Kwestia rasizmu w myśli ideologów Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (1929–1945)
- Institution: Uniwersytet Wrocławski
- ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2855-4430
- Year of publication: 2018
- Source: Show
- Pages: 214-240
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/siip201811
- PDF: siip/17/siip1711.pdf
Question of racism in the thought of the ideologists of the Organization of Ukrainian Nationalists (1929–1945)
The goal of the article is to show what role did the racist elements play in the ideology of the Organization of Ukrainian Nationalists and whether they were present in that ideology at all. In the scientific discourse it remains controversial, whether OUN was in fact a fascist organization. Those discussions very often ignore the question of racism and its role in both Italian fascism and Ukrainian nationalism. It is also rarely analyzed what was the nature of those racist elements. In the article the historical-legal method has been used, as well as the comparative method. The problem has not been analyzed in the chronological manner, in order to secure the clarity of the article Applied structure of the paper allows showing the analyzed problem from the most general questions to more detailed ones. Works of the ideologists connected with OUN, such as Dmytro Dontsov, Volodymyr Martynec’, Dmytro Orlyk, Yuliyan Vassyjan and Yuriy Lypa have been analyzed, Author decided to underline most important parts of their thought presented in their books and pamphlets and compare their views on each issue. It allowed to indicate that racism is often a topic presented in the works of the ideologists of OUN, although there is no one version of that thought. Every author presents his own view on that topic and other approach. However, they seem to become gradually more interested in the problem of the race in late 30’s and 40’s. However Ukrainian racism is not a biological racism. It treats the race as the spiritual phenomenon with a biological substrate.
Celem artykułu jest wskazanie, czy w ideologii Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów znaleźć można elementy rasistowskie oraz jaką ewentualnie rolę pełniły. W nauce wciąż prowadzona jest dyskusja odnośnie do tego, czy OUN była organizacją o charakterze faszystowskim. Rozważania na ten temat często pomijają wątek rasizmu i jego roli zarówno we włoskim faszyzmie, jak i ukraińskim nacjonalizmie integralnym. Pomija się także rodzaj prezentowanego rasizmu. W artykule wykorzystano metodę historyczno-prawną, przy zastosowaniu badań porównawczych. W pracy odstąpiono od ściśle chronologicznego ujęcia problemu ze względu na czytelność wywodu: przyjęty układ pracy pozwala na prześledzenie omawianego problemu od kwestii najbardziej ogólnych do szczególnych. Analizie poddano prace istotnych myślicieli związanych z OUN, takich jak Dmytro Doncow, Wołodymyr Martynec′, Dmytro „Orłyk”, Julijan Wassyjan oraz Jurij Łypa. Zdecydowano się na wskazanie najważniejszych kwestii poruszanych w ich szkicach i książkach oraz porównanie ich poglądów. Porównanie pozwoliło wskazać, że rasizm często pojawia się w pismach ideologów OUN, jednak nie istnieje jedna jego wersja. Każdy z autorów prezentuje własne poglądy na ten temat oraz różne podejście. Jednocześnie zainteresowanie wątkami rasistowskimi wzrasta wyraźnie w drugiej połowie lat 30. oraz w latach 40. XX w. Nie jest to jednak rasizm biologiczny, lecz traktujący rasę jako zjawisko duchowe z pewną domieszką czynnika biologicznego.
BIBLIOGRAFIA:
- Antonowycz W., Try nacjonalni typy narodni, http://litopys.org.ua/anton/ant03.htm, 10.11.2018.
- Bakanow A., Ni kacapa, ni żyda, ni ljacha. Nacionalnyj wopros w ideologii Organizacii ukrajinskich nacionalistow, 1929-1945 gg., Moskwa 2014.
- Bernhard P., Blueprints of Totalitarianism: How Racist Policies in Fascist Italy Inspired and Informed Nazi Germany, „Fascism” 2017, Vol. 6, Issue 2, http://booksandjournals.brillonline.com/content/journals/10.1163/22116257, 5.11.2018.
- Błażejewska J. M. Reprezentacija nacionalnoho charakteru w publicistyci J. Łypy (za pracjami «Pryznaczennja Ukrajiny» ta «Ukrajins’ka Rasa»), „Wisnyk Charkiwskoji derżawnoji akademiji kultury” 2013, nr 39.
- Carynnyk M., Wrogowie naszego odrodzenia. Dyskusje ukraińskich nacjonalistów o Żydach 1929–1947; O. Zajcew, Organizacja ukraińskich nacjonalistów i „kwestia żydowska” (lata 30. XX wieku), [w:] OUN, UPA i Zagłada Żydów, red. A.A. Zięba, Kraków 2015.
- Deniker J., The races of Man: An outline of Anthropology and Ethnography, London 1900.
