Artykuł przywołuje filozofię władzy Michela Foucaulta i pokazuje, jak może ona zainspirować polską politologię do przyjęcia innego podejścia do badania władzy. Autor wskazuje, jak Foucault analizował historyczne praktyki i techniki władzy „produkujące” podmiotowość i tożsamość jednostek. W takim ujęciu władza nie może być pojmowana jako własność jakiejś konkretnej osoby, grupy ludzi czy instytucji, ale jako pewnego rodzaju strategia działania. Autor ukazuje też, na czym może polegać zainspirowana myślą Michela Foucaulta formuła krytyki akademickiej, stanowiącej etos i określoną postawę badawczą.

O odrębności poszczególnych dyscyplin w ramach nauki decyduje ich specyficzny przedmiot i metody badawcze. Nierzadko spotyka się jednak dyscypliny, których przedmiot badań pokrywa się bądź też jest trudny do rozgraniczenia. Nauka o ludzkim społeczeństwie, jego powstaniu, rozwoju, przekształceniach łączy w sobie wiele względnie samodzielnych, ale także powiązanych ze sobą gałęzi wiedzy. Zjawiska ze sfery polityki z uwagi na swoją wielowymiarowość wykraczają poza ścisłe granice jednej tylko dziedziny. Dlatego też we współczesnym obrazie rozwoju nauk o polityce obserwuje się odchodzenie od tradycyjnych wąskodyscyplinarnych ujęć na rzecz tzw. ujęć integracyjnych, interdyscyplinarnych. Jednym z takich ujęć jest socjologia polityki, która ma “łączyć” badania politologiczne i socjologiczne. Z uwagi na wieloznaczność podmiotową i przedmiotową, a także nieostre granice pomiędzy naukami społecznymi, socjologia polityki należy do dyscyplin niepoddających się łatwym definicjom i uogólnieniom. W artykule autor podjął rozważania dotyczące tożsamości badawczej socjologii polityki oraz nad jej rolą i miejscem w systemie wiedzy o polityce.

Poniższy artykuł stanowi refleksję nad zastosowaniem teoretycznej kategorii symboli politycznych w ujęciu Erica Voegelina do badań politologicznych oraz praktycznych problemów współczesnego prawa i polityki. Oryginalny wkład badawczy tego tekstu stanowi przy tym prześledzenie rozwoju koncepcji symboli politycznych u Voegelina i skupienie się na wczesnych, rzadko opisywanych tekstach tegoż autora. Konkluzją jest obserwacja, iż voegelinowska kategoria symboli politycznych to narzędzie znacznie powiększające nasze możliwości poznawcze i otwierające nowe pola dialogu społecznego. Kategoria ta przezwycięża bowiem nieprzystający już w pełni do współczesnej polityki podział na religie i ideologie, a równocześnie unika problemów charakterystycznych dla myśli politycznej Carla Schmitta i pozwala na bardziej szczegółową analizę niż upraszczające huntingtonowskie pojęcie cywilizacji.

Artykuł poświęcony jest kategorii post- -prawdy i jej wątpliwemu znaczeniu dla badań politologicznych w ogóle i dla teorii polityki w szczególności. W tekście przedstawiono liczne zastrzeżenia pod adresem koncepcji post-prawdy, przede wszystkim definicyjne i teoretyczne, jak również starano się wykazać, iż koncept post- -prawdy opiera się na rozumowaniu potocznym i nie spełnia kryteriów naukowości, co wyklucza post-prawdę z katalogu kategorii naukowych. Rozważania osadzono w szerszym kontekście teoriopolitycznym i właśnie na potrzeby teorii polityki wyprowadzono odpowiednie wnioski.

Specificity of political science research in Poland

The aim of the article is to examine whether and what are the characteristics of political science research and reflection conducted in Poland. To achieve this, two dimensions of specificity were distinguished, namely disciplinary specificity (features that distinguish political science from other disciplines, especially those within the social sciences) and local specificity (characteristic features of Polish political science compared to the discipline practiced in other countries, particularly Anglo-Saxon). The specificity of Polish political science was then analysed in four fundamental areas that determine the discipline’s identity: 1) the subject of research, 2) research methods, 3) subdisciplinary structure, and 4) structure of theories functioning within the discipline.