presently one of the most serious threats to human life and security, both for states and individuals. The protection of these assets is one of the most important obligations of the state. Increasingly, this comes at the expense of other goods, such as the protection of freedoms and human rights. This article reflects on the threat of human rights derogation in the context of counter-terrorism regulations currently in force in Poland. International treaties safeguarding the protection of fundamental freedoms and human rights, on a global and regional scale, contain clauses allowing their temporary derogation due to any danger threatening “the life of the nation”. According to these clauses, derogation may be used in emergency situations, when there is clear and present danger for society as a whole and for the functioning of democratic institutions. Terrorist events as defined in the Polish Counter-Terrorism Act, are not qualified as such. Derogation is permissible when certain conditions are met and for a limited period of time, both of which are not clearly defined in the relevant provisions of the Act. As a consequence, the content of a number of these provisions is arguably violating the guarantees prescribed in international treaties.
REFERENCES:
- Borkowski, R. (2017). Bezpieczeństwo antyterrorystyczne Rzeczypospolitej Polskiej. Wprowadzenie. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, 2.
- Chorbot, P. (2017). Ustawa o działaniach antyterrorystycznych. Komentarz do niektórych regulacji. In: P. Burczaniuk (ed.). Uprawnienia służb specjalnych z perspektywy współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa narodowego: wybrane zagadnienia (pp. 61–63). Warszawa.
- Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego, Dz.Urz. UE, L. z 2000 r., Nr 178. (2000).
- Dyrektywa 2004/38/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich, zmieniająca rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylająca dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG, Dz.Urz. UE, L. nr 158, p. 77 ze zm. (2004).
- European Commission of Human Rights, Report of the Sub-Commission Council of Europe, The Greek Case. (n.d.).
- European Commission for Democracy Through Law – Venice Commission, Report on Counter-terrorism Measures and Human Rights. (n.d.). Retrieved from: https:// rm.coe.int/1680640e49.
- Europejska Konwencja o Zwalczaniu Terroryzmu, sporządzona w Strasburgu dnia 27 stycznia 1977 r., Dz.U. z 1996 r., Nr 117, poz. 557. (1996).
- Fundacja ePaństwo. (2016). Opinia do rządowego projektu ustawy o działaniach antyterrorystycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 516). Retrieved from: https://epf.org.pl/pl/2016/06/03/opinia-o-ustawie-antyterrorystycznej.
- Garlicki, L. (2010). Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Tom I. Komentarz do artykułów 1-18. Komentarz do art. 2. Warszawa.
- Globalna Strategia Zwalczania Terroryzmu. (n.d.). Retrieved from: http://www.unic.un.org.pl/terroryzm/strategia.php.
- Gronowska, B. (2005). Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu z dnia 17 marca 2005 r. w sprawie Bubbins przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (dot. Interwencji policji z użyciem broni palnej w kontekście prawa człowieka do życia). Prokuratura i Prawo, 7-8.
- Helsińska Fundacja Praw Człowieka. (2016). Uwagi do projektu ustawy o działaniach antyterrorystycznych (Druk sejmowy nr 516), pismo nr 987/2016/MPL z dnia 18 maja 2016 r.
- Hofmański, P. (2010). Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, vol. I. In: L. Garlicki (ed.). Komentarz do artykułów 1-18. Komentarz do art. 5 (pp. 63–64). Warszawa.
- Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Dz.U. z 2009 r., nr 203, poz. 1569, p. 15626.
- Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Akt Końcowy sporządzony w Helsinkach dnia 1 sierpnia 1975 r. (1975). Retrieved from: http://web.archive.org/web/20160508202207/http://stosunki-miedzynarodowe.pl:80/traktaty/akt_koncowy_KBWE.pdf
- Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., Dz.U. z 1993 r., nr 61, poz. 284. (1950). Rerieved from: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19930610284/O/D19930284.pdf
- Konwencja Rady Europy o Zapobieganiu Terroryzmowi, sporządzona w Warszawie dnia 16 maja 2005 r., Dz.U. z 2008 r., Nr 161, poz. 998. (2005).
- Michalska, A. (1997). Niebezpieczeństwo publiczne, które zagraża życiu narodu. In: T. Jasudowicz (ed.). Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych: ze szczególnym uwzględnieniem prawa i praktyki polskiej (pp. 11–25). Toruń.
- Międzynarodowy Pakt Praw Człowieka i Obywatela otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966, Dz.U. z 1977 r., nr 38, poz. 167. (1977). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19770380167/O/D19770167.pdf
- Nellis, A. M. & Savage, J. (2012). Does Watching the News Affect Fear of Terrorism? The Importance of Media Exposure on Terrorism Fear. Crime & Delinquency, 58(5), 748–768.
