Artykuł ukazuje problematykę edukacji międzykulturowej jako koniecznego kroku w celu integracji i wzajemnego porozumienia pomiędzy mieszkańcami a imigrantami w Europie. Rada Europy oraz Unia Europejska popierają migracje międzynarodowe. Większość działań UE jest jednak skierowana do obywateli unijnych. Unia Europejska wraz z Radą Europy próbują zwiększyć kompetencje międzykulturowe poprzez organizowanie wydarzeń (np. zainicjowanie Roku Dialogu Międzykulturowego w 2008 roku) oraz propozycje zmian w aktach prawnych. Unia Europejska promuje również migracje o charakterze edukacyjnym, m.in. Erasmus, Tempus oraz Młodzież w działaniu. Udział w projektach zaproponowanych przez Komisję Europejską umożliwia zwiększenie kompetencji kulturowych oraz chęć odkrywania innych kultur oraz zrozumienie międzykulturowe. Natomiast podczas spotkań Rady Europy w latach 2003 i 2005 postanowiono podtrzymywać i rozwijać jedność pomimo różnorodności społeczeństw poprzez aktywne działanie w zakresie zwiększenia poziomu edukacji międzykulturowej jako elementu polityki edukacyjnej. W Planie Działań podkreślono szczególną rolę edukacji w tworzeniu nowej Europy. Wyznaczano wówczas takie kierunki działań, jak rozwój kilku edukacji: obywatelskiej, na rzecz praw człowieka, międzykulturowej, a także promocję wymiany międzykulturowej oraz zapewnienie różnorodności kulturowej i dialogu międzykulturowego. Zalecane jest, aby politycy unijni zastanowili się nad rozwiązaniem problemu niezrozumienia pomiędzy Europejczykami a imigrantami z Azji oraz Afryki.
Artykuł omawia zagadnienia edukacji dzieci romskich w szkołach specjalnych i ich dwujęzyczność. Bardzo często dzieci romskie w wielu krajach Europy Wschodniej są umieszczane w szkołach specjalnych na podstawie testów w oficjalnym języku danego kraju. Dwujęzyczność dzieci romskich nie jest uznawana za zjawisko pozytywne. W niektórych krajach (np. w Republice Czeskiej i Słowacji), jeśli dzieci posługują się jakąś formą języka urzędowego, ale nie językiem właściwym, nadal uważane są za niepełnosprawne intelektualnie. Wyłącznie na podstawie znajomości języka są wysyłane do szkół specjalnych.W artykule przedstawiono również takie kwestie, jak segregacja i dyskryminacja poprzez edukację, rola rozwoju języka ojczystego, zagadnienia dwujęzyczności w szkole oraz program ROMED Rady Europy dla mediatorów szkolnych. W końcowej części opracowania autorzy sugerują kilka propozycji, co mogą zrobić więcej w tym zakresie szkolni mediatorzy, aby zintegrować uczniów romskich w szkole grupy większościowej i aby ich integracja nie była traktowana jako kara, jak to jest aktualnie akceptowane w niektórych krajach.
W artykule zaprezentowano perspektywę Ukraińców mieszkających w Republice Czeskiej dotyczącą wybranych aspektów życia. Celem podjętych badań było ustalenie, jak Ukraińcy postrzegają życie w Republice Czeskiej, czeską kulturę i edukację, oraz co dostrzegają jako różnice i podobieństwa w obu kulturach i sposobach edukacji. Zwrócono uwagę, że badanie dotyczy subiektywnych doświadczeń, postaw i opinii indywidualnych respondentów. Dlatego, nie reprezentuje ono całej ukraińskiej mniejszości narodowej żyjącej w Republice Czeskiej. Grupa badana składała się z dwóch grup respondentów o następującym składzie: pierwsza zawierała 8 respondentów Ukraińców na stałe mieszkających w Czechach ponad 10 lat, w drugiej grupie – wywiad przeprowadzono wśród 7 ukraińskich studentów, uczących się w Czechach, oraz wśród ich rodziców. W badaniu zastosowano podejście jakościowe, a dokładnie metodę półustrukturyzowanego wywiadu z respondentami. Analizę uzyskanych danych przeprowadzono za pomocą otwartego, a potem osiowego i selektywnego kodowania.
W artykule podejmuję próbę rozpoznania nowej dla kaszubszczyzny praktyki (re)tradycjonalizmu, która rozpoznawana jest jako „nowa ludowość”. Najbardziej widoczną egzemplifikacją jest paradny strój ludowy i haft kaszubski, które estetyzują przestrzeń publiczną takich masowych imprez, jak Zjazdy Kaszubów czy Walne Zjazdy Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. Przedmiotem eksploracji empirycznej są podręczniki do edukacji kaszubskiej. Na ich podstawie zrekonstruowałam wzory ludowości, za jej wyznacznik przyjmując „kaszubski paradny strój ludowy”. Kontekstem interpretacyjnym jest koncepcja karnawału Michaiła Bachtina.
Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, które manifestuje się w obszarach związanych między innymi z relacjami społecznymi, komunikacją werbalną i niewerbalną. W ciągu ostatnich dziesięciu lat liczne kampanie społeczne na całym świecie, także w regionie Półwyspu Arabskiego, podniosły ogólny poziom świadomości na temat tego zaburzenia zarówno wśród rodziców, jak i ekspertów. Jednakże tradycyjne wierzenia i przekonania pozostają nadal istotnymi czynnikami, które kształtują zachowania związane z profilaktyką prozdrowotną i nastawieniem do kwestii związanych z szeroko pojętym zdrowiem psychicznym. Niniejsze opracowanie omawia znaczenie tych czynników, a także religii, na percepcję zaburzeń ze spektrum autyzmu w regionie państw GCC (Rady Współpracy Zatoki).
Na sytuację życiową osób z niepełnosprawnością, poza czynnikami indywidualnymi, ekonomicznymi czy prawnymi, oddziałują dominujące w społeczeństwie zachowania i nastawienia wobec nich (Ostrowska, 1997). W artykule wykorzystano wyniki badań własnych (Kapias, 2017), których celem było poznanie deklarowanych postaw studentów pełnosprawnych wobec studentów z niepełnosprawnością oraz poznanie opinii studentów niepełnosprawnych na ten temat, a także ustalenie różnic i podobieństw pomiędzy nimi. Badania były prowadzone metodą sondażu diagnostycznego, a wzięło w nich udział 116 studentów pełnosprawnych oraz 108 studentów z niepełnosprawnością. Ze względu na obszerność badań artykuł traktuje jedynie o deklaracjach studentów pełnosprawnych. Na podstawie zebranych danych można stwierdzić, iż najczęściej deklarowaną postawą wobec niepełnosprawności jako Inności była postawa ambiwalentna, a postawy negatywne należały do mniejszości.
W artykule autorki przedstawiają metody pracy partycypacyjnej z dziećmi w Domu Sierot, wykorzystywane przez Janusza Korczaka – żydowsko-polskiego pedagoga, lekarza, pisarza i działacza praw dziecka. Zwracają uwagę na możliwości zastosowania metod Korczaka we współczesnym świecie – zwłaszcza w pracy międzykulturowej z dziećmi w trudnych warunkach ich funkcjonowania, w okresie wzmożonych ruchów migracyjnych i pogłębiających się nierówności społecznych. Odwołują się do aspektów praw dziecka, ich aktywności i uczestnictwa w ramach podejścia edukacyjnego zainicjowanego przez Korczaka. Jest to podejście oparte na wartościach szacunku dla dziecka i współpracy w partnerstwie z dzieckiem.
Problematyka artykułu dotyczy sfery upodmiotowienia ucznia w ewangelickiej edukacji religijnej w szkołach ponadpodstawowych na terenie Śląska Cieszyńskiego. Podejmuję tematykę edukacji podmiotowej, która umożliwia pedagogom religii i uczniom wspólne poszukiwanie wartości, sensu życia i dochodzenie do prawdy. Podmiotowo kreowana przestrzeń edukacyjna winna wspierać dochodzenie jednostki do pełnej autonomii i autentyczności, do pełnej tożsamości. W przestrzeni wolności dokonuje się również odkrywanie potencjonalności jednostki ludzkiej, która podejmuje twórczą aktywność na drodze do pełnej i świadomej samorealizacji w świecie. Osoba – podmiot zmierza ku pełnej dojrzałości, przejmując odpowiedzialność za siebie i swoje wybory.
The purpose of the reflections in the article is an attempt to find an answer to the question of whether and how films speaking about the topic of multiculturalism could serve intercultural education and communication, upbringing towards tolerance, preventing racism, prejudice, and negative stereotypes. More and more often, modern cinema audience experiences multiculturalism and is encouraged to reflection about mutual acceptance and tolerance of cultural diversity. Presenting in films ethnical and racial minorities is connected with reflection on migratory movements and the issues of multicultural societies. According to the adopted assumption, films on this subject can support the process of communication and intercultural education.
