Katolicka moralność małżeńsko-rodzinna w ocenie młodzieży szkolnej

  • Author: Janusz Mariański
  • Institution: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
  • ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0620-8000
  • Year of publication: 2022
  • Source: Show
  • Pages: 25-42
  • DOI Address: https://doi.org/10.15804/ve.2022.03.03
  • PDF: ve/3/ve303.pdf

Catholic Marital and Family Morality in the View of School Youth

The author analyses several issues related to the broadly understood human sexuality perceived in the perspective of pro-family values and norms of Catholic provenance. In sociological research, the results of which are discussed in this article, high school students responded to selected attitudes and behaviours negatively evaluated in Catholic marital and family ethics, such as: sexual intercourse before church marriage, use of contraceptives, marital infidelity, divorce, and abortion. The changes taking place in the sphere of intimacy are clear. A significant part of young Poles is in a dissonant-stressful situation. There is no correspondence between a personally recognised and practiced value system and a value system derived from religion. Some Catholics live according to rules and norms that have no legitimacy in the Catholic religion. However, it should be emphasized that sociologists with an empirical orientation are more interested in questioning and transgressing moral norms than in their content or social recognition, and they speak too hastily about permissiveness and moral relativism.

Autor analizuje kilka kwestii związanych z szeroko rozumianą seksualnością człowieka postrzeganą w perspektywie wartości i norm prorodzinnych o proweniencji katolickiej. W badaniach socjologicznych, których wyniki są omawiane w niniejszym artykule młodzież szkół średnich ustosunkowała się do wybranych postaw i zachowań negatywnie ocenianych w katolickiej etyce małżeńsko-rodzinnej, jak: współżycie seksualne przed ślubem kościelnym, stosowanie środków antykoncepcyjnych, niewierność małżeńska, rozwody i przerywanie ciąży. Zmiany, jakie dokonują się w sferze intymności, są bardzo wyraźne. Znaczna część młodych Polek i Polaków znajduje się w sytuacji dysonansowo-stresowej. Nie ma zgodności pomiędzy osobiście uznawanym i praktykowanym systemem wartości a systemem wartości wynikającym z religii. Część katolików żyje według reguł i norm, które nie mają legitymizacji w religii katolickiej. Trzeba jednak podkreślić, że socjologowie o orientacji empirycznej częściej interesują się kwestionowaniem i przekraczaniem norm moralnych niż ich treścią czy uznaniem społecznym i zbyt pospiesznie mówią o permisywizmie i relatywizmie moralnym.

REFERENCES:

  • Baniak, J. (2016). Małżeństwo i rodzina w wyobraże­niach i ocenach młodzieży licealnej i akademickiej. Między konformizmem i kontestacją. Studium so­cjologiczne. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
  • Baniak, J. (2022). Religijność i moralność młodzieży polskiej w latach 1956–2018 na tle przemian cywili­zacyjnych i społecznych. Studium socjologiczne. Wy­dawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM.
  • Biernat, T., Dyczewski, L., Sobierajski, P., Szulich-Ka­łuża, J. (2007). Wyobrażenia młodzieży w Polsce o małżeństwie. Paedagogia Christiana, 1.
  • Boguszewski, R. (2014). (Nie)religijna moralność ka­tolików w Polsce. Zeszyty Naukowe KUL, 1.
  • Boguszewski, R. (2015). Religia a życie codzienne, czyli m.in. o wyzwaniach dla Kościoła katolickiego w Polsce. Colloquium Wydziału Nauk Humani­stycznych i Społecznych, 4.
  • Boguszewski, R. (2021). Stosunek Polaków do wybra­nych zjawisk i zachowań kontrowersyjnych moral­nie. Komunikat z badań CBOS, 165.
  • Boguszewski, R., Feliksiak, M., Gwiazda, M., Kalka, J. (2014). Młodzież o sobie: wartości, obyczajowość, grupy odniesienia. W: M. Grabowska, J. Kalka (red.). Młodzież 2013. Opinie i Diagnozy nr 28. CBOS.
  • Cyrułowski, R. (2005). Religijność młodzieży ponad­gimnazjalnej (raport z badań socjologicznych we Włocławku). Ateneum Kapłańskie, 2(576).
  • Czapka, E. (2015). Życie seksualne. W: Z. Kawczyń­ska-Butrym, M. Butrym, E. Czapka (red.), Studenci lubelskich uczelni. Zachowania związane z ryzy­kiem zdrowotnym 20 lat później. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  • Dubis, M. (2017). Rodzina jako wartość i płaszczyzna transformacji wartości. W: B. Szluz (red.), Obraz współczesnej rodziny. Teoria i badania. Wydawnic­two Uniwersytetu Rzeszowskiego.
  • Giddens, A. (2004). Socjologia. Tłum. A. Szulżycka. Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Giddens, A. [współpraca Ph.W. Sutton]. (2012). Socjo­logia. Tłum. O. Sara, A. Szulżycka, P. Tomanek. Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Grzybek, G. (2006). Etos małżeństwa a wychowanie. W: W. Korzeniowska, U. Szuścik (red.), Hi­storia i współczesność. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
  • Gwiazda, M. (2004). Postawy młodzieży wobec kon­taktów seksualnych. W: B. Badora (red.), Młodzież 2003. Opinie i Diagnozy nr 2. CBOS.
  • Gwiazda, M. (2016a). Młodzież i seks. W: Młodzież 2016. Raport z badania sfinansowanego przez Kra­jowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. CBOS.
  • Gwiazda, M. (2016b). Stosunek do aborcji. W: Mło­dzież 2016. Raport z badania sfinansowanego przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. CBOS.
  • Holt, J. (2021). Idee, które zmieniły świat. Od Einsteina i Gödla po Turinga i Dawkinsa. Tłum. T. Lanczew­ski. Copernicus Center Press.
  • Jędrzejko, M., Moczuk, E., Szwedzik, A. (2022). Ra­zem? Tak. Ślub? Niekoniecznie. Wydawnictwo Wyż­sza Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrow­cu Świętokrzyskim.
  • Kawalec, I. (2019). Stosunek do aborcji. W: M. Gra­bowska, M. Gwiazda (red.), Młodzież 2018. Opinie i Diagnozy nr 43. CBOS.
  • Kawalec, I. (2022). Stosunek do aborcji. W: M. Gra­bowska, M. Gwiazda (red.), Młodzież 2021. Dia­gnozy i Opinie, nr 49. CBOS.
  • Kaźmierska, K. (2018). Młodzież archidiecezji łódzkiej. Szkic do portretu. Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
  • Korczyński, T. (2015). Polska młodzież o rodzinie, war­tościach i własnej religijności. Analiza socjologicz­na w paradygmacie socjologii wiedzy. W: J. Zimny (red.), Podstawy prawno-teologiczne. Wy­dział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli. Katedra Pedagogiki Katolickiej.
  • Machaj, I., Mariański, J. (2016). Społeczne konteksty przemian wartości. W: G. Skąpska, M.S. Szczepań­ski, Ż. Stasieniuk (red.), Co po kryzysie? Polskie To­warzystwo Socjologiczne.
  • Mariański, J. (2008). Emigracja z Kościoła. Religijność młodzieży polskiej w warunkach zmian społecznych. Wydawnictwo KUL.
  • Mariański, J. (2012). Małżeństwo i rodzina w świado­mości młodzieży maturalnej – stabilność i zmiana. Wydawnictwo Adam Marszałek.
  • Mariański, J. (2018a). Kondycja religijna i moralna młodzieży szkół średnich w latach 1988–1998–2005– 2017 (raport z ogólnopolskich badań socjologicz­nych). Wydawnictwo Adam Marszałek.
  • Mariański, J. (2018b). Więzi rodzinne w opinii matu­rzystów puławskich (1994–2009–2016). W: D. Ka­dłubiec, E. Ogrodzka-Mazur, A. Kasperek (red.), W kręgu myśli Profesora Jana Szczepańskiego, t. IV. Wydawnictwo ARKA.
  • Mariański, J. (2022). Wartości moralne w świadomości maturzystów puławskich. Raport z badań socjolo­gicznych zrealizowanych w latach 1994–2021. Wyż­sza Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie.