- Doncow D., Duch naszoji dawnyny, Mjunchen 1953.Gorny M., Wielka wojna profesorów, Warszawa 2014.Jendyk R., Antropołohiczni prykmety ukrajins‘koho narodu, Lwiw 1934.
- Jendyk R., Wstup do rasowoji budowy Ukrajiny: osnowni pytannia z zahalnojii suspilnoji antropołohiji ta ewhenika Ukrajiny, Mionchen 1949.Kuryło T., Szcze raz pro OUN ta faszyzm, https://zaxid.net/shhe_raz_pro_oun_ta_fashizm_n1250264, 10.11.2018.
- Łypa J., Bij za ukrajins’ku literaturu. Kyjiw, wiczne misto, [w:] J. Łypa, Twory, t. 4, Lwiw 2012.
- Łypa J., Ukrajins’ka doba, Odessa 1936.
- Łypa J., Ukrajins’ka rasa, http://www.vatra.cc/rasa/yuriy-lypa-ukrayinska-rasa.html, 12.10.2018.
- Łypa J., Wseukrajins’ka Trylohija, t. 1, Kyjiw 2007.
- Łysiak-Rudnycki I., Nacjonalizm, [w:] I. Łysiak-Rudnycki, Między historią a polityką, Wrocław 2012.Marszał M., Faszyzm i jego oblicza, [w:] Varia Doctrinalia, red. Ł. Machaj, Wrocław 2012.Martynec W., Za zuby i pazuri naciji, Paryż 1937.
- Martynec W., Żydjiws’ka probłema w Ukrajini, [w:] Ideja w nastupi, Łondon 1938. Myron-Orłyk D., Ideja i czyn Ukrajiny, 1940, http://dontsov-nic.com.ua/wp-content/uploads/2017/03/Ideya-i-Chyn.pdf, 13.11.2018.
- Nacija jak species, http://avr.org.ua/getPDFasFile.php/arhupa/hdasbu-13-376-6-001.pdf, 21.11.2018.
- Poliszczuk W., Integralny nacjonalizm ukraiński jako odmiana faszyzmu, Toronto 2003.Połomski F., Ustawodawstwo rasistowskie III Rzeszy i jego stosowania na górnym Śląsku, Katowice 1970.
- Postanowy II Wełykoho zboru Orhanizaciji Ukrajinś kych Nacionalistiw. Kwiteń 1941 roku, https://uk.wikisource.org/wiki/, 19.11.2018.
- Quine M.S., Racial „Sterility” and „Hyperfecundity” in Fascist Italy: Biological Politics of Sex and Reproduction, „Fascism” 2012, nr 1.
- Rossoliński-Liebe G., Bandera. Faszyzm, ludobójstwo, kult, Warszawa 2018.Rudnyckij S., Czomu my choczemo samostijnoji Ukrajiny, Lwiw 1994.Rusow J., Dusza narodu i duch nacji, Filadelfija 1948.
- Shekvotsov A., By Cross and Sword: ‘Clerical Fascism’ in Interwar Western Ukraine, „Totalitarian Movements and Political Religions” 2007, nr 8.Sierpowski S., Rasizm faszystowskich Włoch, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/708/1/Rasizm%20faszystowskich%20Wloch.pdf, 5.11.2018.
- Stryjek T., Ukraina przed końcem historii. Szkice o polityce państw wobec pamięci, Warszawa 2014.
- Stryjek T., Ukraińska idea narodowa okresu międzywojennego, Toruń 2013.
- Tokarczyk R., Współczesne doktryny polityczne, Warszawa 2010.
- Tomasiewicz J., W poszukiwaniu istoty faszyzmu, „Historia i polityka” 2009–2010, nr 2–3 (9–10).
- Wassyjan J., Prostir miż Moskwoju i Bizantijeju, [w:] J. Wassyjan, Twory, t. 1, Toronto 1972.
- Wassyjan J., Wojujucza Ukrajina, [w:] J. Wassyjan, Twory, t. 1, Toronto 1972.
- Wolkow F., Antropoligiczeskija osobennosti ukrajinskago naroda, [w:] Ukrajinskij narod w jego proszłom i nasto jaszczem, t. 2, red. F.K. Wołkow [et al.], Sankt Petersburg 1916.Wysocki R., Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów w Polsce w latach 1929–1939, Lublin 2003.
- Wysocki R., W kręgu integralnego nacjonalizmu. Czynny nacjonalizm Dmytra Doncowa na tle myśli nowoczesnych Romana Dmowskiego. Studium porównawcze, Lublin 2014.
- Zaitsev O., Fascism or ustashism? Ukrainian integral nationalism of the 1920s–1930s in comparative perspective, „Communist and post-communist studies” 2015, nr 48.
Ukraina rasizm nacjonalizm OUN ideologia faszyzm Ukraine racism nationalism ideology fascism