W ostatnich dekadach powstało kilka subdyscyplin różnych dyscyplin naukowych, dla których pogranicze jest głównym przedmiotem rozważań - należą do nich socjologia, antropologia i pedagogika. Mogły one powstać dopiero wtedy, gdy znawcy tej problematyki uporali się z definicją pogranicza, dla której za punkt wyjścia należałoby uznać filozoficzne, szerokie do tego problemu podejście. Tu pogranicze jawi się jako słowo-klucz współczesnej humanistyki i dotyczy wielu paradygmatów współczesnej nauki: to spotkanie „Ja” - czyli jednostki, grupy, kultury - z innym: nieuniknione i stanowiące o sensie życia. Pogranicze to spotkanie dwóch różniących się paradygmatów podmiotów, to każdy dyskurs dotyczący relacji Ja-Ty (Inny). Przedmiotem rozważań w niniejszym opracowaniu jest kształtowanie się wiedzy o pograniczu na styku dwóch podejść: edukacji międzykulturowej jako subdyscypliny pedagogicznej oraz antropologii pogranicza jako subdyscypliny antropologii kulturowej. Te kierunki poszukiwań wydają się dosyć odległe od siebie, a jednak w określonym kontekście podobieństwa między nimi rysują się dosyć wyraźnie. Kontekst ten to miejsce uprawiania nauki: między innymi w zamiejscowej jednostce Uniwersytetu Śląskiego ulokowanej w Cieszynie, a więc w sercu polsko-czeskiego i tym samym czesko-polskiego pogranicza. Obecne tu pedagogika i etnologia jako kierunki studiów wypracowały w procesie współpracy i wzajemnych inspiracji oryginalną wiedzę, która stała się podstawą kształtowania się nowych kierunków badań nad pograniczem. Obydwie dyscypliny wyrosły z jednego źródła, ich geneza i drogi rozwoju są nie tylko podobne, ale można powiedzieć pokrewne. Dlatego warto tym aspektom kształtowania się wiedzy o pograniczu poświęcić czas i miejsce w publikacji naukowej.
Autor przedstawia jeden z wątków genezy edukacji międzykulturowej, antydyskryminacyjnej i równościowej oraz akademickiej refleksji na ich temat, z perspektywy historii osobistych. Wychodzi z założenia, że współczesna edukacja międzykulturowa i pedagogika międzykulturowa są zakorzenione w osobistych historiach wielu osób, które były prześladowane z powodu odmienności kulturowej, ograniczano ich prawa w sferze publicznej, między innymi prawo do edukacji. W związku z tym podjęły one działania w sferze publicznej na rzecz równouprawnienia osób wywodzących się ze środowisk różnorodnych kulturowo. W artykule zostały przedstawione w układzie chronologicznym biogramy najważniejszych prekursorów i pionierów edukacji międzykulturowej oraz pedagogiki międzykulturowej.
Poprzez proinkluzywne postawy wobec uczniów z mniejszości oraz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi nauczyciele przyczyniają się do ich akceptacji przez społeczność większościową. Nie tylko za granicą, ale także w Republice Słowackiej skład kulturowy populacji uległ zmianie i wciąż się zmienia z powodu migracji. W swoich klasach nauczyciele edukują uczniów z różnych kultur, których język ojczysty różni się od języka, w którym prowadzona jest edukacja. Na podstawie literatury wydaje się, że duża liczba przyszłych oraz aktywnych nauczycieli jest wciąż niewystarczająco przygotowana do pracy z kulturowo i językowo zróżnicowanymi uczniami (Flores and Smith, 2008, za: Vázquez- -Montilla Just and Triscari, 2014). Na podstawie analizy wyników PISA 2009 (OECD, 2010c), można stwierdzić, że osiągnięcia uczniów o pochodzeniu imigracyjnym, z kulturowo i językowo odmiennych środowisk, w międzynarodowych testach warunkowane są również ich umiejętnością radzenia sobie z wypełnianiem tego typu testów. W artykule zaprezentowano cele projektu badawczego, skoncentrowanego na uchwyceniu stosunku studentów edukacji przed- i wczesnoszkolnej do zróżnicowania kulturowego i językowego w edukacji.
Rozważania podjęte w artykule dotyczą orientacji wartościujących przejawianych przez czeskich uczniów, na stałe zamieszkujących w Stanach Zjednoczonych Ameryki. W ostatnich kilkudziesięciu latach język czeski w tym kraju znajduje się w regresie. Nasi rodacy, którzy przybyli tu w trakcie głównej fali emigracyjnej w większości już się zamerykanizowali, dlatego jest niezwykle ważne, by szkoły z czeskim językiem nauczania nadal prowadziły naukę języka czeskiego oraz przekazywały informacje o czeskich realiach, co pozwoli na włączenie tego języka do systemu wartości nie tylko osób niedawno przybyłych, ale i pozostałych generacji. W badaniach własnych wykorzystano metody projekcji, służące opisowi przez uczniów preferowanych wartości, jak również pogłębionego wywiadu, umożliwiającego poznanie znaczenia języka czeskiego dla uczniów żyjących poza granicami kraju.
