Śląsk to przestrzeń, w której splatały się dzieje Polski, Niemiec, Czechosłowacji i Czech. Tu także swe piętno odcisnęły takie wielkie ideologie jak komunizm i socjalizm. O Śląsku decyduje również polityka ekonomiczna. Śląskość to zatem przykład kultury, która kształtowała się w skomplikowanych warunkach społecznych i politycznych, decydujących o świadomości kulturowej samych Ślązaków, a także o ich tożsamości. Celem artykułu jest próba rozpoznania, jak w obrębie polskiej narracji konstruuje się polskość Śląska i jak sprzyja (lub nie sprzyja) ona emancypacji tożsamości etnicznie śląskiej. Na potrzeby tego zadania autorka dokonała analizy książki Zofii Kossak „Nieznany kraj” (pierwsze wydanie 1931), korzystając z koncepcji metanarracji Jeana-Françoisa Lyotarda. Drugim zadaniem artykułu jest refleksja wokół jednej z konsekwencji uwikłania śląskości w polskość i niemieckość, co powoduje, że Ślązacy są dla Polaków nie dość polscy i jednocześnie dla Niemców są nie dość niemieccy? Kontekstem tej refleksji są koncepcje: „kultury” jako przestrzeni wytwarzania znaczeń (Clifforda Geertza) i „świata” jako egzystencji człowieka (Václava Havla).

Neither a Pole nor a German – a Silesian – about recognizing one’s own ethnicity

The inspiration for the article is Zbigniew Rokita’s book “Kajś. A Tale of Upper Silesia”. It allowed the author to reflect on the issue of ethnic recognition of a human being as the basis for constructing an ethnic identity. The theoretical context consists of two theses: the first one (following Hannah Arendt) says that human beings always come to this world as new, as strangers, and to make their humanity more real, they need to act and speak; the second thesis (following Martin Heidegger) refers to the “truth of being” and proves that human habitation in the world is complicated. Attempts to understand the relationship between ethnic recognition and identity allowed the author to formulate the thesis that ethnicity is nothing else but knowledge about one’s family, community and the land inhabited by generations. The recognition of ethnicity itself can have three stages: 1) anecdotal identity; 2) attractive identity; 3) patched identity.