Roman Franciszek Rybarski (1887-1942) należał do wybitnych teoretyków i działaczy Narodowej Demokracji. Pozostawił szereg prac z zakresu ekonomii, prawa i polityki. Wśród tych ostatnich szczególne miejsce zajmują Naród, jednostka i klasa oraz Siła i prawo. Był prezesem Klubu Narodowego w Sejmie w latach 1928-1935 oraz przywódcą frakcji liberalnej zwanej grupą „starych” lub „profesorską” w Stronnictwie Narodowym. W artykule przedstawiono jego poglądy dotyczące problematyki ustrojowej. W pierwszym okresie istnienia niepodległej Rzeczypospolitej do 1922 r. Rybarski zdecydowanie opowiada się za ustrojem demokracji parlamentarnej i ideą państwa narodowego. Wybory 1922 r. i porażka w Zgromadzeniu Narodowym przy wyborze prezydenta Gabriela Narutowicza oraz tragiczne skutki jego śmierci powodują, że Rybarski, jak i inni działacze endeccy, dostrzegają że do niedawna tak bliski im parlamentaryzm staje się zgubny dla Polski. Rozpoczyna się jego krytyka, Rybarski podkreślał, że konstytucja doprowadza do krańcowości i absurdu zasadę rządów parlamentarnych. Niezadowolenie przeniosło się na wszystkie klasy i warstwy. Domagano się zmian, które stawały się koniecznością chwili.

Roman Rybarski’s political activity in the Second Republic of Poland

In this paper an analysis of Roman Rybarski’s political activity has been done, who was one of the most prominent leader of national camp. In a special way his contribution in polish political thought is outlined. In his political biography an important date was 1919, when R. Rybarski was appointed as an expert of polish delegation to Paris peace conference. After his return, he activated himself politically, linking with numerous national camp organizations. Formulating not only economic program but also his views on nation and society, thus he became an important ideologist of national camp. In period 1928–1935 he sat as a deputy in second and third term Sejm, where he performed the function of National Club chairman. In this paper are also other issues raised, such as R. Rybarski collaboration with Roman Dmowski, as well as tensions and political discrepancies between them.