Eksperci z Komitetu ds. Prognozy Polskiej Akademii Nauk (M. Kleiber, J. Kleer i inni) stwierdzili, że dalszy rozwój Polski, a także zmniejszenie zacofania cywilizacyjnego kraju w porównaniu z rozwiniętymi krajami zachodnimi, zależą od tego, czy Polska może pokonać bariery występujące w jej systemie kulturowym, które nagromadziły się z biegiem lat. Nowoczesny i spójny system edukacyjny jest warunkiem wstępnym takiej zmiany kulturowej. Autor uważa, że dalszy rozwój Polski zależy od fundamentalnego przeglądu systemu edukacyjnego, stanowiącego problem o najwyższym stopniu trudności (aporeme). Dzieje się tak dlatego, że aktualny system edukacji jest niespójny, przednowoczesny i nękany przez wiele patologii. Potrzebna jest ogólnie przyjęta zmiana modelu myślenia o edukacji – zmiana paradygmatu – któremu powinno towarzyszyć tworzenie instytucji strategicznej na najwyższym szczeblu. Instytucji, która konsekwentnie wdrażałaby wieloletni program zmian w systemie edukacji. Autor przytacza dwa przykłady tak udanej zmiany powiązanej: w Korei Południowej i Rosji. W Korei Południowej trwa długotrwały proces stopniowych zmian edukacyjnych, który pojawił się poprzez opór przeciwko tradycji kolonialnej i dyktaturze wojskowej. W Rosji, w czasie rządów Gorbaczowa, nagle pojawiła się propozycja kompleksowej zmiany wychowawczej, wynikającej z pracy wybitnych intelektualistów. Działania stanowiły reakcję i odwrócenie autorytarnych, centralizacyjnych rozwiązań, które były stosowane przez lata. Zamienione zostały one na zachodnie, sprawdzone rozwiązania. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku polscy pedagodzy wysunęli także nowoczesne i postępowe propozycje zmiany podstaw systemu edukacyjnego (L. Witkowski). Jednak propozycje te nie zostały zrozumiane, a tym bardziej wdrożone przez całe dziesięciolecia (z powodu wojny i komunizmu). Autor zastanawia się, czy możliwe jest jednoczesne zaprojektowanie systemowej zmiany edukacyjnej i wdrożenie jej przez politycznie niezależny i strategiczny organ wykonawczy.