Celem tego opracowania jest zwrócenie uwagi na znaczenie, jakie aktualnie przypisują młodzi ludzie oddziaływaniom socjalizacyjno-wychowawczym dziadków. Głównym obszarem rozważań staje się rodzina jako miejsce międzypokoleniowych kontaktów. W celu ukazania szczególnego rodzaju relacji międzygeneracyjnych autorka odwołuje się do wyników badań zespołowych przeprowadzonych na pograniczu polsko-czeskim. Środowisko rodzinne stanowi najważniejszą przestrzeń, w której żyje człowiek, uczestnicząc w jej przetrwaniu, zachowaniu ciągłości i rozwoju. Za Robertem Mertonem autorka przyjmuje rozumienie rodziny jako najważniejszego pasma transmisyjnego, służącego przekazywaniu wzorców kulturowych następnemu pokoleniu.
Pogranicze, rozumiane jako miejsce spotkania kultur, z jednej strony może przynosić wiele korzyści dla życia i rozwoju jednostki, z drugiej, być przyczyną problemów i dylematów. W artykule wykorzystano koncepcję edukacji międzykulturowej w ujęciu Jerzego Nikitorowicza, a w badaniach posłużono się metodą indywidualnych przypadków. Materiał empiryczny stanowiący podstawę prowadzonych rozważań został zebrany za pomocą autorskich kwestionariuszy wywiadów oraz analizy dokumentów. Wyniki badań opisują trudności, jakie w kraju przyjmującym napotkali rodzice i ich dzieci, oraz korzyści i zalety, jakie dostrzegają, żyjąc poza granicami ojczyzny.
Celem tego opracowania jest próba przedstawienia zmian w zakresie edukacji regionalnej na Górnym Śląsku w kontekście edukacji międzykulturowej z uwzględnieniem aspektu doskonalenia kadry pedagogicznej w tym zakresie. Artykuł przedstawia prawne uwarunkowania edukacji regionalnej w Polsce po okresie transformacji ustrojowej ze szczególnym uwzględnieniem prawa oświatowego. Głównym obszarem rozważań staje się edukacja regionalna i jej rola w środowiskach zróżnicowanych kulturowo. Kluczową rolę w edukacji regionalnej odgrywają nauczyciele - regionaliści. Autorka zwraca uwagę na potrzebę doskonalenia nauczycieli w tym zakresie.
W opracowaniu autorka pragnie zwrócić uwagę na spotkania nauczyciela z Innym w przestrzeni edukacyjnej, w odniesieniu do koncepcji edukacji międzykulturowej. Innym, czyni dziecko z układu ryzyka, które charakteryzuje się wzrastaniem w trudnych warunkach socjalno-bytowych oraz zmaganiem się z kryzysami rozwojowymi okresu dzieciństwa i dorastania. Uwzględniając klasyfikację typów nauczycieli w ujęciu Zbigniewa Zaborowskiego, autorka interpretuje narrację spotkań Innych (dzieci z układu ryzyka) z nauczycielami wyzwalającymi, obojętnymi, konfliktowymi, rzeczowymi, a także z nową kategorią pedagoga utworzoną na podstawie dziecięcych opowieści (typ umęczony).
Przedmiotem rozważań zawartych w artykule są wybrane obszary kultury filmowej skupiające się na problematyce Innego. Refleksja nad rolą filmu w spotkaniu z Innym stanowi próbę znalezienia odpowiedzi na pytanie, jak i w jakim celu wybrane filmy dokumentalne i fabularne ukazują Innego. Twórcy filmowi coraz częściej poruszają tematykę dotyczącą wielokulturowości, odmienności etnicznych czy kryzysu migracyjnego. W obliczu narastających problemów dotyczących braku tolerancji, szacunku czy wrogości wobec Innego film może być pomocny w kształtowaniu postaw otwartości na inność, opartych na uniwersalnych wartościach, na szacunku do różnorodności kulturowej i etnicznej. Filmy stanowią medium umożliwiające spotkanie z drugą osobą (Innym), pozwalają na prezentację i wymianę rozmaitych wartości i perspektyw. Filmowcy nie proponują systemowych rozwiązań, ale wykorzystują kamerę jako jedno z narzędzi zmiany; przez ilustrację konkretnego problemu starają się budować poczucie sprawiedliwości i odpowiedzialności za Innego.
© 2017 Adam Marszałek Publishing House. All rights reserved.
Projekt i wykonanie Pollyart