- Niemczyk, P. (2016). Ustawa, która nie poprawi bezpieczeństwa. niezniknelo.pl. Retrieved from: http://niezniknelo.pl/OK2/panstwo/niemczyk-ustawa-ktora-nie-poprawibezpieczenstwa/index.html.
- Nowicki, M. A. (2013). Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Warszawa.
- Organizacja Narodów Zjednoczonych, Komisja Praw Człowieka, zestawienie 127 posiedzenia zorganizowanego w Lake Success, Nowy Jork, 14 czerwca 1949 r. (1949). Retrieved from: http://hr-travaux.law.virginia.edu/document/iccpr/ecn4sr127/nid1826.
- Organizacja Narodów Zjednoczonych, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka przyjęta podczas Trzeciej Sesji Zgromadzenia Ogólnego, obradującej w Paryżu w dniu 10 grudnia 1948 r., Article 1. (1948). Retrieved from: http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf.
- Projekt ustawy o działaniach antyterrorystycznych z dnia 16 maja 2016 r., Druk Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej VIII kadencji nr 516 z dnia 16 maja 2016 r. Uzasadnienie do ustawy. (2016). Retrieved from: http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/9CCA65458151278AC1257FB50049D701/%24File/516.pdf.
- Radajewski, M. (2015). Derogacja praw i wolności w sytuacjach nadzwyczajnych w międzynarodowych systemach ochrony praw człowieka. In: M. Jabłoński, T. Jurczyk, & P. Gutierrez (eds.), Międzynarodowa ochrona praw człowieka – współczesne problemy na świecie. Wrocław.
- Rekomendacje Komitetu Ministrów i Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy ujęte w opracowaniu The Fight Against Terrorism. Council of Europe Standard. Wskazówki przyjęte przez Komitet Ministrów dnia 11 lipca 2002 r. a zawarte w Guideline on Human Right and the Fight Against Terrorism a także opinii Komisji Weneckiej Opinion on the Protection of Human Right in Emergency Situations przyjęta podczas 61 sesji plenarnej w dniach 17-18 marca 2006 r. (2006).
- Resolution adopted by the General Assembly. Protection of human rights and fundamental freedoms while countering terrorism No. A/RES/60/158. (2005). Retrieved from: http://www.worldlii.org/int/other/UNGA/2005/187.pdf
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 lipca 2016 r. w sprawie katalogu incydentów o charakterze terrorystycznym, Dz.U. z 2016 r., poz. 1092. (2016).
- Rzecznik Praw Obywatelskich. (2016). Opinia do projektu ustawy o działaniach antyterrorystycznych, pismo z dnia 19 maja 2016 r., nr II 520,2,2016, p. 2, 6, 9, 16, 17. Retrieved from: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/projekt-ustawy-o-dzialaniachantyterrorystycznych-opinia-rpo.
- Rzecznik Praw Obywatelskich. (2016). Wniosek o zbadanie konstytucyjności przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych. Retrieved from: http://trybunal.gov.pl/postepowanie-i-orzeczenia/wokanda/art/10130-ustawaantyterrorystyczna.
- Siracusa Principles on the Limitation and Derogation Provisions in the International Covenant on Civil and Political Rights. Annex, UN Doc E/CN.4/1984/4. (1984). Retrieved from: https://www.uio.no/studier/emner/jus/humanrights/HUMR5503/h09/undervisningsmateriale/SiracusaPrinciples.pdf.
- Sündberg, U. (2005). Human Rights and Terrorism: Some Comments on the Work of United Nation’s Commission on Human Rights. Revue Internationale De Droit Pénal, 76, 319–337.
- Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską sporządzony w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r. Dz.U. z 2009 r., nr 203, poz. 1569. (2009).
- Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa, Dz.U. z 1990 r., nr 30, poz. 180, Article 1 section 2 point 2. (1990).
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2004 r., nr 93, poz. 889. (2004).
- Ustawa z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, Dz.U. z 2014, poz. 1525 z późn. zm. (2014).
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 2008 r. o ochronie danych osobowych. Dz.U. z 2015 r., poz. 2135. (2015).
- Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, Dz.U. z 2013 r., poz. 1650 z późn. zm. (2013).
- Uzasadnienie do projektu ustawy o działaniach antyterrorystycznych oraz zmianie niektórych innych ustaw, Sejm RP, VIII kadencja, Druk Nr 516. (n.d.). Retrieved from: http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/9CCA65458151278AC1257FB50049D701/%24File/516.pdf.
- Winczorek, P. (2008). Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Warszawa.
- Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2000 r., sygn. P. 12/99. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego: Zbiór Urzędowy. (2000).
- Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2003 r., sygn.. akt K 28/02 w sprawie konstytucyjności przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. (2003). https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/Sprawa?cid=1&dokument=416&sprawa=2703
- Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 lipca 2014 r., sygn. K 23/11. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego: Zbiór Urzędowy, 2014, z. 7/ A, poz. 80. (2014).