  • Marody, M. (2014). Jednostka po nowoczesności. Per­spektywa socjologiczna. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
  • Nowak, B.M., Banasiak, A., Górnicka, B., Zajęcka, B. (2019). Zagrożenia życia rodzinnego w ocenie ba­danej młodzieży. W: R. Bera, S.M. Kwiatkowski (red.), Młodzież wobec współczesnych zagrożeń w ży­ciu społecznym. Wyznawania dla pedagogiki bezpie­czeństwa. Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
  • Rola, M. (2016). Wartości moralne w świadomości ma­turzystów lubelskich. Studium socjologiczne. Dru­karnia Standruk.
  • Romanowicz, W. (2017). Stosunek maturzystów Połu­dniowego Podlasia do religii, moralności i ekumeni­zmu. Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej.
  • Rozpędowski, P. (2022). Kościół wspólnotą osób wie­rzących w percepcji młodzieży. Studium teologiczno­pastoralne na podstawie badań maturzystów archi­diecezji wrocławskiej (mps pracy doktorskiej).
  • Skoczylas, K. (2011). Wartości młodych katolików regio­nu konińskiego. Studium katechetyczno-pastoralne na przykładzie wybranych szkół ponadgimnazjal­nych regionu konińskiego. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
  • Skoczylas, K. (2015). Młodzież wiejska Kujaw Wschod­nich wobec wybranych wartości moralnych. Ate­neum Kapłańskie, 3(637).
  • Slany, K. (2007). Alternatywne formy życia małżeń­sko-rodzinnego. W: A. Kojder (red.), Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne, Wydaw­nictwo WAM; Komitet Socjologii PAN.
  • Sobczak, S. (2009). Młodzież wobec stopnia akceptacji norm prawnych i moralnych. W: D. Walczak-Duraj (red.), Wartości i postawy młodzież polskiej. T. 1. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  • Sroczyńska, M. (2018). Delegitymizacja religijnego wymiaru intymności małżeńsko-rodzinnej w oce­nie młodzieży studiującej. W: S.H. Zaręba, M. Za rzecki (red.), Między konstrukcją i dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017. War­szawskie Wydawnictwo Socjologiczne.
  • Sroczyńska, M. (2020). Deligimitization of religions di­mension of marital and family intimacy in studentsʼ W: S.H. Zaręba, M. Zarzecki (eds.), Be­tween Construction and Deconstruction of the Uni­verses of Meaning. Research into the Religiosity of Academic Youth in the Years 1988–1998–2005–2017. Peter Lang.
  • Štefaňak, O. (2013). Wartości moralne maturzystów słowackich. Na przykładzie diecezji spiskiej. Wy­dawnictwo Norbertinum.
  • Szauer, R. (2015). Syndrom 191 – fenomen rekolekcji halowych. Natura i specyfika rekolekcji halowych dla młodzieży szkół średnich w Koszalinie. Socjo­logiczna analiza zjawiska, Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, 4.
  • Szlendak, T. (2004). Religia i oby­czaje seksualne młodzieży w kulturze konsumpcyj­nej. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
  • Świątkiewicz, W. (2016). Wartości rodzinne i religijne we współczesnej kulturze polskiej. W: G. Skąpska, M.S. Szczepański, Ż. Stasieniuk, Co po kryzysie? Pol­skie Towarzystwo Socjologiczne.
  • Święs, K. (2013). Kondycja religijno-moralna mło­dzieży. Stan obecny i perspektywy na przyszłość. W: J. Siewiora (red.), Dezintegracja rodziny. Wy­dawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
  • Zaremba, B. (2008). Rodzina – czy jest jeszcze warto­ścią dla młodzieży? W: W. Muszyński, E. Sikora (red.), Miłość, wierność i uczciwość na rozstajach współczesności. Kształty rodziny współczesnej. Wy­dawnictwo Adam Marszałek.
  • Zaręba, S.H. (2005). Empiryczny obraz moralnych opinii młodzieży Warszawy. W: W. Zdaniewicz, S.H. Zaręba (red.). Młodzież Warszawy – pokolenie pontyfikatu Jana Pawła II. Wydawnictwo Archidie­cezji Warszawskiej.
  • Zaręba, S.H. (2009). Identyfikacje religijne i dylematy moralne uczniów i studentów w Polsce. Collecta­nea Theologica, 2.
  • Zemło, M. (2016). Wartości i normy uczniów szkół ponadpodstawowych białostockich placówek. W: J. Mantur (red.), Styl życia młodzieży Białegostoku. Raport. Centrum Kształcenia Ustawicznego w Bia­łymstoku.
  • Zemło, M. (2017). Moralność małżeńsko-rodzinna w opinii uczniów szkół ponadpodstawowych. Ze­szyty Naukowe WSNS, 1.
  • Zemło, M. (2019). Stosunek uczniów szkół białostoc­kich do wybranych norm moralno-obyczajowych. W: J. Mantur (red.), Styl życia młodzieży Białegosto­ku (raport). Centrum Kształcenia Ustawicznego w Białymstoku.

młodzież szkolna rodzina katolicka moralność małżeńsko-rodzinna relatywizm moralny school youth family Catholic marital and family morality moral relativism

Wiadomość do:

 

 

© 2017 Adam Marszałek Publishing House. All rights reserved.

Projekt i wykonanie Pollyart